Mục đích của Kế hoạch nhằm triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng tại Hội nghị văn hóa toàn quốc tháng 11/2021; Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hòa Bình lần thứ XVII; Nghị quyết số 04-NQ-TU, ngày 11/10/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc Hòa Bình giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030; góp phần huy động các nguồn lực để bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa đặc sắc của dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình” trên địa bàn tỉnh, khai thác tối đa tiềm năng, thế mạnh để phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn theo hướng bền vững.
- Về bảo tồn và phát huy giá trị văn hoá dân tộc Mường. Về di sản văn hóa vật thể: Đầu tư xây dựng khu Bảo tồn không gian văn hóa dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch tại huyện Tân Lạc; Đầu tư xây dựng khu không gian bảo tồn di sản văn hóa Mo Mường gắn với phát triển dịch vụ du lịch tại xã Hợp Phong, huyện Cao Phong; Phục chế 20 trống đồng có giá trị tại Bảo tàng tỉnh Hoà Bình để bảo quản và trưng bày giới thiệu về di sản trống đồng của Hòa Bình… Về di sản văn hóa phi vật thể: Hoàn thiện hồ sơ khoa học di sản văn hóa Mo Mường trình Thủ tướng Chính phủ trình tổ chức UNESCO ghi danh vào danh sách Di sản văn hóa phi vật thể cần bảo vệ khẩn cấp; kiểm kê, sưu tầm, tư liệu hóa, khôi phục, phát huy giá trị di sản văn hóa phi vật thể của dân tộc Mường; bảo tồn, phát huy 05 di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình trong danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia; khôi phục, bảo tồn 05 lễ hội truyền thống tiêu biểu của dân tộc Mường Hòa Bình gắn với xây dựng sản phẩm du lịch độc đáo, hấp dẫn; Nghiên cứu, khôi phục một số trò chơi dân gian tiêu biểu của dân tộc Mường và phát triển trở thành môn thể thao đại chúng…
- Về Bảo tồn và phát huy nền “Văn hóa Hòa Bình”: Xây dựng hồ sơ khoa học di tích quốc gia Hang xóm Trại, xã Tân Lập và Mái đá Làng Vành, xã Yên Phú, huyện Lạc Sơn, tỉnh Hòa Bình trình Thủ tướng Chính phủ xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt, tiến tới trình UNESCO đưa vào danh mục di sản văn hóa của nhân loại. Quy hoạch các di tích tiêu biểu của “Văn hóa Hòa Bình” trên địa bàn tỉnh. Tăng cường công tác quản lý đối với các di tích khảo cổ.
Các giải pháp thực hiện gồm: Tăng cường công tác lãnh đạo, chỉ đạo và quản lý nhà nước; triển khai công tác chuyên môn nghiệp vụ; tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu về văn hóa dân tộc Mường Hòa Bình và nền “Văn hóa Hòa Bình”; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao chất lượng nguồn nhân lực bảo tồn di sản văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình”; nghiên cứu, ứng dụng khoa học công nghệ để bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình” gắn với phát triển du lịch.
Tổng kinh phí thực hiện Đề án hơn 513 triệu đồng. Thời gian thực hiện từ năm 2023 đến năm 2030.
UBND tỉnh giao Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chủ trì, phối hợp với các Sở, Ban, ngành liên quan và các địa phương tham mưu tổ chức triển khai thực hiện Đề án; xây dựng kế hoạch cụ thể giai đoạn, hằng năm, đề xuất các nhiệm vụ, giải pháp tổ chức thực hiện; hướng dẫn các cơ quan liên quan triển khai thực hiện có hiệu quả Đề án. Phối hợp với các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Tài nguyên và Môi trường, Giáo dục và Đào tạo, Ban Dân tộc tỉnh và các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu xây dựng các cơ chế, chính sách để thực hiện Đề án. Phối hợp với Sở Nội vụ tham mưu xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng về chuyên môn, nghiệp vụ cho cán bộ, công chức làm công tác quản lý di sản văn hóa, bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của dân tộc Mường. - Chủ trì, phối hợp với các sở, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân huyện Tân Lạc lập Dự án đầu tư xây dựng khu Bảo tồn không gian văn hóa dân tộc Mường gắn với phát triển du lịch tại huyện Tân Lạc theo quy định. Phối hợp với các Sở, ngành liên quan và Ủy ban nhân dân huyện Lạc Sơn lập Dự án tu bổ, tôn tạo cảnh quan di tích Quốc gia Hang xóm trại, xã Tân Lập và Mái đá Làng Vành, xã Yên Phú huyện Lạc Sơn. Chủ trì, phối hợp xây dựng hồ sơ đề nghị xếp hạng di tích Hang xóm Trại, xã Tân Lập và Mái đá Làng Vành, xã Yên Phú là di tích khảo cổ quốc gia đặc biệt, tiến tới xây dựng hồ sơ đề nghị UNESCO đưa vào danh mục di sản của nhân loại. Nghiên cứu, đề xuất việc xây dựng hồ sơ khoa học trình xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt danh lam thắng cảnh đối với quần thể hang động Chùa Tiên xã Phú Nghĩa, huyện Lạc Thủy.
Đề nghị Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy tuyên truyền trên trang website Tỉnh uỷ và Bản tin sinh hoạt chi bộ của tỉnh về tình hình, kết quả triển khai thực hiện Đề án; phối hợp đề xuất mời các chuyên gia, các nhà khoa học tham gia tư vấn trong quá trình triển khai thực hiện.
Sở Kế hoạch và Đầu tư chủ trì, phối hợp với các Sở, ngành, địa phương cân đối nguồn vốn đầu tư, lồng ghép với kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, kế hoạch đầu tư công để thực hiện nhiệm vụ của Đề án; tham mưu ban hành các cơ chế, chính sách khuyến khích thu hút đầu tư để thực hiện Đề án.
Ban Dân tộc tỉnh chủ trì, phối hợp với các sở, ngành, đơn vị, địa phương liên quan triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi để hỗ trợ công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Mường Hòa Bình gắn với phát triển du lịch; phối hợp nghiên cứu, đề xuất xây dựng cơ chế, chính sách về công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa của đồng bào dân tộc Mường tỉnh Hòa Bình.
Đề nghị Ủy ban MTTQ Việt Nam tỉnh và các tổ chức chính trị - xã hội phối hợp tuyên truyền, vận động cán bộ đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân thực hiện tốt chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước, tự ý thức để giữ gìn, phát triển, bảo tồn văn hoá của dân tộc mình, cùng với việc khắc phục tình trạng đói nghèo, lạc hậu, hoà nhập được với các dân tộc khác ở trong vùng, góp phần thực hiện các nội dung về bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa các dân tộc và Đề án bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình”.
Các sở, ngành, đơn vị có liên quan trên cơ sở chức năng, nhiệm vụ được giao, phối hợp tổ chức triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa dân tộc Mường và nền “Văn hóa Hòa Bình”; định kỳ báo cáo tình hình thực hiện Đề án về Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch để tổng hợp báo cáo UBND tỉnh.
UBND các huyện, thành phố Xây dựng kế hoạch triển khai thực hiện các mục tiêu, nhiệm vụ của Đề án; chỉ đạo các cơ quan chuyên môn, Ủy ban nhân dân các xã, phường, thị trấn tổ chức triển khai thực hiện Đề án trên địa bàn. Tập trung xây dựng, phát triển sản phẩm du lịch cộng đồng gắn với bảo tồn, phát huy giá trị bản sắc văn hóa dân tộc./.
