Báo cáo tại hội nghị cho biết: 6 tháng đầu năm, ngành Tài chính đã chủ động, quyết liệt triển khai các nhiệm vụ, giải pháp đã đề ra; kịp thời tham mưu, đề xuất ban hành và tổ chức triển khai các chính sách tài khóa hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, góp phần ổn định vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng và phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo đời sống nhân dân.
Thu ngân sách nhà nước (NSNN) 6 tháng đạt 875,8 nghìn tỷ đồng, bằng 54% dự toán. Thu NSNN 6 tháng giảm so với cùng kỳ (tăng/giảm so với cùng kỳ năm 2022). Tiến độ một số khoản thu, sắc thuế (tiền sử dụng đất, thuế bảo vệ môi trường, thu từ hoạt động xuất nhập khẩu) và thu NSNN trên địa bàn một số địa phương đạt thấp, ảnh hưởng đến nguồn thực hiện các nhiệm vụ chi theo dự toán và cân đối ngân sách địa phương.
Theo đó, tổng thu NSNN 6 tháng giảm 7,8% (thu ngân sách trung ương đạt 57,1% dự toán; thu ngân sách địa phương đạt 50,6% dự toán). Trong đó, thu nội địa đạt 53,9% dự toán, giảm 4,7%; thu từ dầu thô đạt 72,9% dự toán, giảm 15%; thu cân đối ngân sách từ hoạt động xuất nhập khẩu đạt 52,9% dự toán, giảm 20,6%.
Nguyên nhân số thu NSNN giảm là do trong quá trình thực hiện nhiệm vụ 6 tháng đầu năm tiếp tục phát sinh nhiều yếu tố không thuận lợi. Việc thực hiện các chính sách miễn, giảm, gia hạn thuế, phí, lệ phí và tiền thuê đất chưa được tính trong dự toán, tác động làm giảm nguồn thu NSNN và ảnh hưởng đến cân đối NSNN năm 2023.
Về chi NSNN, theo Bộ Tài chính, chi NSNN 6 tháng ước đạt 804,6 nghìn tỷ đồng, bằng 38,8% dự toán. Trong đó: chi đầu tư phát triển ước đạt 29,7% dự toán Quốc hội quyết định (tỷ lệ giải ngân đạt 28,63% kế hoạch, đạt 30,49% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao), cao hơn 43,4% (65,2 nghìn tỷ đồng) so với cùng kỳ năm 2022; chi trả nợ lãi ước đạt 49,5% dự toán; chi thường xuyên ước đạt 45,8% dự toán.
Cân đối ngân sách trung ương và ngân sách các cấp địa phương được đảm bảo. Lũy kế đến ngày 30/6/2023, đã thực hiện phát hành 179,9 nghìn tỷ đồng trái phiếu chính phủ, với kỳ hạn bình quân 12,23 năm, lãi suất bình quân 3,7%/năm.
Dự báo trong nửa cuối năm 2023 tình hình còn nhiều khó khăn, thách thức, để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế 6,5%, phấn đấu hoàn thành cao nhất nhiệm vụ tài chính - ngân sách năm 2023, Bộ Tài chính đề ra 08 nhóm giải pháp trọng tâm cần tập trung thực hiện. Tập trung thực hiện các giải pháp chính sách tài khóa, kết hợp với chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác để hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp và người dân kiểm soát lạm phát, giữ vững ổn định kinh tế vĩ mô, đảm bảo các cân đối lớn của nền kinh tế; phấn đấu hoàn thành và vượt mục tiêu tăng trưởng kinh tế năm 2023 đã đề ra.
