Huyện Mai Châu có 6.663 thiếu niên, nhi đồng, trong đó, trên 85% là các em dân tộc thiểu số, đời sống còn nhiều khó khăn nhất là ở vùng sâu, vùng xa. Trong năm học qua, huyện có 4.797 em đạt danh hiệu cháu ngoan Bác Hồ chiếm 72%/tổng số học sinh, toàn huyện có 171 Chi Đội ở địa bàn thôn xóm và 45 Liên Đội trường tiểu học và THCS.
Trong những năm qua, công tác chăm sóc giáo dục bồi dưỡng thiếu niên nhi đồng đã được các cấp uỷ Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội quan tâm. Như xây dựng cơ sở vật chất trong trường học, các điểm vui chơi ở khu dân cư được đầu tư đáp ứng được nhu cầu học tập, rèn luyện, vui chơi của các em, hàng năm các ban, ngành, đoàn thể các cấp đã phối hợp tổ chức tốt các hoạt động thăm hỏi, tặng quà, hoạt động văn hoá, văn nghệ, thể dục thể thao nhân dịp Ngày hội toàn dân đưa trẻ đến trường và Lễ khai giảng năm học mới, kỷ niệm ngày Quốc tế Thiếu nhi 1/6, tổ chức Tết trung thu...
Nhằm giáo dục chính trị tư tưởng cho thiếu niên, nhi đồng, hàng năm, Hội đồng đội huyện tham mưu cho Ban Thường vụ huyện Đoàn tăng cường đẩy mạnh tổ chức các hoạt động tuyên truyền, giáo dục đạo đức, nếp sống, niềm tự hào về truyền thống vẻ vang của Đảng, Bác Hồ, của dân tộc, của Đoàn thanh niên, Đội TNTP Hồ Chí Minh thông qua các diễn đàn, giao lưu, gặp gỡ nhân chứng lịch sử, cuộc thi tìm hiểu, chủ động xây dựng chương trình công tác Đội và phong trào thiếu nhi cho từng năm học, gắn với nội dung của cuộc vận động "Tuổi trẻ Việt Nam học tập và làm theo lời Bác", Cuộc vận động "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều bác Hồ dạy" và phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Cụ thể:
Với những chủ đề của các năm học rất có ý nghĩa trên là cơ sở, động lực thúc đẩy thiếu niên, nhi đồng toàn huyện thi đua học tập, rèn luyện theo lời Bác dạy, các liên đội đã tổ chức Hội thi "Chúng em kể chuyện Bác Hồ", xem phim tư liệu về cuộc đời, sự nghiệp của Bác, Hồ Chí Minh chân dung một con người... Ngoài ra, các liên đội còn tổ chức tham quan, học tập tại khu di tích cách mạng, bảo tàng, Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, các địa danh lịch sử gắn với cuộc đời hoạt động cách mạng của Người. Kết quả đạt được là: 100% Liên đội đã xây dựng kế hoạch và triển khai tới 100% thiếu niên, nhi đồng hưởng ứng thực hiện cuộc vận động, có 34/44 Liên đội tổ chức Hội thi "Chúng em kể chuyện Bác Hồ" thu hút 510 học sinh, 12 thầy cô tham gia. Tiêu biểu như Liên đội trường Tiểu học Thị trấn Mai Châu, Tiểu học xã Chiềng Châu, Tiểu học Tòng Đậu, THCS Đồng Bảng. Ngoài ra các Liên đội tổ chức nhiều hình thức như: Chúng em kể chuyện về Bác dưới quốc kỳ vào thứ hai hàng tuần, thi sáng tác thơ, ca về Đảng, Bác Hồ, tổ chức nhiều hoạt động bổ ích, lý thú vào các ngày lễ lớn của dân tộc cũng như ngày Nhà giáo Việt Nam, ngày quốc tế phụ nữ 8/3, Rằm trung thu, ngày quốc tế thiếu nhi 1/6... đã thu hút đông đảo thiếu niên, nhi đồng tham gia và được Đảng, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể và toàn xã hội quan tâm.
Qua cuộc vận động "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy", gắn với phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực", tổ chức Đội đã định hướng cho thiếu niên, nhi đồng ý thức vượt khó học tốt, học đều, học đủ, học chăm, học thực chất, thi nghiêm túc; khuyến khích thiếu nhi xây dựng phương pháp học tập chủ động, sáng tạo; triển khai phong trào "Vượt điểm 5, qua điểm 7, đạt điểm 10", "Hoa điểm 10", duy trì phong trào "Tiếng trống học đêm", "Tiếng kẻng học đêm", tăng cường xây dựng quỹ Chương trình "Thắp sáng ước mơ thiếu nhi Việt Nam", quỹ "Sùng A Trư" tạo nguồn lực để hỗ trợ thiếu nhi có hoàn cảnh khó khăn vươn lên cùng học tập. Do tổ chức tốt các hình thức trên đã tạo phong trào thi đua học tập sôi nổi trong thiếu niên, nhi đồng. Chất lượng giáo dục và đào tạo từng bước được nâng lên, cụ thể qua 3 năm thực hiện cuộc vận động "Thiếu nhi Việt Nam thi đua thực hiện tốt 5 điều Bác Hồ dạy", toàn huyện có 159 học sinh giỏi cấp tỉnh, 295 học sinh giỏi cấp huyện có 295 em, năm học 2008 - 2009 tăng lên 1.424 học sinh giỏi cấp trường.
Phát huy tính sáng tạo của thiếu nhi, để tạo phong trào thi đua "Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực". Thực hiện Nghị quyết liên tịch giữa Bộ Giáo dục & Đào tạo, Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch và TƯ Đoàn TNCS Hồ Chí Minh về thực hiện phong trào thi đua" Xây dựng trường học thân thiện, học sinh tích cực" và gắn với cuộc vận động "Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh", Ban Thường vụ huyện Đoàn, Phòng Giáo dục & Đào tạo và Phòng VHTT huyện phối hợp chỉ đạo các trường, các liên Đội trong toàn huyện thực hiện tốt phong trào thi đua trên. Cụ thể hàng năm tổ chức giải bóng đá TN - NĐ, tổ chức Liên hoan Tiếng hát Măng non, Liên hoan Tiếng hát hoa phượng đỏ, tổ chức tập luyện các làn điệu dân ca. Những hoạt động tiêu biểu trên đã thu hút đông đảo thiếu nhi tham gia, tạo không khí thi đua học tập, rèn luyện trong thiếu nhi và đạt được nhiều giải cao trong các hội thi liên hoan cấp tỉnh tổ chức, như: Đạt 2 giải Nhất và 01 giải Nhì môn bóng đá nhi đồng, 01giải Nhì Tiếng hát Hoa phượng đỏ, 01giải Nhì Liên hoan Tiếng hát Măng non, 03 giải Ba Liên hoan đàn và hát với Oocganr, đạt đội xuất sắc Liên hoan "Tiếng kèn Đội ta"...
