Mường Động (Kim Bôi) là huyện có những nét văn hóa rất đặc biệt và đã sớm trở thành tâm điểm chú ý du khách đến tham quan du lịch. Khi đến với vùng đất Mường Động, ngoài việc nghỉ dưỡng, tham quan, du khách còn được thưởng thức hương vị của cơm lam - món ăn truyền thống dân dã.

Vào những ngày thu Tháng Tám, chúng tôi lại có dịp về với quê hương Mường Động. ở đây, bà con đang náo nức chuẩn bị vui Tết Độc lập. Trên khắp các con đường sắc cờ rực rỡ. Không khí náo nhiệt như ở thành phố nhưng với những người dân Mường Động, Tết Độc lập không chỉ là ngày kỷ niệm mà còn là ngày hội của cả cộng đồng.

Từ bộ sưu tập cá nhân 3000 hiện vật về các công cụ sinh hoạt của người Mường, họa sĩ trẻ đất Mường Vũ Đức Hiếu đã gây dựng lên Bảo tàngKhông gian văn hóa Mường từ năm 2007. Qua 5 năm, Bảo tàng giờ đã trở thành một địa chỉ văn hóa độc đáo cho du khách khi đặt chân tới Hòa Bình.

Phần I: Lễ hội Khai hạ Mường Bi

           Nói đến Hòa Bình, phải nói đến là cái nôi sinh sống của người Mường bản địa, trong đó Tân Lạc chính là một trong những vùng Mường cổ xưa nhất, trù phù nhất của người Mường với câu nói nổi tiếng “Nhất Bi, nhì Vang, tam Thàng, tứ Động”. Nhất Bi ở đây chỉ vùng Mường Bi – Tân Lạc xa xưa với chế độ quan lang hà khắc, giàu có, thống trị một vùng Mường lớn mạnh trù phú nhất trong các vùng Mường. Mường Bi ngày nay gồm 5 xã: Địch Giáo, Do Nhân, Quy Mỹ, Phong Phú, Tuân Lộ, trong đó xã Địch giáo là trung tâm của Mường, nơi có dòng họ Đinh Công lâu đời làm quan lang.

Phần II: Các yếu tố bản sắc văn hóa trong lễ hội khai hạ của người Mường ở Mường Bi Tân Lạc – Hòa Bình

Trong lễ hội Khai Hạ ở Mường Bi ta nhận thấy có những yếu tố văn hóa cơ bản trong lối lối sống, lối tư duy, ảnh hưởng đến cách thức thể hiện phần lễ, phần hội trong lễ hội Khai Hạ.

Tôi sinh ra, lớn lên ở Hà Đông, Hà Nội rồi lên công tác và gắn bó với miền núi Hòa Bình 35 năm nay. Thỉnh thoảng về xuôi có người hỏi: Là con trai trưởng, đất ông bà để lại ở Hà Đông không phải là ít, sao anh không về dưới này mà cứ ở trên ấy mãi thế? Nếu phải trả lời cho xong chuyện thì tôi thường bảo: Ở đâu quen đấy. Còn nếu ai có thể hiểu được, thì tôi nói: Ở miền núi có nhiều điều hay mà tự nhiên đến mức kỳ diệu. Và câu chuyện sau đây là một minh chứng.

Từ ngày 11 – 15/7/2012, Tổng cục Du lịch tổ chức chuyến công tác thực tế tại các tỉnh Hòa Bình – Sơn La – Điện Biên do Tổng cục trưởng Nguyễn Văn Tuấn là trưởng đoàn. Ngày 11/7/2012, tại TP. Hòa Bình, Tổng cục Du lịch đã có buổi làm việc với lãnh đạo tỉnh Hòa Bình.

Thực hiện chương trình phối hợp giữa Bộ Thông tin và Truyền thông và Ủy ban An toàn giao thông quốc gia về công tác thông tin, tuyên truyền an toàn giao thông năm 2012; Cục Báo chí phối hợp với Ủy ban ATGT quốc gia tổ chức giải thưởng "Giải thưởng báo chí tuyên truyền về an toàn giao thông năm 2012".

Về bản Bương, xã Tân Pheo, huyện Đà Bắc, Hòa Bình, chúng tôi được nghe rất nhiều câu chuyện về tập tục của người Dao tiền nơi đây, nhưng có lẽ ấn tượng nhất vẫn là tục thờ cúng thần chuột.

Vừa qua, cây si xóm Suối Cốc, xã Hợp Hoà (Lương Sơn) được Hội bảo vệ thiên nhiên và môi trường Việt Nam công nhận là cây di sản. Hiện, cây này có 54 nhánh và có tuổi thọ 800 năm. Đây là một trong những cây có tuổi thọ cao nhất ở tỉnh và được giới chơi cây đánh giá trị giá hàng chục tỷ đồng.

Chương trình hợp tác du lịch 8 tỉnh Tây Bắc mở rộng (TBMR) hướng tới mục tiêu phát triển du lịch bền vững, trong đó đặt mục tiêu giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, đồng thời tăng tối đa các lợi ích kinh tế xã hội và văn hoá, hỗ trợ nâng cao năng lực cho cán bộ quản lý và nhân lực du lịch tại các địa phương 8 tỉnh, xây dựng những sản phẩm du lịch đặc thù, độc đáo, tránh trùng lặp giữa các địa phương.

Mường Piệng thuộc xã Ngọc Mỹ huyện Tân Lạc là một vùng mường giáp mường Vang, nhiều phong tục tập quán giống với Mường vang, trong đó có lễ cơm mới.

Là dân cư bản địa trên mảnh đất Hòa Bình, từ xa xưa người Mường đã sáng tạo ra một nền văn nghệ dân gian đa dạng và phong phú. Không chỉ có sắc bùa, thường đang bộ mẹng hay những điệu múa duyên dáng làm say đắm lòng người của các cô gái Mường, âm nhạc cò ke ống sáo cũng chiếm một vị trí quan trọng trong kho tàng văn nghệ đa dạng và phong phú đó.

Cũng giống như các dân tộc khác để tỏ lòng thành kính và biết ơn tổ tiên, vào tháng 3 âm lịch hàng năm đồng bào Dao thường tổ chức tết thanh minh.

Những năm gần đây, ở các vùng Mường Hòa Bình có nhiều lễ hội truyền thống được khôi phục, trong đó ngoài các nghi lễ, những trò chơi dân gian được tái hiện khá sinh động và bản sắc thì ẩm thực dân tộc luôn hấp dẫn những người đến với lễ hội.