Lễ hội Khai hạ Mường Bi là hoạt động văn hoá, tín ngưỡng có tính truyền thống được phục dựng và duy trì tổ chức thường xuyên từ năm 2002 đến nay. Nhằm phát huy tinh thần đoàn kết dân tộc và góp phần đẩy mạnh phát triển kinh tế, xã hội, giữ vững an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội trên địa bàn tỉnh Hoà Bình, đồng thời Lễ hội cũng là hoạt động thiết thực chào mừng Kỷ niệm 93 năm Ngày thành lập Đảng Cộng sản Việt Nam (03/02/1930-03/02/2023), chào mừng năm mới Quý Mão năm 2023.
Thông qua tổ chức Lễ hội nhằm giáo dục truyền thống yêu nước, lòng tự hào dân tộc, góp phần tuyên truyền về giá trị lịch sử, văn hóa nâng cao nhận thức trong việc bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa các dân tộc, cổ vũ các tầng lớp Nhân dân hăng hái thi đua lao động, sản xuất; quảng bá nét đẹp văn hoá truyền thống của dân tộc Mường tỉnh Hoà Bình đến với du khách trong và ngoài nước. Là hoạt động văn hóa để giới thiệu, quảng bá tiềm năng du lịch góp phần thúc đẩy kinh tế - xã hội của địa phương.
BTC yêu cầu việc tổ chức Lễ hội phải đảm bảo trang trọng, thiết thực, hiệu quả, an toàn, tiết kiệm; các hoạt động trong lễ hội phải đa dạng, phong phú, phát huy truyền thống và bản sắc văn hóa của người Mường Hòa Bình, tạo được không khí vui tươi, lành mạnh để lại dấu ấn tốt đẹp đối với nhân dân và du khách khi đến với lễ hội.
Lễ hội Khai hạ Mường Bi - huyện Tân Lạc được tổ chức vào ngày mồng 8 tháng giêng Âm lịch (tức ngày mồng 7 tháng tư lịch Mường Bi). Đây là lễ hội dân gian gắn liền với nền nông nghiệp lúa nước, mang dấu ấn của nền văn minh Việt cổ, là hoạt động văn hóa - tín ngưỡng không thể thiếu của người Mường Bi.
Lễ hội Khai hạ hay còn gọi là Lễ xuống đồng, Lễ mở cửa rừng, sau khi tổ chức xong lễ hội, người dân mới bắt tay vào công việc đồng áng,... Lễ hội gồm hai phần chính là phần lễ và phần hội.
Phần lễ, diễn ra tại Miếu thờ xóm Luỹ Ải, xã Phong Phú. Nơi đây, thờ các vị thần hoàng là: Quốc Mẫu Hoàng Bà, Tản Viên Sơn Thánh và Ải Lý, Ải Lo.
Phần hội, diễn ra tại sân bãi trước Miếu (nay là Sân vận động) với các hoạt động văn nghệ dân gian (Hòa tấu cồng chiêng, thi sắc bùa, hát đối, hát thường đang bộ meẹng...) và những trò chơi dân gian (bắn nỏ, kéo co, đánh cù, đánh mảng, ném còn...) và giới thiệu các món ăn độc đáo của người Mường. Ngày nay có thêm số các hoạt động như thi người đẹp và trình diễn trang phục truyền thống, các môn thể thao hiện đại như Bóng chuyền, Bóng đá,...
Lễ hội Khai hạ Mường Bi năm 2023 được tổ chức với quy mô cấp tỉnh.
Thời gian: Tổ chức trong 03 ngày, từ ngày 27/01 đến ngày 29/01/2023 (Tức ngày mồng 6 tháng Giêng đến ngày 8 tháng Giêng năm Quý Mão).
Địa điểm: Lễ khai mạc tổ chức tại sân vận động xã Phong Phú, huyện Tân Lạc.
Các hoạt động tuyên truyền quảng bá, văn hóa văn nghệ, thể dục thể thao và trò chơi dân gian diễn ra tại các địa điểm: Chợ Lồ xã Phong Phú, Sân vận động, Làng Văn hóa xóm Lũy Ải, xã Phong Phú, huyện Tân Lạc.
Trong phần Hội gồm các nội dung như: Tổ chức Phiên chợ đêm Mường Bi; Tổ chức thi đấu giải Bóng chuyền Cúp Khai Hạ Mường Bi năm 2023; Tổ chức trưng bày các gian hàng; Tổ chức cuộc thi Trình diễn trang phục dân tộc Mường và giao lưu văn nghệ; Tổ chức thi đấu các môn thể thao dân tộc, các trò chơi dân gian (Bắn nỏ, kéo có, đẩy gậy, đánh mảng, đánh cù, ném còn,...); Tổ chức thi hát đúm Thường đang bộ mẹng, nhạc cụ dân tộc; Tổ chức phiên giao dịch tư vấn, giới thiệu việc làm; Tổ chức thi đan lát, dệt thổ cẩm, trình diễn một số nghề thủ công, làm đồ gia dụng truyền thống của dân tộc Mường
Phần Lễ, gồm các hoạt động: Tổ chức nghi lễ mo Thần Thổ công Thổ địa; Tổ chức rước kiệu Quốc Mẫu Hoàng Bà từ Miếu thờ xóm Luỹ Ải xuống sân vận động khai hội ; Tổ chức rước Quốc Mẫu Hoàng Bà chứng kiến Lễ xuống đồng đầu xuân; Rước kiệu Quốc Mẫu Hoàng Bà về Miếu thực hiện các nghi thức Tế lễ, dâng hương tại Miếu thờ Quốc Mẫu Hoàng Bà.
Chương trình Khai mạc: Chương trình khai mạc Lễ hội Khai hạ Mường Bi năm 2023 được truyền hình trực tiếp trên sóng Đài Phát thanh - Truyền hình Hoà Bình. Đồng thời, phát trên Báo Hoà Bình điện tử, Cổng thông tin điện tử tỉnh và Trang Fanpage Trung tâm Văn hoá, Thể thao và Truyền thông các huyện.
Thời gian: Từ 07h30 đến 09h30 phút ngày 29/01/2023 (sáng ngày mồng 8 tháng Giêng).
