Theo báo cáo của UBND huyện, tính đến tháng 5/2024: Có 6/8 xã đạt từ 15 – 17 tiêu chí NTM; 2/8 xã đạt từ 10 – 14 tiêu chí; bình quân đạt 15,38 tiêu chí/xã.
Đối với thực hiện các tiêu chí xã NTM nâng cao, hiện có 4/8 xã (Phú Nghĩa, Đồng Tâm, Khoan Dụ 10 tiêu chí, Phú Thành) đạt từ 10 – 14 tiêu chí; có 4/8 xã (Yên Bồng, An Bình, Thống Nhất, Hưng Thi) đạt 8 tiêu chí; bình quân đạt 9,88 tiêu chí/xã.
Huyện Lạc Thủy dự kiến xây dựng xã nông thôn mới kiểu mẫu trên địa bàn 02 xã: Phú Nghĩa và Đồng Tâm. Theo yêu cầu của Bộ tiêu chí, xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu phải đạt đồng thời 04 yêu cầu sau: Xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; thu nhập bình quân đầu người cao hơn từ 10% so với mức thu nhập bình quân quy định đối với xã nâng cao; có ít nhất một mô hình thôn, bản thông minh giai đoạn 2021-2025; đạt chuẩn ít nhất một trong các tiêu chí nổi trội nhất theo lĩnh vực như: Sản xuất, Giáo dục, Văn hóa, Du lịch, Cảnh quan môi trường, An ninh trật tự, Chuyển đổi số. Tới tháng 5/2024, xã Phú Nghĩa mới đạt 14/19 tiêu chí nâng cao; mới đạt 01/04 yêu cầu bộ tiêu chí xã NTM kiểu mẫu (Thu nhập - thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt 68 triệu đồng cao hơn so với yêu cầu 13,3% (yêu cầu bộ tiêu chí nâng cao năm 2023 là 51 triệu đồng)), còn 03 nội dung chưa đạt gồm: Xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; chưa có mô hình thôn, bản thông minh; đạt chuẩn tiêu chí Giáo dục trong các tiêu chí nổi trội nhất theo lĩnh vực (tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được tiếp tục học trung học phổ thông đạt 97,06% cao hơn so với yêu cầu tối thiểu của Bộ tiêu chí 7,06%), song tiêu chí Giáo dục trong của Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao chưa đạt (02/04 trường đạt chuẩn cơ sở vật chất mức độ 1= 50%<100%).
Đối với xã Đồng Tâm, hiện xã đã đạt 17/19 tiêu chí NTM, đạt 13/19 tiêu chí xã NTM nâng cao, đạt 01/04 yêu cầu xã NTM kiểu mẫu (Thu nhập - thu nhập bình quân đầu người năm 2023 đạt 65,9 triệu đồng cao hơn so với yêu cầu 14,9% (yêu cầu bộ tiêu chí nâng cao năm 2023 là 51 triệu đồng)), còn 03 nội dung chưa đạt gồm: Xã chưa đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao; chưa có mô hình thôn, bản thông minh; đạt chuẩn tiêu chí Giáo dục trong các tiêu chí nổi trội nhất theo lĩnh vực (tỷ lệ học sinh tốt nghiệp trung học cơ sở được tiếp tục học trung học phổ thông đạt 94% cao hơn so với yêu cầu tối thiểu của Bộ tiêu chí 3%), song tiêu chí Giáo dục trong của Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao chưa đạt (01/03 trường đạt chuẩn cơ sở vật chất mức độ 1 = 33,3%<100%).
Về thực hiện bộ tiêu chí Huyện nông thôn mới theo Bộ tiêu chí Huyện nông thôn mới giai đoạn 2021- 2025, tới tháng 5, toàn huyện chưa có xã nào đạt chuẩn xã nông thôn mới theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới giai đoạn 2021-2025; chưa có xã nào đạt chuẩn xã nông thôn mới nâng cao theo Bộ tiêu chí xã nông thôn mới nâng cao giai đoạn 2021-2025; 02 thị trấn trên địa bàn chưa đạt chuẩn đô thị văn minh (mới đạt 06/09 tiêu chí); chưa thực hiện đánh giá tỷ lệ hài lòng của người dân trên địa bàn. Đã đạt 05/09 tiêu chí gồm: TC1: Quy hoạch, TC2: Giao thông, TC3: Thủy lợi và Phòng chống thiên tai; TC4: Điện, TC9: Hệ thống chính trị - An ninh trật tự - Hành chính công.
Thực hiện Chương trình OCOP giai đoạn 2021-2025, từ năm 2021 đến nay, huyện Lạc Thủy đã được công nhận 11 sản phẩm OCOP, trong đó có 04 sản phẩm đạt 4 sao và 08 sản phẩm đạt 3 sao, vượt chỉ tiêu giao so với Kế hoạch số 74/KH-UBND ngày 03/4/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình.
Theo đánh giá, so với chỉ tiêu giao tại Kế hoạch số 74/KH-UBND ngày 03/4/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình, huyện Lạc Thủy mới đạt yêu cầu về thực hiện Chương trình OCOP, chưa có xã nào đạt chuẩn xã nông thôn mới, nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu và huyện chưa đạt chuẩn Huyện nông thôn mới theo Bộ tiêu chí nông thôn mới giai đoạn 2021-2025, vì vậy đến năm 2025 với chỉ tiêu giao đến năm 2025 huyện đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, 02 xã đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu là khó thực hiện được.
Giai đoạn 2016-2020, huyện Lạc Thủy có 08/08 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 04/08 xã đạt chuẩn nông thôn mới nâng cao, huyện được Thủ tướng Chính phủ công nhận huyện đạt chuẩn nông thôn mới năm 2020 tại Quyết định số 1401/QĐ-TTg ngày 13/8/2021. Tuy nhiên, thực hiện xây dựng nông thôn mới theo bộ tiêu chí giai đoạn 2021-2025, huyện còn gặp một số khó khăn, vướng mắc chủ yếu do yêu cầu một số chỉ tiêu, tiêu chí đòi hỏi mức độ đạt cao hơn giai đoạn trước như: Tiêu chí Giao thông, do nhiều nơi không còn quỹ đất để xây dựng đường giao thông đảm bảo tiêu tiêu chuẩn chiều rộng của đường; kinh phí thực hiện bảo trì hàng năm còn hạn hẹp. Tiêu chí Trường học gặp khó do diện tích đất chật hẹp không thể mở rộng thêm để xây dựng trường đạt chuẩn. Tiêu chí Lao động: Tỷ lệ lao động qua đào tạo toàn huyện năm 2023 đạt 58%, yêu cầu của tiêu chí xã nông thôn mới phải đạt ≥ 70%, nông thôn mới nâng cao phải đạt ≥ 75%. Tiêu chí Tổ chức sản xuất và Phát triển kinh tế nông thôn: Liên kết sản xuất gắn với tiêu thụ sản phẩm chủ lực chưa đảm bảo bền vững; yêu cầu vùng sản xuất phải được cấp mã số vùng trồng, trong khi đó diện tích sản xuất trên địa bàn huyện còn nhỏ lẻ, chưa tập trung; yêu cầu tỷ lệ sản phẩm chủ lực của xã được bán qua kênh thương mại điện tử ≥ 10%, yêu cầu có mô hình kinh tế tích hợp đa giá trị, khó thực hiện….Nhìn chung, các tiêu chí đều đang gặp khó do thiếu nguồn lực thực hiện và chưa có hướng dẫn cụ thể để thực hiện các tiêu chí đảm bảo thống nhất, đồng bộ.
