Với sự tập trung quyết liệt trong chỉ đạo việc thực hiện và giải ngân các dự án, các chủ đầu tư đã tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, nắm bắt tình hình thực tế tại công trường, chỉ đạo các bộ phận đẩy nhanh tiến độ, nghiệm thu khối lượng hoàn thành. Do đó tính đến hết tháng 7/2024, tỷ lệ giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 của tỉnh đạt kết quả tương đương so với trung bình cả nước (Theo báo cáo của Bộ Tài chính, ước giải ngân trung bình tháng 7/2024 của cả nước ước đạt 31,6%). Bên cạnh những nguồn vốn có tỷ lệ giải ngân đạt khá như Vốn theo tiêu chí, định mức ngân sách tỉnh (61%), nguồn thu từ xổ số kiến thiết (46%) , vốn nước ngoài (ODA) đạt 60% thì các nguồn vốn chương trình đều có tỷ lệ giải ngân chưa cao (dưới 30%). Khó khăn trong giải ngân vốn đầu tư công hiện nay chủ yếu tập trung ở các dự án lớn như: Dự án cao tốc Hòa Bình - Mộc Châu, Dự án Đường liên kết vùng Hoà Bình với Hà Nội và cao tốc Sơn La…đều là những dự án lớn, số vốn chưa giải ngân còn lớn.
Việc giải ngân đối với nguồn vốn ODA cũng rất mất thời gian do phải đảm bảo quy định của nhà tài trợ, các công việc đều phải xin ý kiến từ Trung ương, việc rút vốn phải thông qua Bộ Tài chính. Các dự án thuộc 03 Chương trình mục tiêu được phân bổ chi tiết chậm, hầu hết các dự án đang trong quá trình chuẩn bị đầu tư nên chưa có khối lượng để giải ngân. Số vốn đã giải ngân chủ yếu từ những dự án được kéo dài thời gian giải ngân từ năm 2022, 2023 sang năm 2024.
Bên cạnh đó, một số dự án gặp vướng mắc trong khâu giải phóng mặt bằng chủ yếu là vướng mắc về đơn giá và phương án đền bù còn chồng chéo giữa quy hoạch sử dụng đất và các quy hoạch xây dựng, quy hoạch ngành. Chính sách bồi thường, hỗ trợ giải phóng mặt bằng còn chưa nhận được sự đồng thuận, nhất trí của một số hộ dân (đặc biệt là về số tiền bồi thường khi bị thu hồi đất), một số chủ đầu tư còn thiếu sát sao, ảnh hưởng đến việc bàn giao mặt bằng thi công. Công tác khai thác đất đắp cho các dự án đến nay vẫn còn vướng mắc, do ngay từ đầu năm các dự án vẫn cần phải rà soát, điều chỉnh bổ sung các mỏ đất vào phạm vi của dự án, ảnh hưởng đến thời gian thực hiện giải ngân. Việc chấp thuận chuyển đổi mục đích sử dụng rừng, chủ trương chuyển đổi mục đích sử dụng đất lúa, đất rừng phòng hộ rất nhiều thủ tục phải qua nhiều các cơ quan từ địa phương đến Trung ương, kéo dài thời gian hiện đã và đang ảnh hưởng trực tiếp đến tiến độ của dự án.
