Hòa Bình là một trong các tỉnh miền núi phía Bắc có nhiều dân tộc thiểu số sinh sống. Theo số liệu tổng điều tra dân số tháng 4 năm 1999, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có 15 dân tộc sinh sống (nếu tính các dân tộc có tổng số dân từ hàng chục trở lên). Tuy nhiên, thực chất, 6 dân tộc Mường, Kinh, Thái, Tày, Dao, Mông đã chiếm 99,92% tổng số dân của toàn tỉnh.
Theo tập Bản đồ địa lý địa phương Việt Nam của Giáo sư Vũ Tự Lập chủ biên, tỉnh Hòa Bình nằm ở vị trí thuộc ba khu địa lý là khu đồng bằng Bắc Bộ, khu Hòa Bình – Thanh Hóa và khu Tây Bắc. Cấp phân vị cơ bản nhất dùng để phân chia các tổng thể tự nhiên của tỉnh là cảnh địa lý. Chỉ tiêu cơ bản của các cảnh địa lý là sự thống nhất giữa nền tảng rắn là địa chất – địa hình và ngoại lực là khí hậu, từ đó ảnh hưởng đến chế độ nước mặt, nước ngầm và lớp phủ thổ nhưỡng - sinh vật.
Hòa Bình là một tỉnh miền núi, nằm ở cửa ngõ vùng Tây Bắc của Tổ quốc, có vị trí địa lý quan trọng của cùng chuyển tiếp từ đồng bằng lên miền núi, điểm trung chuyển sức hút ảnh hưởng chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội của một trung tâm lớn – Thủ đô Hà Nội.
Dân cư là cơ sở và chủ thể của toàn bộ các quá trình diễn ra trong xã hội. Dân cư là khâu trung tâm của quá trình tái sản xuất xã hội. Trong hệ thống tự nhiên – dân cư – kinh tế, dân cư chính là thành phần năng động nhất gắn bó giữa tự nhiên với kinh tế nhờ những thuộc tính sẵn có của mình. Toàn bộ những giá trị vật chất và tinh thần cần thiết cho xã hội đều do lao động của con người tạo ra.
