Theo báo cáo số 400/BC-SYT ngày 17/8/2022 của Ban Chỉ đạo công tác Dân số và phát triển tỉnh, sau 01 triển khai thực hiện Chỉ thị số 12, các sở, Ban Chỉ đạo Dân số - KHHGĐ cấp huyện, cấp xã trên địa bàn tỉnh đã ban hành Kế hoạch triển khai thực hiện Chỉ thị và ban hành các văn bản để tổ chức triển khai thực hiện Kế hoạch; đồng thời kiểm tra, đánh giá việc thực hiện Chỉ thị 12 tới các cơ quan, đơn vị và các xã trên địa bàn huyện. Các cơ quan, đơn vị tích cực phổ biến, quán triệt, tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác Dân số - KHHGĐ và nội dung Chỉ thị 12 đến cán bộ công chức, viên chức và người dân; rà soát và xây dựng biện pháp, hình thức xử lý vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên ở 100% các cơ quan, đơn vị, thôn xóm; thực hiện các nguyên tắc khi xây dựng nội dung hương ước, quy ước/nội quy, quy chế đạt yêu cầu 100%.
Tuy nhiên, qua kiểm tra, đánh giá các bản hương ước, quy ước hoặc nội quy, quy chế của các cơ quan, đơn vị, thôn, xóm cho thấy: Hầu hết trong hương ước, quy ước/nội quy, quy chế của các cơ quan, đơn vị, thôn, xóm đều có nội dung về thực hiện chính sách Dân số - KHHGĐ. Nhưng vẫn còn nhiều bản hương ước, quy ước không có biện pháp xử lý khi vi phạm chính sách dân số hoặc có nhưng ghi chung chung như: Nếu vi phạm chính sách dân số - KHHGĐ, sinh con thứ 3 trở lên thì sẽ xử lý theo quy định của pháp luật... Tại các sở, ngành, địa phương, các cơ quan, đơn vị, thôn, xóm mới chỉ dừng lại ở việc phổ biến, quán triệt, tuyên truyền về nội dung của Chỉ thị; chưa tổ chức triển khai cụ thể các hoạt động đến cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và người dân trong các cơ quan, tổ chức, đơn vị, thôn, xóm theo đúng yêu cầu của Chỉ thị, chưa đúng hướng dẫn về sửa đổi, bổ sung nội dung trong hương ước, quy ước/nội quy, quy chế theo Quyết định số 22/2018/QĐ-TTg ngày 08/5/2018 của Thủ tướng Chính phủ về xây dựng, thực hiện hương ước, quy ước. Nên việc triển khai thực hiện Chỉ thị 12 đạt hiệu quả chưa cao: Theo thống kê năm 2021, tỉ lệ sinh con thứ 3 trở lên toàn tỉnh là 15,6%; 6 tháng đầu năm 2022 là 18,8% (tăng 2,9% so với cùng kỳ 6 tháng đầu năm 2021); trong đó số đảng viên sinh con thứ 3 là 47 trường hợp. Năm 2021, một số đơn vị, địa phương có tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên cao như: Huyện Lạc Thủy là 28,5% (Xã Đồng Tâm: 39,4%); Huyện Tân Lạc (Thị Trấn Mãn Đức: 18,6%, Xã Đông Lai: 18,1%) và Sở Giáo dục và Đào tạo: 16,7%...
Một số khó khăn khi triển khai các hoạt động trong công tác Dân số - KHHGĐ để giảm sinh con thứ 3 trở lên tại các địa phương, đơn vị như: Các đối tượng sinh con thứ 3 trở lên thường là chủ động, cố tình vi phạm chính sách DS - KHHGĐ, chấp nhận các hình thức xử lý để sinh thêm con; một số cơ quan, đơn vị chưa có biện pháp, hình thức cụ thể, rõ ràng, đủ sức răn đe để xử lý các trường hợp vi phạm. Thang điểm áp dụng bình xét gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa chỉ bị trừ ít điểm khi vi phạm chính sách dân số, tổng điểm cuối cùng vẫn đạt gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa; nên kết quả bình xét, không thuyết phục được cộng đồng dân cư; gây khó khăn cho công tác tuyên truyền vận động người dân thực hiện công tác Dân số - KHHGĐ...
Để tiếp tục triển khai thực hiện có hiệu quả Chỉ thị số 12, nhằm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên trong giai đoạn tới, phấn đấu đến năm 2025 đạt mức sinh thay thế, Ban Chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển tỉnh đề nghị Giám đốc các sở, Trưởng các ban, ngành, đoàn thể tỉnh và Chủ tịch Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố tiếp tục chỉ đạo tổ chức thực hiện việc xây dựng biện pháp, hình thức xử lý các cá nhân, tập thể có cá nhân vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên theo đúng nội dung yêu cầu của Chỉ thị số 12; chỉ đạo, hướng dẫn cụ thể các quy trình, các công việc cần thực hiện để xây dựng các biện pháp, hình thức xử lý vi phạm chính sách dân số/sinh con thứ 3 trở lên, đưa vào nội dung trong Hương ước, quy ước của khu dân cư; nội quy, quy chế của cơ quan, tổ chức, đơn vị để Chỉ thị thực sự đi vào cuộc sống và đạt hiệu quả cao. Đẩy mạnh công tác giám sát hỗ trợ, kiểm tra đánh giá các cơ quan, đơn vị, địa phương và cơ sở trong việc tổ chức triển khai thực hiện Chỉ thị số 12 theo đúng quy trình, hướng dẫn của các cơ quan, ban, ngành có thẩm quyền.
Báo cáo kết quả và những vướng mắc khi triển khai (nếu có) về Cơ quan Thường trực Ban Chỉ đạo công tác Dân số và Phát triển tỉnh (Sở Y tế) để tổng hợp báo cáo Chủ tịch Ủy ban nhân dân tỉnh. Ban Chỉ đạo đề nghị cấp ủy Đảng các cấp, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các đoàn thể, tổ chức chính trị - xã hội tiếp tục tuyên truyền, vận động sâu rộng đến toàn thể đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức, người lao động, đoàn viên, hội viên và các tầng lớp Nhân dân thực hiện tốt các quy định về chính sách Dân số - KHHGĐ; tích cực tham gia xây dựng các biện pháp can thiệp nhằm giảm tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên; đồng thời trong phạm vi chức năng, nhiệm vụ của mình, tham gia giám sát việc thực hiện pháp luật về Dân số - KHHGĐ./.
