Ðể khai thác lợi thế về vị trí địa lý và thế mạnh nuôi trồng thủy sản hồ chứa, từ năm 2014 Ban thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình đã ban hành Nghị quyết số 12 - NQ/BTV, ngày 13/6/2014 về phát triển nuôi cá lồng bè vùng hồ thủy điện Hòa Bình giai đoạn 2014 - 2020. Năm 2015, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 10/QÐ-UBND ngày 27/4/2015, quy định một số chính sách hỗ trợ khuyến khích phát triển nuôi cá lồng vùng hồ thủy điện Hòa Bình giai đoạn 2015 - 2020. Theo thống kê, đến cuối năm 2023 số lồng nuôi cá có khoảng 4.987 lồng, tổng sản lượng nuôi trồng vùng lòng hồ đạt 5.389 tấn, tạo việc làm và thu nhập ổn định cho trên 1.600 lao động. Tham gia nuôi cá lồng không chỉ có các hộ dân ven hồ mà đã có nhiều cá nhân, tổ chức trong và ngoài tỉnh. Hiện trên Hồ Hòa Bình có gần 20 doanh nghiệp, HTX, tổ hợp tác, chủ trang trại mạnh dạn đầu tư nuôi cá lồng, trong đó có các doanh nghiệp đang tiếp tục mở rộng quy mô đầu tư.
Hồ Hòa Bình có khu hệ sinh vật thủy sản rất đa dạng và phong phú. Theo kết quả điều tra khu hệ cá hồ thủy điện Hòa Bình có 123 loài thuộc 79 giống, 19 họ; trong đó có nhiều loài quý hiếm, có giá trị kinh tế cao và có ý nghĩa về nghiên cứu khoa học. Hồ Hòa Bình được coi là kho tàng quý giá về nguồn lợi sinh vật và nguồn lợi thủy sản. Trong giai đoạn từ năm 2015-2023 việc nuôi cá lồng bè trên hồ Hòa Bình phát triển rất nhanh, số lồng nuôi cá năm 2015 là 2.317 lồng đến năm 2023 là 4.987 lồng, tăng 2.670 lồng, tỷ lệ tăng 115, 23% bình quân tăng 14,4%/năm. Phát triển nuôi cá lồng Hồ Hòa Bình được chú trọng, do vậy sản lượng nuôi trồng tăng mạnh. Sản lượng cá thu hoạch năm 2015 là 1.398 tấn đến năm 2022 là 5.389 tấn tăng 3.991 tấn, tỷ lệ tăng 285,47%, bình quân tăng 35,68%/năm gồm các loài như cá Chiên, cá Lăng chấm, Diêu hồng, cá Trắm đen, cá Bỗng, cá Tầm, Trắm cỏ, cá Rô phi...
Hiện, hoạt động khai thác thủy sản diễn ra khá sôi động với 1.480 chiếc thuyền các loại, 1.300 chiếc lưới các loại và 440 cái vó đèn đang ngày đêm khai thác thủy sản. Đối tượng khai thác chủ yếu là cá tạp và tôm sông, cá có giá trị kinh tế cao chiếm tỷ lệ thấp. Sản lượng khai thác thủy sản tăng từ 1.500 tấn năm 2015 lên 2.400 tấn năm 2023, tăng 900 tấn, tốc độ tăng bình quân về sản lượng đạt 11,2 %/năm.Tuy nhiên do việc tổ chức quản lý khai thác và bảo vệ phát triển nguồn lợi thủy sản tại một số địa phương vùng lòng hồ chưa được quan tâm, khiến cho nguồn lợi thủy sản trong hồ ngày càng bị suy giảm cả về số lượng và giống loài, ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường sinh thái. Một số loài quý hiếm, có giá trị kinh tế cao như cá Lăng, Anh Vũ, Dầm Xanh, cá Chiên... đang có nguy cơ bị cạn kiệt.
Nhằm bổ sung nguồn lợi thủy sản, bổ sung một số giống, loài thủy sản bản địa, đặc biệt các giống, loài thủy sản quý hiếm có giá trị khoa học và kinh tế, đang bị suy giảm, góp phần thiết thực tái tạo, phục hồi nguồn lợi, đa dạng hóa các giống, loài thủy sản trong các vùng nước tự nhiên và tạo sinh kế cho người dân vùng Hồ Hòa Bình. Trong giai đoạn (2015-2023) Sở Nông nghiệp & PTNT đã phối hợp với Đội CSGT đường thuỷ, Giáo hội phật giáo Việt Nam tỉnh Hoà Bình và chính quyền địa phương đã triển khai thả hơn 246.000 con cá giống các loại (gồm Trắm, Chép, Trôi, Mè, Rô Phi, Trê, Lăng, Chiên, Bỗng, Ngạnh, Chạch Chấu..) trên hồ Thủy điện Hòa Bình. Đã tổ chức tuyên truyền, phổ biến luật thủy sản đến 3000 lượt người tại các địa phương; biên soạn, in ấn và phát hành 33.300 tờ rơi, 6.700 poster, cắm 20 pano để tuyên truyên về pháp Luật Thuỷ sản và nâng cao nhận thức về bảo vệ nguồn lợi và môi trường sống của các loài thuỷ sản. Chỉ đạo các địa phương tuyên truyền vận động, tổ chức cho các hộ dân khai thác thủy sản, kinh doanh buôn bán ký cam kết không kinh doanh buôn bán, tàng trữ, sử dụng xung điện, chất nổ, chất độc ngư cụ để khai thác thủy sản. Cùng với đó, đẩy mạnh tuyên truyền để người dân chủ động bảo vệ và phát triển nguồn lợi thủy sản, vì mục đích gìn giữ môi trường đi đôi với phát triển kinh tế. Tới nay, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có 10 cơ sở sơ chế, chế biến và bảo quản sản phẩm thủy sản. Có 09 sản phẩm thủy sản chế biến (cá Phi lê, ruốc cá) được chứng nhận OCOP: 05 sản phẩm đạt 4 sao và 04 sản phẩm đạt 03 sao. Sản lượng sơ chế, chế biến thủy sản hàng năm trung bình khoảng 850 tấn, chiếm tỷ lệ 11,33 % sản lượng thủy sản nuôi trồng và khai thác trên Hồ Hòa Bình. Đã bước đầu xây dựng được thương hiệu cá, tôm Sông Đà, đã được Cục Sở hữu trí tuệ cấp chứng nhận nhãn nhiệu Cá Sông Đà - Hòa Bình, Tôm Sông Đà - Hòa Bình. Đến năm 2023 đã cấp 15 giấy chứng nhận quyền sử dụng nhãn hiệu chứng nhận “Cá Sông Đà - Hòa Bình”. Đã xây dựng được 03 chuỗi liên kết tiêu thụ sản phẩm: thành phố Hòa Bình, huyện Đà Bắc, Tân Lạc - Mai Châu. Qua đó, góp phần nâng cao giá trị cá Sông Đà và mở rộng thị trường tiêu thụ sản phẩm./.
