100% các sở, Ban Chỉ đạo Dân số - Kế hoạch hóa gia đình (KHHGĐ) cấp huyện, cấp xã đều đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND ngày 04/08/2021 và một số các văn bản khác để tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch; Ủy ban nhân dân các huyện đã xây dựng Kế hoạch kiểm tra, đánh giá và thành lập đoàn kiểm tra việc thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND tới các cơ quan, đơn vị và các xã trên địa bàn huyện. Nhiều phòng, ban của Huyện, thành phố đã tham mưu cho Ban Chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển các văn bản triển khai nội dung chỉ đạo, hướng dẫn của các Sở, ngành, thành viên ban chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển tỉnh để triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CT-UBND trong hệ thống ngành dọc; nổi bật như hệ thống Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Liên đoàn lao động, Phòng Văn hóa, Ban tuyên giáo... Các cơ quan, đơn vị, địa phương đã tổ chức Hội nghị riêng hoặc lồng ghép với các hội nghị khác để triển khai phổ biến, quán triệt, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác Dân số - KHHGĐ nói chung và Chỉ thị số 12/CT- UBND ngày 04/08/2021 của Ủy ban nhân dân tỉnh nói riêng đến cán bộ công chức, viên chức và người dân. Theo báo cáo của các cơ quan, đơn vị, địa phương và cơ sở: hầu hết đều báo cáo đã rà soát và xây dựng biện pháp, hình thức xử lý vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên ở 100% các cơ quan, đơn vị, thôn xóm; thực hiện các nguyên tắc, trình tự thủ tục khi xây dựng nội dung hương ước, quy ước/nội quy, quy chế đạt yêu cầu 100%. Hầu hết trong hương ước, quy ước/nội quy, quy chế của các cơ quan, đơn vị, thôn, xóm đều có nội dung về thực hiện chính sách Dân số - KHHGĐ.
Bên cạnh đó, các địa phương, đơn vị đã thực hiện xử lý những trường hợp vi phạm chính sách dân số - KHHGĐ/sinh con thứ 3 trở lên; tuy nhiên chưa đạt tỷ lệ 100%; nhiều trường hợp còn nhẹ, chưa đủ sức răn đe. Toàn tỉnh tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên giảm 1,6% so với cùng kỳ. Sau 10 năm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên là 5,6% tăng dần đến năm 2022 là 18,1%; năm 2023 là năm đầu tiên toàn tỉnh có dấu hiệu giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên. Một số đơn vị, địa phương có tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao như huyện Yên Thủy, thành phố Hòa Bình, huyện Đà Bắc, huyện Kim Bôi.
Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 12/CT-UBND ngày 04/08/2021 của Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh về xây dựng biện pháp thực hiện để duy trì mỗi cặp vợ chồng sinh hai con trong nội dung Hương ước, quy ước của khu dân cư; nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị trên địa bàn tỉnh Hòa Bình giai đoạn 2021 - 2025; nhằm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên trong giai đoạn tới, phấn đấu đến năm 2025 đạt mức sinh thay thế, thời gian tới tỉnh tiếp tục chỉ đạo tổ chức thực hiện việc xây dựng biện pháp, hình thức xử lý các cá nhân, tập thể có cá nhân vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên theo đúng nội dung yêu cầu của Chỉ thị số 12/CT-UBND. Tiếp tục chỉ đạo theo ngành dọc, hướng dẫn cụ thể các quy trình, các công việc cần thực hiện để xây dựng các biện pháp, hình thức xử lý vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên, đưa vào nội dung trong Hương ước, quy ước của khu dân cư; nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị để Chỉ thị thực sự đi vào cuộc sống và đạt hiệu quả cao. Xây dựng hướng dẫn cụ thể các bước thực hiện, định hướng biện pháp, hình thức xử lý đối với cán bộ, công chức, viên chức vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên; giúp các địa phương, đơn vị thuận lợi trong việc xây dựng biện pháp, hình thức xử lý đối với cán bộ, công chức, viên chức vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên đưa vào nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị. Đẩy mạnh công tác giám sát hỗ trợ, kiểm tra đánh giá các cơ quan, đơn vị, địa phương và cơ sở trong việc tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị số 12/CTUBND. Cấp ủy Đảng các cấp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tuyên truyền, vận động sâu rộng đến toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân thực hiện tốt các quy định về chính sách Dân số - KHHGĐ; tích cực tham gia xây dựng các biện pháp can thiệp nhằm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên; đồng thời trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, tham gia giám sát việc thực hiện pháp luật về Dân số - KHHGĐ./.