Chậm giải ngân vốn đầu tư công luôn là bài toán khó khi trong nhiều năm liên tiếp không riêng tỉnh Hòa Bình mà nhiều địa phương cũng “mắc”. Năm nay, ngay từ đầu năm tỉnh đã tổ chức Hội nghị giao ban chuyên đề quý I năm 2024 với chủ đề “Nhiệm vụ, giải pháp đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình”, trong đó yêu cầu các cấp ủy, chính quyền, Mặt trận tổ quốc, tổ chức chính trị - xã hội, các ngành, các huyện, thành phố chủ động tổ chức thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ, giải pháp trên tất cả các lĩnh vực, góp phần tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc từ cơ sở trong thực hiện nhiệm vụ, với mục tiêu đến ngày 31/01/2025 giải ngân hết nguồn vốn đã được phân bổ năm 2024; đồng thời, Ủy ban nhân dân tỉnh đã ban hành 04 Văn bản chỉ đạo đẩy nhanh tiến độ giải ngân, tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư công đã được đưa vào tiêu chí đánh giá kết quả hoàn thành nhiệm vụ năm 2024 của các cơ quan, đơn vị trên địa bàn tỉnh, đồng thời tập trung vào các nhiệm vụ, giải pháp cụ thể. Phấn đấu đạt mốc giải ngân vốn đầu tư công năm 2024 theo các mốc như sau: (1) Đến 30/9/2024, giải ngân đạt 70% số kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. (2) Đến 30/11/2024, giải ngân đạt 90% số kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao. (3) Đến 30/01/2025, giải ngân đạt 100% số kế hoạch vốn Thủ tướng Chính phủ giao.
Tỉnh đã yêu cầu các cơ quan, đơn vị, các chủ đầu tư: Nghiêm túc nhìn nhận những lý do khách quan, chủ quan, những hạn chế, yếu kém, rút kinh nghiệm, tiếp tục đôn đốc, chỉ đạo sát sao các đơn vị có liên quan hơn nữa để đẩy mạnh công tác giải ngân, đảm bảo nguồn vốn ngân sách nhà nước được sử dụng hiệu quả. Tập trung giải quyết công tác giải phóng mặt bằng, bồi thường, hỗ trợ tái định cư, công tác dân vận kịp thời, bảo đảm đúng pháp luật và hài hòa lợi ích của Nhà nước và người dân, không để xảy ra khiếu kiện, phát sinh thành điểm nóng về an ninh, trật tự. Đẩy nhanh công tác chuẩn bị thực hiện dự án, công tác lựa chọn nhà thầu đúng quy định pháp luật. Chủ động tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, bảo đảm tiến độ thi công công trình. Bên cạnh đó, Sở KH&ĐT cũng thành lập đoàn kiểm tra thực địa về tình hình thực hiện, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công trên địa bàn 04 huyện (Đà Bắc; Lạc Thủy; Mai Châu; Lạc Sơn). Qua quá trình kiểm tra, Đoàn công tác đã nắm bắt được những khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai của các chương trình, dự án trên địa bàn các huyện, đồng thời đề xuất các giải pháp, phương án thực hiện cụ thể đối với các khó khăn, vướng mắc đã tồn tại nhiều năm trong công tác giải phóng mặt bằng, đấu thầu và việc tổ chức thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia.
Đối với các dự án gặp khó khăn vướng mắc chưa thể triển khai thực hiện giải ngân ngay hoặc dự án đã hoàn thành không sử dụng hết kế hoạch vốn được giao, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã báo cáo Ủy ban nhân dân tỉnh thực hiện điều chỉnh kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024 với tổng số vốn là 65,6 tỷ đồng (gồm 2 lần điều chỉnh). Đến nay, Sở Kế hoạch và Đầu tư đã trình Ủy ban nhân dân tỉnh phương án điều chỉnh lần 3 kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024, với tổng số vốn đề nghị điều chỉnh là 199,5 tỷ đồng. Trên cơ sở số liệu giải ngân đến 31/7/2024, để tiếp tục đẩy mạnh công tác giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2024, phấn đấu đến ngày 30/9/2024 đạt tỷ lệ trên 70% kế hoạch vốn giao theo chỉ đạo của Tỉnh ủy tại Văn bản số 605-CV/TU ngày 02/7/2024, thời gian tới cần bố trí điều chỉnh vốn các dự án cho hợp lý. Chỉ đạo các Chủ đầu tư nghiêm túc nhìn nhận những lý do khách quan, chủ quan, những hạn chế, yếu kém, rút kinh nghiệm, tiếp tục đôn đốc, chỉ đạo sát sao các đơn vị hơn nữa để đẩy mạnh công tác giải ngân, đảm bảo nguồn vốn NSNN được sử dụng hiệu quả./.
