Mặc dù là những xã điểm đạt được trên 10 tiêu chí trong bộ tiêu chí về thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Tuy vậy, với nhiều địa phương, tiêu chí số 19 về ANTT trong xây dựng NTM đang thực sự được xem là một tiêu chí khó.
Đó là một thực tế trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng NTM. Theo Đại tá Nguyễn Tiến Lợi, Trưởng Phòng xây dựng phong trào Toàn dân BVANTQ (PX28) - Công an tỉnh thì: theo bộ tiêu chí Quốc gia về xây dựng NTM ở tiêu chí số 19 quy định về ANTT xã hội với 3 chỉ tiêu cụ thể. Trong đó, chỉ tiêu 1 là việc xây dựng Nghị quyết của Đảng ủy, kế hoạch triển khai công tác đảm bảo ANTT hàng năm; Tổ chức thực hiện có hiệu quả các chủ trương, biện pháp bảo vệ ANTT và “Ngày hội toàn dân BVANTQ”; Hàng năm phân loại xã về “Phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ” đạt từ loại khá trở lên; Lực lượng Công an xã (CAX) được xây dựng theo quy định của Pháp lệnh về CAX. Hàng năm tập thể CAX đạt danh hiệu “đơn vị tiên tiến” trở lên; không có cá nhân CAX bị kỷ luật. Thì có 100% (191/191) xã, thị trấn trong toàn tỉnh tham gia xây dựng NTM đều đạt. Tuy nhiên, ở chỉ tiêu thứ 2 và chỉ tiêu thứ 3 trong tiêu chí thứ 19 về ANTT xã hội thì rất nhiều xã đã không đạt. Như ở chỉ tiêu 2 mặc dù 100% số xã trong tỉnh đã đảm bảo tốt, không để xảy ra hoạt động phá hoại các mục tiêu, công trình kinh tế, văn hóa, QPAN. Không để xảy ra các hoạt động chống đối Đảng, chống chính quyền, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân. Nhưng nhiều địa phương vẫn còn để xảy ra các hoạt động tuyên truyền, phát triển đạo trái pháp luật; vẫn còn xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp phức tạp trong nội bộ nhân dân; khiếu kiện đông người, vượt cấp kéo dài. Nhiều xã chưa kiềm chế và làm giảm các loại tội phạm và vi phạm pháp luật. Trong đó, có xã vẫn còn xảy ra tội phạm nghiêm trọng, rất nghiêm trọng và đặc biệt nghiêm trọng...
Nói về những khó khăn trong thực hiện tiêu chí số 19 về ANTT xã hội ở địa phương, ông Hoàng Hải Hậu, Chủ tịch UBND xã Nhuận Trạch (Lương Sơn) chia sẻ: Căn cứ vào các chỉ tiêu theo quy định thì để đạt được tiêu chí số 19 quả thực rất khó. Là xã điểm của tỉnh về xây dựng NTM, tính đến thời điểm 30/7/2013 Nhuận Trạch đã đạt được 11/19 tiêu chí. Trong đó, tiêu chí thứ 19 mặc dù được đánh giá là đạt nhưng trên thực tế chúng tôi mới chỉ đạt được ở các chỉ tiêu về việc xây dựng Nghị quyết của Đảng ủy, kế hoạch triển khai công tác đảm bảo ANTT hàng năm; Tổ chức thực hiện các chủ trương, biện pháp bảo vệ ANTT, “Ngày hội toàn dân BVANTQ” và “Phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ”; Lực lượng Công an xã (CAX) được xây dựng đảm bảo theo quy định của Pháp lệnh về CAX. Hàng năm không có cá nhân CAX bị kỷ luật. Còn các chỉ tiêu khác, khách quan mà nói dù đạt nhưng không mang tính ổn định, bền vững. Bởi Nhuận Trạch là địa bàn giáp gianh với các xã vùng ven của thủ đô Hà Nội, tiếp giáp với Quốc lộ 6 và tuyến đường Hồ Chí Minh là những tuyến đường có lượng người qua lại nhiều. Những yếu tố đó tác động trực tiếp đến tình hình ANTT trên địa bàn xã. Đã có nhiều vụ việc phức tạp, gây mất ổn định về ANTT đã xảy ra. Bên cạnh đó, với điều kiện thuận lợi tiếp giáp với thủ đô Hà Nội, có đường giao thông thuận lợi, Nhuận Trạch trở thành một điểm đến của các nhà đầu tư. Những yếu tố đó cũng đã phát sinh tiêu cực, tiềm ẩn nhiều phức tạp, gây ảnh hưởng không nhỏ đến tình hình an ninh nông thôn do việc chậm trễ trong việc đền bù, giải phóng mặt bằng, đã gây bức xúc trong nhân dân. Từ đó, dẫn đến tranh chấp, khiếu kiện vượt cấp đông người. Như trong năm 2012, 13 hộ dân ở các đội sản xuất 12, 13, 14 đã viết, gửi đơn vượt cấp kiến nghị Nhà đầu tư thực hiện các chính sách đền bù giải phóng mặt bằng cho các hộ dân bị thu hồi đất làm dự án. Về TTAXH, trong năm 2012 lực lượng CAX đã tiếp nhận, giải quyết 20 vụ việc vi phạm pháp luật, trong đó đã chuyển Công an huyện 10 vụ việc. Theo thống kê, trong 6 tháng đầu năm, xã cũng đã xảy ra 8 vụ vi phạm pháp luật, đã chuyển Công an huyện giải quyết 4 vụ việc. Về tai, tệ nạn xã hội vẫn còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ khi trong năm 2012 trên địa bàn xã đã xảy ra 2 vụ TNGT, trong đó làm 1 người bị chết và 1 người bị thương. Ngoài ra, còn xảy ra 1 vụ tai nạn lao động làm chết 1 người.
