Theo rà soát trên địa bàn tỉnh hiện có 359 công trình cấp nước sạch nông thôn tập trung được xây dựng từ nhiều nguồn vốn với tổng mức đầu tư là 733,735 tỷ đồng, Trong đó công trình hoạt động bền vững 37 công trình; công trình hoạt động trung bình 62 công trình; công trình hoạt động kém hiệu quả 80 công trình; công trình không hoạt động 180 công trình. Huyện Lạc Sơn có 35 công trình (công trình hoạt động bền vững 04 công trình; công trình hoạt động trung bình 08 công trình; công trình hoạt động kém hiệu quả 14 công trình; công trình không hoạt động: 09 công trình). Huyện Mai Châu có 50 công trình (công trình hoạt động bền vững 02 công trình; công trình hoạt động trung bình 26 công trình; công trình hoạt động kém hiệu quả 11 công trình; công trình không hoạt động 11 công trình). Thành phố Hòa Bình có 38 công trình (công trình hoạt động bền vững 01 công trình; công trình hoạt động trung bình 06 công trình; công trình hoạt động kém hiệu quả 06 công trình; công trình không hoạt động 25 công trình). Các công trình do trung tâm quản lý, hoạt động hiệu quả cấp nước sinh hoạt đến các hộ dân thường xuyên và liên tục; hàng năm nguồn nước cấp đến các hộ dân đều được xét nghiệm đảm bảo chất lượng nước theo quy định tại Thông tư số 41/2018/TT-BYT ngày 14/12/2018 ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về quy định kiểm tra, giám sát chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt. Các công trình do trung tâm quản lý thu tiền sử dụng nước theo đơn giá đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt. Đối với các công trình do địa phương quản lý, hầu hết các công trình sau khi thi công hoàn thành đều giao lại cho Ủy ban nhân dân các xã quản lý trực tiếp và thu tiền theo quy chế do Ủy ban nhân dân xã xây dựng, hoặc ký hợp đồng với một đơn vị trực tiếp như Tổ hợp tác, Hợp tác xã quản lý tại địa phương để vận hành khai thác và hoạt động theo quy định.
Việc thực hiện quyền và nghĩa vụ của đơn vị quản lý công trình, xử lý kịp thời những sự cố, khôi phục nhanh nhất công trình cấp nước sạch để đảm bảo nhu cầu nước sinh hoạt cho người sử dụng nước. Tuân thủ các quy định về vận hành, duy tu, bảo dưỡng các công trình cấp nước. Bảo đảm cung cấp các dịch vụ cấp nước sạch cho người sử dụng theo hợp đồng được thỏa thuận, đáp ứng các quy chuẩn kỹ thuật, tiêu chuẩn chất lượng nước theo quy định. Đối với các công trình do Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn vận hành, khai thác công trình. Hiện tại Trung tâm được Ủy ban nhân dân tỉnh giao quản lý vận hành 14 công trình nước sinh hoạt tập trung trên địa bàn tỉnh (đây là những công trình hoạt động bền vững). Các công trình do trung tâm quản lý hàng năm đều được xét nghiệm đảm bảo chất lượng nước theo quy định Thông tư 41/2018/TT-BYT ngày 14/12/2018 ban hành Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia và quy định kiểm tra, giám sát chất lượng nước sạch sử dụng cho mục đích sinh hoạt; quản lý thu tiền sử dụng nước theo đơn giá đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt tại Quyết định số 959/QĐ-UBND ngày 13/4/2018 về việc phê duyệt đơn giá cung cấp nước từ các công trình do Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn quản lý, vận hành; Quyết định số 383/QĐ-UBND ngày 03/3/2022 về việc phê duyệt phương án giá nước do Công ty cổ phần Nước sạch Hòa Bình cung cấp trên địa bàn tỉnh Hòa Bình lộ trình 2022-2024.
Đối với các công trình do địa phương quản lý việc vận hành, khai thác các công trình cấp nước nông thôn tập trung được Ủy ban nhân dân các xã giao cho cộng đồng thôn, bản và tự hạch toán, kinh phí để chi trả cho tổ quản lý vận hành chủ yếu lấy từ tiền sử dụng nước của người dân. Các công trình cấp nước nông thôn tập trung hiện đang sử dụng, khai thác hoạt động hiệu quả còn chiếm tỷ lệ thấp, chủ yếu hoạt động ở mức trung bình, một số công trình hiện không còn hoạt động được do hư hỏng, xuống cấp. Đối với 14 công trình nước sạch tập trung do Trung tâm Nước sạch và vệ sinh môi trường nông thôn vận hành và khai thác thu tiền sử dụng nước theo đơn giá đã được Ủy ban nhân dân tỉnh phê duyệt. Các công trình đang cung cấp nước sinh hoạt cho người dân trong vùng và phát huy được hiệu quả./.
