Tổng diện tích đất do Chi nhánh Tổng Công ty Lâm nghiêp Việt Nam - Công ty Cổ phần - Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình quản lý trên địa bàn các huyện, thành phố của tỉnh Hòa Bình (theo hồ sơ sau chuyển đổi) 22.776,90 ha. Thực hiện phương án sử dụng đất khi thực hiện cổ phần hóa, Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đã chuyển sang thuê đất; từ năm 2013 đến năm 2014, Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình đã quyết định cho Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình thuê đất với tổng diện tích 9.804,29 ha. Gồm : huyện Lương Sơn 2.237,36 ha huyện Kim Bôi 361,27 ha; thành phố Hòa Bình 2.225,76 ha; huyện Đà Bắc 2.601,13 ha; huyện Tân Lạc 556,85 ha; huyện Lạc Thủy 1.083,7 ha; huyện Lạc Sơn 738,22 ha. UBND tỉnh đã thu hồi 11.938,16 ha/12.972,61 ha đất Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình không có nhu cầu sử dụng giao về địa phương quản lý; còn lại 1.034,45 ha chưa rà soát, chưa lập hồ sơ thu hồi đất.
Về đo đạc, xác định hiện trạng, cắm mốc giới, lập bản đồ, hồ sơ địa chính, tỉnh đã thực hiện rà soát thống nhất, lập hồ sơ mô tả 716,78 km đường ranh giới sử dụng đất của Công ty, lập hồ sơ và cắm mốc 1.605 điểm mốc; còn một số khu vực chưa thống nhất được ranh giới để cắm mốc. Về việc phê duyệt phương án sử dụng đất đối với phần diện tích đã được UBND tỉnh quyết định cho thuê đất, Công ty đã rà soát, lập phương án sử dụng đất, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt. UBND tỉnh đã phê duyệt phương án sử dụng đất của Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình trên địa bàn các huyện: Đà Bắc, Kim Bôi, Lạc Thủy với diện tích là 4.052,22 ha/9.804,29 ha. Cụ thể huyện Kim Bôi 361,27 ha; huyện Đà Bắc 2.604,49 ha; huyện Lạc Thủy 1.086,46 ha. Các huyện, thành phố còn lại hiện nay Công ty đang tiếp tục hoàn thiện hồ sơ để gửi Sở Tài nguyên và Môi trường thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định. Về việc phê duyệt phương án sử dụng đất do Công ty lâm nghiệp Hoà Bình bàn giao cho địa phương quản lý đối với diện tích Công ty lâm nghiệp Hoà Bình trả về cho địa phương quản lý 12.972,61 ha, các huyện đã rà soát, lập phương án sử dụng đất và được UBND tỉnh phê duyệt phương án sử dụng đất 11.931,99 ha/12.972,61 ha (chiếm 91%).
Tỉnh tiến hành rà soát diện tích đất Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đang quản lý, sử dụng đề xuất giữ lại lập phương án sử dụng đất. Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đề xuất giữ lại với diện tích 7.405,01 ha/9.907,51 ha đang quản lý, sử dụng (Theo sổ theo dõi hồ sơ); diện tích đề nghị trả lại địa phương là: 2.275,06 ha. Diện tích đề xuất lập phương án sử dụng đất 7.177,57 ha. Rà soát diện tích đất Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đề nghị giữ lại đối với sự trùng vào các quy hoạch, các dự án đã được cấp quyết định chủ trương đầu tư và trùng với diện tích đất đã cấp giấy chứng nhận cho hộ gia đình, cá nhân. Qua rà soát xác định tổng diện tích 7.405,01 ha đất Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đề nghị giữ lại, lập phương án sử dụng đất trùng vào các quy hoạch, dự án, trùng lấn với diện tích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân đã được UBND cấp huyện cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Diện tích đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất trùng với diện tích của Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đang quản lý là 161,25 ha, gồm 141 hộ. Diện tích đã cấp sổ lâm bạ trùng với diện tích của Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình đang quản lý là 21,8 ha, gồm 13 hộ tại thành phố Hòa Bình.
Tuy nhiên, trong quá trình rà soát đất có nguồn gốc do Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình quản lý và lập phương án sử dụng đất giữ lại tiếp tục quản lý, sử dụng tại tỉnh Hòa Bình còn gặp một số khó khăn, vướng mắc như UBND các huyện, thành phố chưa thống nhất được ranh giới, mốc giới sử dụng đất với các Công ty lâm nghiệp Hòa Bình tại huyện Lương Sơn, Tân Lạc, Lạc Sơn và thành phố Hòa Bình (huyện Kỳ Sơn cũ) do phương án sử dụng đất giữ lại trên địa bàn các huyện, thành phố chưa phù hợp với Quy hoạch sử dụng đất thời kỳ 2021-2030 cấp huyện. Chưa rà soát, xử lý xong tình trạng đất đai bị lấn, chiếm hoặc việc xử lý, thu hồi chưa dứt điểm đối với diện tích đất có nguồn gốc do Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình quản lý. Nguyên nhân là do diện tích đất lâm trường do Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình quản lý có diện tích lớn, trải dài trên nhiều đơn vị hành chính cấp xã, cấp huyện chưa được đo đạc lập bản đồ địa chính, gây khó khăn trong quá trình triển khai thực hiện việc rà soát, xử lý đất đai bị lấn chiếm, chồng lấn. Do lịch sử để lại trước đây các cơ quan, đơn vị chưa tập trung sâu sát trong công tác quản lý sử dụng đất nông lâm trường dẫn đến nhiều diện tích đất khó xác định được đối tượng sử dụng (do mua, bán chuyển nhượng nhiều lần), nhiều trường hợp xây dựng nhà ở trái phép, không phù hợp với quy hoạch nên việc cấp giấy chứng nhận gặp khó khăn.
Thời gian tới, để việc lập phương án sử dụng đất đảm bảo đúng quy định của Luật Đất đai năm 2013 và các quy định của pháp luật có liên quan, Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình - Tổng Công ty Lâm nghiệp Việt Nam - Công ty Cổ phần căn cứ đề án sắp xếp, đổi mới và phát triển công ty đã được phê duyệt; quy hoạch sử dụng đất của địa phương và hiện trạng sử dụng đất, tiếp tục rà soát, lập, điều chỉnh phương án sử dụng đất phù hợp với các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương để trình thẩm định, phê duyệt theo quy định. Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố chủ động phối hợp với Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình tiếp tục thực hiện rà soát, đo đạc, điều chỉnh phương án sử dụng đất phù hợp với các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất của địa phương. Đối với diện tích đất trùng lấn với diện tích sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân, thì tổ chức kiểm tra, thanh tra xử lý theo quy định; trường hợp vượt quá thẩm quyền báo cáo, đề xuất theo quy định. Lập hồ sơ thu hồi đất, giao đất đối với diện tích đất có nguồn gốc do Công ty lâm nghiệp bàn giao cho địa phương quản lý gửi Sở Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt. Xây dựng phương án sử dụng quỹ đất Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình bàn giao cho địa phương quản lý, gửi Sở Tài nguyên và Môi trường để tổ chức thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt làm căn cứ sử dụng đất theo các quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất cấp huyện. Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, hướng dẫn UBND các huyện, thành phố, Công ty Lâm nghiệp Hòa Bình rà soát, lập, điều chỉnh phương án sử dụng đất, lập hồ sơ thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất để tổ chức thẩm định, trình UBND tỉnh phê duyệt theo quy định. Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn phối hợp với Sở Tài nguyên và Môi trường, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tổ chức thẩm định phương án sử dụng đất theo quy định./.