Cũng có những điểm tương đồng với Nhuận Trạch, xã Dân Chủ (Thành phố Hòa Bình) cũng là một xã điểm về xây dựng NTM. Kể từ khi triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM đến nay, Dân Chủ đã trở thành địa phương đi đầu trong toàn tỉnh về phong trào xây dựng NTM. Tính đến hết tháng 8/2013 Dân Chủ vẫn là xã duy nhất trong số 191 xã của tỉnh đạt được 14/19 tiêu chí. Trong đó có những tiêu chí rất khó như tiêu chí về giao thông, thủy lợi, tiêu chí về chuyển đổi cơ cấu lao động... Nhưng theo đồng chí Nguyễn Văn Sỹ, Bí thư kiêm Chủ tịch UBND xã Dân Chủ: Nếu xét theo 3 chỉ tiêu trong tiêu chí thứ 19 về ANTT thì Dân Chủ cũng mới chỉ đạt được chỉ tiêu về việc xây dựng Nghị quyết, xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện công tác đảm bảo ANTT hàng năm trong đó có việc thực hiện các phong trào toàn dân bảo vệ ANTQ và xây dựng lực lượng CAX theo đúng quy định; đảm bảo giữ vững, ổn định về ANCT, không để xảy ra các hoạt động chống đối Đảng, chống chính quyền, phá hoại khối đại đoàn kết toàn dân... Còn các chỉ tiêu về ANTT thì chúng tôi cũng chưa dám nói là đã làm tốt mà chỉ dám nói là đã cơ bản kiềm chế sự gia tăng tội phạm và TNXH trên địa bàn. Bởi về góc độ quản lý hành chính, Dân Chủ tuy là xã nhưng cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ gây mất ổn định về ANTT. Minh chứng rõ nét nhất đó chính là những vụ trọng án như cướp giật, mua bán, tàng trữ trái phép chất ma túy... đã từng xảy ra trên địa bàn.
Từ thực tế trên, Đại tá Nguyễn Tiến Lợi cho biết: theo đánh giá, nhận định thì những nguy cơ, tình hình diễn biến của tội phạm và TNXH trên địa bàn tỉnh vẫn còn tiềm ẩn phức tạp và khó lường. Do đó, đã tác động, làm cho việc thực hiện tiêu chí 19 về ANTT trong xây dựng NTM trở nên khó khăn. Theo lộ trình thì đến năm 2015, 44 xã điểm đăng ký sẽ “về đích”, đạt tiêu chí 19. Mặc dù, thời gian qua các ngành, các cấp, các địa phương đã phát động mạnh, huy động sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sức mạnh của nhân dân nhằm mục đích đưa tiêu chí số 19 sớm về đích. Nhưng trong 6 tháng đầu năm 2013, theo thống kê trong số 44 xã “điểm” thì đã có 16 xã đã để “tuột” mất tiêu chí số 19. Còn tính chung trong toàn tỉnh, theo thống kê cũng có đến một nửa trong số 191 xã không đạt tiêu chí về ANTT.
Từ thực tế trên có thể thấy, các cơ quan chức năng cần tham mưu cho Chính phủ, Ban chỉ đạo thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia về xây dựng NTM điều chỉnh tiêu chí 19 về ANTT theo hướng “mở” trên quan điểm “giữ vững ổn định ANCT - TTATXH, từng bước kiềm chế sự gia tăng và phát sinh tội phạm và tai, tệ nạn xã hội” không nên gò bó vào thực hiện các chỉ tiêu cụ thể.
