Chương trình lúa giống Nông hộ do Dự án Ôtspham của Bỉ tài trợ. Chương trình được triển khai ở 9 xã trên 3 huyện: Tân Lạc, Lạc Sơn và Kim Bôi. Kết quả sau 5 năm thực hiện, 24 nhóm sản xuất giống lúa nông hộ ở các địa phương nằm trong dự án đã lai tạo 14 cặp lai, chọn được 26 giòng triển vọng. Khảo nghiệm và so sánh được 37 giống và có nhiều giống lúa được đưa vào sản xuất, bình quân sản lượng đạt 55 tạ/ha. Phục tráng được 28 giống, nhân so 41 giống. Trong 5 năm có khoảng 35% nông dân tỉnh Hòa Bình sử dụng giống lúa nông hộ.
Các ý kiến của các nhóm sản xuất thảo luận tại hội nghị cho rằng, chương trình đã phát huy hiệu quả, nông dân chủ động hơn trong việc chọn giống lúa vào sản xuất và phù hợp hơn với đồng đất địa phương, góp phần làm giảm tỷ lệ giống lúa lai. Người nông dân biết áp dụng khoa học kĩ thuật vào sản xuất, góp phần quan trọng vào việc hình thành các HTX dịch vụ nông nghiệp. Đại diện tổ chức Ôtxpham – Bỉ đánh giá kết quả đã đạt được sau 5 năm đã cơ bản đáp ứng được 3 tiêu chí về: An ninh lương thực, môi trường sinh thái nông nghiệp, thu nhập và việc làm cho người nông dân. Nông dân không chỉ dừng lại ở việc phục tráng, mà đã có kĩ thuật lai tạo, nhân so.
Vấn đề hỗ trợ cho các nhóm sản xuất giống lúa nông hộ sau khi Dự án kết thúc và việc thương mại giống lúa nông hộ được nhiều đại biểu của các xã và các ngành chức năng liên quan đặc biệt quan tâm, thảo luận. Đồng thời đưa ra nhận định: Chưa thể tính đến chuyện kinh doanh giống lúa nông hộ vì 2 yếu tố: chưa đảm bảo quy định của nhà nước về công nhận giống quốc gia, năng suất chưa ổn định; Cơ sở vật chất thiếu thốn sẽ không đảm bảo giống đạt tiêu chuẩn. Người nông dân vẫn chưa có tác phong khoa học dẫn đến việc bỏ nhiều công đoạn trong quy trình phục tráng, lai tạo giống. Giải quyết vấn đề này, các ngành chức năng đưa ra sáng kiến: các nhóm nông hộ liên kết với các doanh nghiệp sản xuất giống. Mở rộng diện tích sản xuất bằng cách trao đổi giữa các nhóm nông hộ với nhau để đảm bảo diện tích quy định được công nhận là giống đặc cách. Kết hợp các chương trình dự án khác để tiếp tục hỗ trợ các nhóm sản xuất giống lúa nông hộ./.
