Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình được xác định là khu du lịch cấp Quốc gia trọng điểm của vùng trung du miền núi phía Bắc, có sản phẩm du lịch đặc trưng, văn hóa các dân tộc và hệ sinh thái hồ Hòa Bình với các loại hình du lịch đa dạng; là vùng sinh thái, đảm trách những chức năng chính về hạ tầng kỹ thuật cấp quốc gia, liên vùng; vùng trọng điểm phát triển kinh tế du lịch của tỉnh Hòa Bình.
Với quy mô 52.200ha, Khu du lịch nằm trải rộng trên địa bàn một số xã, phường của thành phố Hòa Bình, Đà Bắc, Cao Phong, Tân Lạc và Mai Châu. Trên cơ sở các không gian cảnh quanh đồi núi, hệ sinh thái tự nhiên và giá trị văn hóa, tâm linh, cùng hệ thống giao thông, Khu du lịch chia thành 6 phân khu chức năng. Trong đó, phân khu 1 là khu của ngõ gắn với hệ thống cảng Bích Hạ, Ba Cấp, đây là khu vực phát triển đô thị, trung tâm dịch vụ hỗn hợp gắn với phát triển du lịch; có diện tích tự nhiên khoảng 5.220ha, diện tích xây dựng các khu chức năng khoảng 1.230ha. Phân khu 2 là khu vực Hiền Lương, Bình Thanh, Vầy Nưa (huyện Đà Bắc); đây là khu du lịch nghỉ dưỡng sinh thái, vui chơi giải trí, thể dục thể thao gắn với mặt nước hồ và khu dân cư; diện tích khoảng 7.270ha, diện tích xây dựng các khu chức năng khoảng 630ha. Phân khu 3 xác định nằm ở phía Bắc hồ Hòa Bình, thuộc địa phận huyện Cao Phong và Đà Bắc; đây là khu vực bảo tồn hệ sinh thái rừng, phát triển du lịch sinh thái, trải nghiệm, nghiên cứu khoa học; diện tích khoảng 10.170ha, đất xây dựng các khu chức năng khoảng 440ha. Phân khu 4 xác định khu vực vịnh Ngòi Hoa, Thung Nai, Suối Hoa; đây là khu trung tâm dịch vụ du lịch, trung tâm văn hóa, lễ hội, tâm linh của dân tộc Mường và các dân tộc miền núi phía Bắc; diện tích tự nhiện khoảng 10.470ha, đất xây dựng các khu chức năng khoảng 1.100ha. Phân khu 5 xác định tại xã Phúc San (huyện Mai Châu) là trung tâm dịch vụ hậu cần cảng Bãi Sang, khu nghỉ dướng sinh thái núi mang văn hóa dân tộc Mường, đồng thời cũng là khu vực kết nối với du lịch Mai Châu; diện tích đất tự nhiên khoảng 9.540ha, đất xây dựng các khu chức năng khoảng 480ha. Phân khu 6 là khu du lịch sinh thái kết hợp với bảo vệ và phát triển rừng, gắn với khu bảo tồn thiên nhiên Phu Canh (huyện Đà Bắc); diện tích tự nhiên khu vực khoảng 9.520ha, xây dựng các khu chức năng khoảng 420ha.
Quy hoạch cũng đưa định hướng phát triển kiến trúc - cảnh quan, nhằm khai thác và phát huy giá trị bản sắc kiến trúc truyền thống các dân tộc khu vực hồ Hòa Bình. Trên tinh thần gìn giữ, bảo tồn văn hóa lịch sử, bảo vệ cảnh quan tự nhiên; hạn chế tối đa san gạt địa hình để đảm bảo hài hòa với địa hình cảnh quan tự nhiên; hình thành không gian du lịch đặc trưng và bản sắc.
Theo đó, khu vực đô thị hiện hữu sẽ tập trung cải tạo, chỉnh trang mỹ quan đô thị, cải tạo và xây mới các không gian công cộng, không gian xanh đô thị, tăng cường các tiện ích công cộng đô thị, phát triển hài hòa, gìn giữ được các bản sắc riêng. Khu trung tâm du lịch và các khu du lịch đặc thù sẽ kết hợp hài hòa các yếu tố địa hình tự nhiên, cảnh quan khu vực nông, lâm nghiệp với cấu trúc không gian làng bản truyền thống, gắn kết với các khu dân cư lân cận.
Ngoài ra, tăng cường kiểm soát không gian tầm nhìn đối với từng khu vực, hạn chế che khuất tầm nhìn cảnh quan tự nhiên khu vực lòng hồ; sử dụng vật liệu địa phương thân thiện môi trường, xanh hóa công trình phù hợp với điều kiện tự nhiên khí hậu. Đối với công trình tại khu vực thành phố Hòa Bình, đặc biệt là khu vực ven lòng hồ, chiều cao đảm bảo không quá 5 tầng, mật độ xây dựng tối đa 25%. Đối với các khu trung tâm du lịch, các khu chức năng trong khu du lịch, chiều cao không quá 3 tầng, mật độ xây dựng tối đa 15%.
Thủ tướng Chính phủ giao Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình chủ động phối hợp với các bộ, ngành thực hiện và hoàn thiện theo đúng trình tự, quy định hiện hành về chuyển đổi mục đích rừng đặc dụng, sử dụng đất các đơn vị quốc phòng trong phạm vi ranh giới khu du lịch. Đồng thời, ban hành quy định quản lý theo Quy hoạch đã được phê duyệt và tổ chức triển khai thực hiện theo đúng quy định hiện hành./.