Quyết liệt thực hiện nhiệm vụ thu, chi NSNN, kiểm soát chặt chẽ, bội chi theo dự toán Quốc hội quyết định; phấn đấu thu đạt và vượt dự toán Quốc hội quyết định, bù đắp số giảm thu do thực hiện các chính sách hỗ trợ; tiếp tục hoàn thiện thể chế, chính sách pháp luật về thu NSNN; tăng cường công tác quản lý thu, chống thất thu, xử lý thu hồi nợ đọng thuế, xử lý thu vào NSNN các khoản phải thu theo kết luận, kiến nghị của cơ quan thanh tra, kiểm toán nhà nước;
Điều hành chi NSNN chặt chẽ, tiết kiệm, hiệu quả, theo dự toán; tập trung đẩy nhanh tiến độ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công, nhất là nguồn vốn vay ngoài nước, vốn chương trình mục tiêu quốc gia; phấn đấu giải ngân đạt 95% kế hoạch vốn được giao theo đúng chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ tại Chỉ thị số 08/CT-TTg ngày 23/3/2023;
Kiểm soát nợ công trong phạm vi Quốc hội cho phép, các nghĩa vụ trả nợ dự phòng của NSNN, nợ chính quyền địa phương, đảm bảo an ninh tài chính quốc gia, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn vay; thực hiện phát hành trái phiếu chính phủ phù hợp với tiến độ thu, chi và giải ngân vốn đầu tư công;
Tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ chế kiểm tra, giám sát giá cả, thị trường đảm bảo sự vận hành ổn định, an toàn của thị trường tài chính, thị trường chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp; xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, thúc đẩy cạnh tranh bình đẳng giữa các thành phần kinh tế;
6 tháng cuối năm, tiếp tục rà soát, hoàn thiện các cơ chế, chính sách pháp luật về cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp để tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai thực hiện công tác tái cơ cấu doanh nghiệp. Các bộ, ngành, địa phương tập trung triển khai các nhiệm vụ tái cơ cấu, cổ phần hóa, thoái vốn nhà nước tại doanh nghiệp giai đoạn 2022-2025 theo Quyết định số 1479/QĐ-TTg ngày 29/11/2022 của Thủ tướng Chính phủ.
Cùng với đó, Bộ Tài chính tích cực, chủ động hội nhập tài chính quốc tế, nâng cao hiệu quả công tác đối ngoại; nâng cao kỷ luật, kỷ cương tài chính trong lĩnh vực tài chính công. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát và công khai, minh bạch việc sử dụng NSNN, tài sản công, nhất là các lĩnh vực dễ phát sinh tham nhũng, lãng phí; đẩy mạnh hoạt động kiểm tra chống buôn lậu, gian lận thương mại, hàng giả.
Phát biểu chỉ đạo hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Minh Khái ghi nhận, biểu dương sự nỗ lực của ngành Tài chính trong 6 tháng đầu năm, đã làm tốt công tác tham mưu điều hành chính sách tài chính, NSNN, kiềm chế lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô. Phó Thủ tướng yêu cầu ngành Tài chính cần bám sát chủ đề điều hành của Chinh phủ năm 2023 “Đoàn kết kỷ cương, bản lĩnh linh hoạt, đổi mới sáng tạo, kịp thời hiệu quả”; chủ động, sáng tạo triển khai các giải pháp nhiệm vụ kịp thời, có phương án điều hành linh hoạt, hiệu quả các chính sách tài khóa. Triển khai thực hiện nghiêm các nghị quyết, chủ trương Đảng, của Quốc hội, Chính phủ; điều hành chính sách tài khóa có trọng tâm, trọng điểm, mở rộng hợp lý, dứt khoát. Tiếp tục rà soát nghiên cứu bổ sung hệ thống pháp luật, chính sách, hỗ trợ tài khóa gắn với sử dụng vốn có hiệu quả. Tập trung thực hiện chính sách tài khóa đã ban hành, kiểm soát lạm phát, đảm bảo cân đối lớn đối với nền kinh tế. Điều hành chính sách tài khóa chủ động, linh hoạt, kịp thời ban hành và tổ chức triển khai thực hiện các chính sách tài khóa hỗ trợ nền kinh tế, tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, người dân, ổn định kinh tế vĩ mô, kiểm soát lạm phát, thúc đẩy tăng trưởng, đảm bảo an sinh xã hội. Quyết liệt thực hiện thu NSNN, đảm bảo chi ngân sách hợp lý; tiếp tục kiểm soát nợ công, triển khai hiệu quả các biện pháp quản lý và điều hành giá, xử lý bất cập, tồn tại về trái phiếu doanh nghiệp, chứng khoán, bảo hiểm doanh nghiệp; rà soát, cắt giảm, đơn giải hóa thủ tục hành chính và đẩy mạnh ứng dụng chuyển đổi số trong công tác quản lý của ngành… nhằm góp phần hoàn thành mục tiêu kinh tế xã hội, an ninh quốc phòng năm 2023./.
