Năm 1985 gia đình ông từ vùng quê Xuân Trường- Nam Định lên huyện vùng cao Đà Bắc khai hoang lập nghiệp, với mong muốn tạo dựng cơ nghiệp và sinh sống ổn định trên miền sơn cước. Trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc mưu sinh, lao động sản xuất, cuộc sống khó khăn vốn liếng chỉ bắt đầu bằng cây ngô, cây sắn. Thu nhập cũng chỉ tạm đủ cho các con ăn học. Đến giờ tuổi đã trạc ngoại ngũ tuần, ông đã an nhàn hơn bởi cách đây 7- 8 năm về trước ông đã chuyển đối cách làm ăn mới, trồng cây ăn quả trên đất vườn đồi.
Đứng trước khu vườn với bao giọt mồ hôi, công sức là thành quả của mình, ông Ái chia sẻ : Trong một lần đi thăm bà con dưới huyện Từ Liêm- Hà Nội ( thuộc Hà Tây cũ) là quê hương của cây bưởi Diễn, thấy bưởi Diễn ăn rất ngon nên ông quyết định mua 80 cây giống bưởi Diễn và 20 cây bưởi Phúc Trạch về trồng trên đất vườn đồi từ năm 2005. Vì là cây ghép nên chưa đầy 4 năm sau cây đã bói quả. Nhờ hợp đất đai khí hậu và chăm sóc tốt từ năm thứ 5 đến nay cây bưởi đã cho thu hoạch rộ, quả sai trĩu cành, chưa năm nào mất mùa. Trung bình mỗi cây cho 50- 60 quả. Hàng năm vào dịp tháng 12; tháng 1 âm lịch xe ô tô của thương lái dưới xuôi lên thu mua cả vườn giá trung bình 10.000- 12.000đ/ quả, không phải vất vả mang ra chợ huyện bán nhỏ lẻ. Ưu điểm lớn nhất của giống bưởi Diễn càng để quả héo càng ngọt, bảo quản dễ mà được lâu. Mỗi năm gia đình ông thu về từ bán bưởi cũng được trên 60 triệu đồng.
Khi có vốn từ bán bưởi, đến năm 2010,ông Ái lại tiếp tục đầu tư trồng 200 gốc ghép chanh đào, là loại chanh múi và tép đều màu hồng đào, thị trường rất ưa chuộng bởi chanh đào ngoài làm gia vị, giải khát nó còn là thứ quả được dùng nhiều để làm thuốc ho rất hiệu nghiệm. Cây chanh lớn rất nhanh, chỉ mất 2 năm kiến thiết, năm ngoái tới năm nay đã cho quả sai chi chít, phải tỉa bỏ bớt để tập trung nuôi quả cho to. Bình quân mỗi cây chanh cho được 7- 8 kg quả, giá bán tại vườn 50.000đ/kg chanh đào. Vườn chanh cũng mang về cho ông gần 70 triệu đồng. Với ý chí ham học hỏi ông dự định tạo cho vườn chanh thêm quả trái vụ để năng suất tăng gấp đôi, số lời thu được cũng khá hơn so với 1 vụ.
Ông cũng chia sẻ thêm, trồng bưởi, trồng chanh mất 3-4 năm kiến thiết hầu như không có thu nhập gì, thường gặp sâu đục thân và sâu vẽ bùa, đáng lo nhất là ruồi vàng châm chích quả, làm cho quả thối và rụng nhiều gây tâm lý lo lắng “ trông cây đã đến ngày hái quả” mà còn thất thu .Ông lặn lội về tận Hà Tây , sang cả đất trồng Cam ở huyện Cao Phong ( Hòa Bình ) để học hỏi cách phòng trừ, hiện đã tìm được loại thuốc để đặt bẫy trong vườn. Ra năm nay quả nào quả nấy da xanh bóng bẩy, đẹp mã. Khu vườn của ông được kiến thiết rất khoa học, dưới tán bưởi cao chừng 2m , ông nuôi thêm vài chục con gà thả vườn để tăng gia , còn khu vực 3000m2 vườn chanh do tán nhỏ và thấp um tùm ông trồng xen canh cây thuốc nam Sâm đại hành, đến mùa đông khi cây tàn lụi là lúc cho thu hoạch, năng suất đạt 5- 6 tạ củ, cũng thu được xấp xỉ 15 triệu đồng. Số tiền thu được từ bán cây thuốc nam này ông dự định mua phân bón để đầu tư trở lại cho vườn chanh, vườn bưởi. Thấy hiệu quả đạt được,năm nay gia đình ông Ái tiếp tục đầu tư trồng thêm 200 gốc bưởi diễn và 100 gốc chanh đào, trên diện tích đất đồi còn bỏ trống bằng nguồn giống ông tự nhân, tự chiết ghép tại vườn nhà.
Nhờ lấy ngắn nuôi dài, mỗi năm thu nhập bình quân gia đình 3 nhân khẩu của ông đạt trên 130 triệu đồng, một khoản lợi nhuận mà trước đây gia đình ông Ái không dám nghĩ đến. So với mức thu nhập của nhiều hộ trong thôn xóm chỉ trông đợi vào ngô, sắn, rau màu thì mô hình của ông Ái xứng đáng để bà con nông dân trong vùng học tập./.
