Xuất phát từ thực tế nhận thấy điều kiện cơ sở hạ tầng, phát triển kinh tế, đến các mặt của đời sống xã hội và tư duy của người dân ở địa bàn ĐBKK đều còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu phát triển. Trong khi đó, các địa bàn này thường giữ vai trò quan trọng về QP-AN, đòi hỏi cần có sự đầu tư, hỗ trợ, tiếp sức để trở thành KVPT vững mạnh toàn diện của tỉnh. Vì vậy, từ năm 2009, Bộ CHQS tỉnh bắt đầu triển khai Đề án xây dựng mô hình “Làng, bản VH-QP” ở địa bàn ĐBKK trong KVPT của tỉnh giai đoạn 2009 - 2014. Sau 5 năm, đề án đạt nhiều kết quả tích cực, nhận được sự đồng thuận, đánh giá cao của các cấp ủy Đảng, chính quyền, Nhân dân các địa bàn trực tiếp thực hiện. Từ đó, trong những năm tiếp theo, đề án tiếp tục tạo ra sức lan tỏa mạnh mẽ, góp phần thúc đẩy xây dựng NTM tại các địa bàn ĐBKK, tăng cường tiềm lực quốc phòng tại cơ sở, củng cố KVPT vững chắc trong tình hình mới.
Đề án xác định 4 mục tiêu chủ yếu là: Giúp đỡ Nhân dân phát triển kinh tế hộ gia đình, xây dựng “làng, bản ấm no, không còn nghèo đói”. Xây dựng môi trường làng, bản “sạch đường, đẹp ngõ, không có dịch bệnh”. Xây dựng đời sống văn hoá “gia đình hoà thuận, con cháu thảo hiền”. Củng cố và nâng cao chất lượng hoạt động QP-AN toàn dân vững mạnh. Bám sát mục tiêu, nhiều hoạt động đã được triển khai quyết liệt, hiệu quả. Trong đó, thực hiện mục tiêu hàng đầu là giúp đỡ Nhân dân phát triển kinh tế và xây dựng “làng, bản ấm no, không còn đói nghèo”, Đảng ủy, Bộ CHQS tỉnh đã chỉ đạo cơ quan quân sự các cấp phối hợp với các cơ quan chức năng tổ chức tuyên truyền, tư vấn về khuyến nông, khuyến lâm; ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất; về thâm canh, xen canh tăng vụ; chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi... góp phần làm chuyển biến mạnh mẽ nhận thức, khơi dậy tính sáng tạo, cần cù của người dân. Bên cạnh đó, bằng những việc làm cụ thể, lực lượng dân quân đã trực tiếp tham gia cùng người dân tiến hành quy hoạch vườn rừng, cải tạo vườn tạp, xây dựng chuồng trại, hình thành nhiều mô hình kinh tế hiệu quả. Bằng cách tạo ra sự chuyển biến từ tư duy đến hành động cho người dân, cách tiếp cận của đề án đã tạo ra những thay đổi cả về chất và lượng tại các làng, bản VH-QP (có nơi triển khai thành mô hình làng, bản VH-QP,AN). Chính sự thay đổi đó đã góp phần đắc lực thúc đẩy mạnh mẽ hơn công cuộc xây dựng NTM của địa phương.
10 năm xây dựng, củng cố và nhân rộng các mô hình “làng, bản VH-QP”, “làng, bản VH,QP-AN” gắn liền với 10 năm thực hiện Chương trình MTQG xây dựng NTM của toàn tỉnh. Trong quá trình triển khai đề án, các mục tiêu đặt ra đều tương đồng với các tiêu chí xây dựng xã NTM. Đặc biệt, cả hai chương trình đều có chung phương thức thực hiện là “Nhà nước và Nhân dân cùng làm”, trong đó, chú trọng phát huy vai trò chủ thể của người dân, huy động nguồn lực từ Nhân dân kết hợp với sự định hướng, hỗ trợ của Nhà nước, quân đội. Đến nay, toàn tỉnh có 29 làng, bản VH-QP và làng, bản VH-QP,AN. Đây đều là những điểm sáng trong bức tranh xây dựng NTM của các xã ĐBKK, góp phần cùng toàn tỉnh hiện thực hóa các mục tiêu xây dựng NTM. Tính đến cuối năm 2019, trong tổng số 88 xã đạt chuẩn NTM của tỉnh, có 19 xã xuất phát điểm từ diện ĐBKK đã vươn lên đạt chuẩn NTM, bình quân 99 xã ĐBKK đạt 12,6 tiêu chí/xã trong khi bình quân toàn tỉnh đạt 15,1 tiêu chí/xã. Với sự đầu tư đúng hướng, hiệu quả, các xã ĐBKK đang từng bước rút ngắn khoảng cách với các địa bàn thuận lợi hơn trên lộ trình xây dựng NTM. Thực tế đã chứng minh, việc xây dựng thành công các mô hình làng, bản VH-QP đã tạo được sự lan tỏa, cho thấy tính xã hội hóa cao, phát huy được tiềm năng, thế mạnh ở cơ sở để từ đó, góp phần củng cố sức mạnh QP-AN, tạo thêm động lực giúp các địa bàn ĐBKK vươn lên phát triển toàn diện./.
