Trong cái nhìn của những người quan tâm đến nền văn hóa của đất Mường Hòa Bình, cho đến nay, huyện Tân Lạc (theo cách gọi xưa là Mường Bi) còn lưu giữ được những nét văn hóa đặc trưng qua từng lễ hội.

Ngày 17/2 (ngày mùng 8 tháng giêng âm lịch), tức ngày mùng 7 khai hạ tính theo lịch Mường, Mường Vôi, xã Liên Vũ (Lạc Sơn) tổ chức lễ hội Đu Vôi 2013. Tham dự có đại diện lãnh đạo Sở VH-TT&DL, huyện Lạc Sơn và đông đảo bà con nhân dân khắp các địa phương trong và ngoài tỉnh.

“Đêm rượu cần bản làng mình, ai chưa say là chưa vui, ngôi nhà sàn nghiêng ngả, chuếnh choáng trong mặt người... Chum rượu nồng khao khát, niềm vui ta vơi đầy... Nào ta vít cần trúc, uống niềm vui vui cho say, niềm vui càng càng san sẻ, chớ để say say một người, đêm rượu cần bản làng mình, ai chưa say là chưa vui”... Những lời hát da diết trong bài “Bên chum rượu cần” của nhạc sĩ Trần Vương vang xa từ ngôi nhà sàn đầu bản Giang Mỗ, xã Bình Thanh (Cao Phong) đã khiến nhóm bạn ở Hà Nội của tôi tò mò, háo hức được mục sở thị, được đắm mình trong men say của núi rừng Tây Bắc.

Ngày 15/2 (mùng 6 Tết), xã Xuân Phong (Cao Phong) đã tổ chức lễ hội Xuống Đồng.

Có mặt tại khu vực chuẩn bị xây nhà thờ mới của Giáo xứ Hòa Bình (cạnh quốc lộ 6) vào thời điểm đồng bào Công giáo đang tất bật chuẩn bị cho ngày lễ Giáng sinh đón chào năm mới 2013 có lẽ không chỉ riêng tôi mà mọi người đều có thể cảm nhận rõ không khí rộn ràng, náo nức đang tràn ngập nơi đây. Trong giây phút thiêng liêng thiên Chúa giáng sinh, mỗi người đều cầu mong cuộc sống luôn được hạnh phúc, an lành.

Khi người Kinh sửa soạn cúng ông Công, ông Táo là lúc người Mường, (xã Yên Trung, Thạch Thất - Hà Nội) háo hức đi chợ phiên, say mê đánh cồng chiêng, mời ông bà, tổ tiên về đón Tết. Xuân về, trên những con đường men chân núi, người Mường khắp 7 thôn rộn ràng đi chợ. Người gánh gồng, người thồ xe, người đi bộ, tiếng cười nói dội vào vách núi vang lên lanh lảnh. Thấm thoắt đã tròn 4 năm trở thành công dân thủ đô nhưng người Mường xã Yên Trung vẫn giữ nguyên những nét văn hóa độc đáo trong ngày Tết...

Đã 3 mùa hoa mận, hoa đào đua nhau khoe sắc trên khắp các bản làng của huyện vùng cao Mai Châu cũng là 3 năm chúng tôi chọn chuyến du xuân đầu tiên là đến với lễ hội Xên bản, Xên mường của đồng bào dân tộc Thái để được đắm mình vào các hoạt động mang đậm bản sắc văn hoá dân tộc mà ở đó không thể thiếu màn keeng loóng rộn rã lòng người của các cô gái Thái duyên dáng, nết na như mời gọi du khách hãy nhớ, hãy thương một miền sơn cước thanh bình, tươi đẹp.

Rời thành phố Hoà Bình, theo QL6, chúng tôi thẳng tiến đến Mai Châu để đón Tết Notra cùng đồng bào Mông vùng Tây Bắc. Tháng chạp, đèo Thung Khe, rừng già Tân Sơn bồng bềnh trong sương. Giữa trưa mà sương ùa vào cửa kính ô tô thấm ướt vai áo. Ai cũng dự đoán lên đến Pà Cò sẽ càng mờ ảo hơn. Nhưng thật bất ngờ! Hết khu rừng già, sương mù tan biến đâu hết, Pà Cò hiện ra giữa sắc hanh vàng của đất trời vừa độ chớm xuân thật kỳ vĩ.