Gia đình ông Bùi Văn Thông (ở xóm Đon, xã Mỹ Hòa, huyện Tân Lạc), là một trong những hộ dân đầu tiên có vườn mía được lựa chọn xuất khẩu sang Châu Âu. Ông Thông năm nay đã ngoài 50 tuổi, đầu đã hai thứ tóc mới cảm nhận được niềm hạnh phúc của người nông dân. Bao đời bà con trồng mía chỉ bán cho tư thương, giá cả phụ thuộc vào thị trường, nên thu nhập của gia đình ông Thông cũng bấp bênh.
Năm 2021, vườn mía trắng tươi tốt của gia đình ông có vinh dự được lựa chọn xuất khẩu, ông cho biết: "Làm mía vất vả và cực nhọc. Suốt mấy năm liền, mía bán không được giá. Nhưng khi bán sản phẩm cho HTX Tùng Dương (Đơn vị thu mía của bà con cung cấp cho doanh nghiệp xuất khẩu), giá mía luôn giữ ở mức ổn định. Cây to, đẹp giá bán 9.000 đồng/cây, cây vừa 6.000 đồng/cây. Với mức giá như hiện tại, người trồng mía sẽ có thu nhập tốt".
Không riêng gì ông Thông, vườn mía của nhiều hộ dân khác của xã Mỹ Hòa cũng được chọn để xuất khẩu. Theo anh Bùi Thanh Long - Trưởng xóm Đon kiêm Phó Giám đốc HTX Tùng Dương đang phụ trách việc thu mía, để cây mía đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, anh Long được đi tập huấn trước cả nửa năm. Về xóm, anh hướng dẫn bà con chăm sóc mía và những yêu cầu về sản phẩm. Nhờ vậy, mấy chục hộ dân có vườn mía đều tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của doanh nghiệp xuất khẩu yêu cầu. Đến nay, HTX đã bán được cả trăm tấn mía với mức giá ổn định.
Tân Lạc là vựa mía của tỉnh Hòa Bình, nguồn nguyên liệu mía để phục vụ cho xuất khẩu còn rất lớn. Công ty TNHH Thương mại Tiến Ngân (phường Dân Chủ, TP.Hòa Bình) là đơn vị đầu tiên đưa cây mía xuất khẩu.
Theo ông Nguyễn Lê Điệp - Giám đốc công ty, niên vụ 2020 - 2021 là vụ đầu tiên công ty xuất khẩu mía và gặp rất nhiều khó khăn, nhưng đã có gần 80 tấn mía được xuất khẩu sang thị trường Hàn Quốc và châu Âu. Dự kiến trong niên vụ 2021 - 2022, công ty sẽ xuất khẩu từ 300 - 500 tấn mía sang thị trường các nước châu Âu, Mỹ, Nhật Bản và Hàn Quốc.
Ngoài cây mía, Hòa Bình còn có 2 sản phẩm khác đã vượt qua được những cửa ải khắt khe để xuất khẩu là cây chè sông Bôi và nhãn Sơn Thủy (Kim Bôi). Tuy số lượng ban đầu chưa lớn, nhưng nó cũng mở ra cơ hội cho sản phẩm đất Mường bay xa hơn. Cuối tháng 8/2022, Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ FUSA tổ chức xuất khẩu lô hàng 1 tấn quả nhãn tươi Sơn Thủy đầu tiên sang thị trường EU.
Ngoài cây mía, cây nhãn, cây chè, Hòa Bình còn 2 mặt hàng chủ lực nữa là cam, bưởi. Ông Nguyễn Huy Nhuận - Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Hòa Bình cho hay, việc đẩy mạnh phát nhiều loại hình sản phẩm nông sản chất lượng cao của tỉnh không chỉ góp phần giải quyết bài toán tiêu thụ nông sản hiệu quả mà còn tạo ra sự đa dạng trong danh sách các sản phẩm đặc trưng của tỉnh Hòa Bình.
Từ đó, giúp sản phẩm nâng cao năng lực cạnh tranh trên thị trường trong nước, từng bước tìm kiếm thị trường xuất khẩu và nâng cao thu nhập cho người dân.
Tân Lạc là thủ phủ của cây bưởi đỏ và mía tím. Tin vui vừa đến với bà con trồng bưởi là Mỹ đã đồng ý nhập khẩu quả bưởi của Việt Nam. Chính quyền tỉnh Hòa Bình cũng đang tiến hành khảo sát và lấy mẫu xét nghiệm quả bưởi. Đây là cơ hội lớn cho bà con nông dân tiêu thụ sản phẩm.
Theo ông Bùi Đức Hiển - Trưởng phòng NNPTNT huyện Tân Lạc, trong những năm vừa qua, huyện đã thực hiện đồng bộ các giải pháp về chính sách thu hút đầu tư phát triển nông nghiệp như: Thực hiện liên kết đầu tư, tiêu thụ sản phẩm, hỗ trợ người dân, HTX, tổ hợp tác tiếp cận các nguồn vốn tín dụng…
"Để thúc đẩy tiêu thụ sản phẩm ra thị trường trong và ngoài nước, UBND huyện đã phối hợp ký thỏa thuận hợp tác phát triển chuỗi liên kết sản xuất, tiêu thụ sản phẩm bưởi đỏ với Công ty CP Nông nghiệp hữu cơ FUSA; ký biên bản ghi nhớ với Công ty CP Dược phẩm Lovefarm Organic về triển khai quy hoạch vùng trồng dược liệu" - ông Hiển cho biết.
Vấn đề đặt ra là làm gì để nâng cao chất lượng và số lượng nông sản xuất khẩu vẫn còn là cả chặng đường dài.
Anh Bùi Thanh Long - Phó Giám đốc HTX Tùng Dương chia sẻ, đơn hàng đặt mua mặt hàng mía kéo dài trong cả năm. Hiện tại, HTX mới chỉ cung ứng hàng được nửa năm. Cây mía mà bà con đang trồng vẫn là giống cũ. Sau nhiều năm, mía trắng cũng đã thoái hóa, nên chất lượng và sản lượng không tăng lên.
"Cây mía tím đã làm được cây phôi, chỉ có giống mía trắng chưa làm được cây phôi nên bà con vẫn sản xuất giống theo phương pháp truyền thống là giâm cành. Trong khi đó, sản phẩm xuất khẩu đòi hỏi đồng đều cả về hình thức lẫn chất lượng. Chúng tôi mong muốn chính quyền hỗ trợ mạnh hơn nữa trong việc tạo giống mía có chất lượng. Có như vậy, bà con mới toàn tâm, toàn ý cho cây mía" - anh Long cho biết.
Hòa Bình còn có nhiều sản phẩm có khả năng xuất khẩu như: Cam, bưởi, chuối, chè, củ quả muối, măng... sang các thị trường Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, châu Âu... Nhiều nông sản có cơ hội được mở rộng thị trường nhờ hoạt động xúc tiến thương mại được đẩy mạnh.
Đơn cử như bên lề Hội nghị xúc tiến hợp tác nhiều mặt giữa Việt Nam với tỉnh Fukuoka và Kyushu (Nhật Bản) do Tổng Lãnh sự quán Việt Nam tại Fukuoka tổ chức cuối tháng 7 vừa qua, Công ty cổ phần HSC Nhật Bản và Công ty cổ phần Kim Bôi đã bàn thảo, ký kết Biên bản ghi nhớ hợp tác xuất khẩu và phân phối hàng hoá nông sản Hòa Bình sang Nhật Bản./.
