Họ là người bắt tay vào công việc khi bản án đã được Toà án tuyên. Trong đó, phần lớn việc thi hành án là thuận lợi, đương sự tự nguyện thi hành, nhưng bên cạnh đó vẫn còn một số lượng không nhỏ các vụ mà cơ quan thi hành án cũng phải bó tay. Thực trạng đó không còn là chuyện hiếm hoi ở một tỉnh miền núi như Hoà Bình và đã trở thành nỗi niềm riêng của những ngươì làm công tác thi hành án dân sự (THADS).
Nghề thử “tài” kiên nhẫn
Ngay trong buổi lễ công bố quyết định thành lập Cục Thi hành án dân sự tỉnh và Chi cục thi hành án dân sự thành phố diễn ra vào tháng 12/2009, đại diện Bộ Tư pháp và lãnh đạo tỉnh đã có những lời động viên, chia sẻ hết sức chân thành đối với những người làm công tác THADS: THADS là một công việc vất vả, khó khăn. Công việc được thực hiện khi bản án đã tuyên nên động chạm tới quyền lợi, tài sản của công dân. Bởi vậy, khi thực hiện nhiệm vụ, ngoài việc vận dụng kiến thức pháp luật, chấp hành theo bản án, người làm công tác THADS còn phải có lòng kiên nhẫn để xử lý tình huống cho phù hợp, đem lại hiệu quả.
Tiếp nhận công tác THADS ở huyện vùng Cao Mai Châu đã nhiều năm, anh Nguyễn Tất Thắng và những người đồng nghiệp là cán bộ, chấp hành viên của mình chia sẻ: Huyện Mai Châu có địa bàn rộng, tình hình trật tự, an toàn xã hội cũng hết sức phức tạp, trình độ dân trí và kiến thức pháp luật của người dân của người dân còn ở mức thấp và không đồng đều. Vì vậy, việc thực hiện công tác THADS luôn hết sức khó khăn. Có những vụ chấp hành viên phải làm việc rất nhiều lần vì đương sự cố tìm mọi cách để không chịu thi hành án (ở Mai Châu đương sự thụ án về ma tuý luôn chiếm tỷ lệ cao nhất). Qua quá trình tác nghiệp, chúng tôi đã đúc rút được một kinh nghiệm với nghề, đó là có sự kiên nhẫn và phương pháp thuyết phục sẽ đem lại hiệu quả cao. Thực tế, trong năm 2009, Chi cục THADS huyện Mai Châu đã thực hiện được 98% về việc và 96% về giá trị. Kết quả đó đã thực sự đáng tự hào đối với một huyện vùng cao mà điều kiện THA còn nhiều khó khăn như Mai Châu.
Thụ hưởng chưa tương xứng
Ngay trong giờ phút thiêng liêng, xúc động nhất, được đón nhận Bằng khen của Thủ tướng Chính phủ, cùng với lời cảm ơn chân thành tới Đảng, Nhà nước, cơ quan và cả những người đồng nghiệp, anh Nguyễn Anh Tung, Chi cục trưởng chi cục THADS thành phố Hòa Bình vẫn đau đáu một nỗi niềm trăn trở: Chúng tôi là những người đã dành trọn thời gian và tâm huyết của mình cho công việc không chút sao nhãng và không đòi hỏi quá nhiều. Nhưng hôm nay, nhìn lại vẫn thấy có chút gì đó bùi ngùi, bởi nhìn tổng thể thì những gì mà người làm công tác THADS được thụ hưởng là chưa tương xứng. Khó khăn, vất vả thì nhiều người đã biết, nhưng để chia sẻ, cảm thông thì ít người lưu tâm. Mới cách đây không lâu khi thực thi nhiệm vụ Chi cục THADS thành phố đã bị phía đương sự đưa người đến uy hiếp làm không ít cán bộ, chấp hành viên nhụt trí. Với vai trò là người đứng đầu cơ quan, sắp đến tuổi về nghỉ chế độ, anh Tung càng trăn trở nhiều hơn về việc tìm người kế nhiệm.
Những trăn trở của anh Tung cũng chính là những nỗi niềm chung của ngành THADS. Tổng kết công tác THADS năm 2009, lãnh đạo Cục THADS tỉnh đã nêu bật những khó khăn chung mà ngành gặp phải như: Trong chuyên môn nghiệp vụ, số việc chưa có điều kiện thi hành còn cao (chiếm 21%) tổng số việc phải thi hành. Trong số đó chủ yếu là các khoản tiền phạt trong các vụ án liên quan đến ma túy người phải THA đang chấp hành hình thức phạt tù, không có tài sản để thi hành. Bên cạnh đó, kinh phí hoạt động của Bộ Tư pháp cấp cho các cơ quan THADS hiện nay còn chưa đáp ứng với nhu cầu thực tế. Do đặc thù của tỉnh miền núi, đường giao thông đi lại khó khăn nên các đơn vị phải hạn chế các khoản chi để tập trung kinh phí chi công tác phí cho công chức đi thi hành án. Đến nay, toàn tỉnh mới có 3/12 đơn vị THADS có kho vật chứng để tiếp nhận, bảo quản tang vật.
Công việc vất vả, khó khăn nhưng việc thụ hưởng chưa tương xứng, vì vậy đã nảy sinh một thực tế: Những năm gần đây, ngành THADS tỉnh gặp khó khăn trong việc tuyển dụng cán bộ, công chức ngạch chuyên viên. Số lượng cán bộ nguồn để bổ nhiệm các chức danh thẩm tra viên, chấp hành viên còn hạn chế. Trong khi đó, số lượng công chức THA xin chuyển công tác hàng năm khá nhiều. Tình trạng cơ quan THADS thiếu nguồn bổ nhiệm chức danh Phó Chi cục trưởng còn chiếm khá cao (6/11 đơn vị). Ngay cả đội ngũ chấp hành viên cũng thiếu và yếu dẫn đến tình trạng quá tải trong công việc.
Nỗ lực vượt qua mọi khó khăn để vươn lên trong công việc, 3 năm gần đây ngành THADS tỉnh ta đã đạt được những kết quả đáng khích lệ: Đạt và vượt cao hơn so với chỉ tiêu của Bộ Tư pháp giao. Cụ thể: kết quả THA năm 2007 vượt 16% vụ việc, tổng số tiền vượt 13%; năm 2008 vượt 18% vụ việc, tổng số tiền vượt 11%; năm 2009 vượt 15% vụ việc, tổng số tiền vượt 27%. Những kết quả đạt được của ngành THADS đã góp phần không nhỏ trong việc giữ vững ANTT, ATXH trên địa bàn tỉnh. Nếu có sự quan tâm sát sao hơn nữa của các cấp uỷ Đảng, chính quyền, sự phối hợp chặt chẽ của các ban, ngành, đoàn thể và nhân dân thì đó sẽ là cơ sở để kỳ vọng công tác THADS sẽ được thực hiện tốt hơn và người làm công tác THA sẽ bớt đi những nỗi niềm trăn trở.
