Thời gian qua, UBND tỉnh nhận được nhiều kiến nghị của các doanh nghiệp thuê đất có nguồn gốc đất từ các nông, lâm trường về những khó khăn, vướng mắc do nợ tiền thuê đất lớn có liên quan đến việc chuyển đổi hình thức sử dụng đất từ Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất sang thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013. Qua xem xét thực tế và điều kiện sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp, UBND tỉnh Hòa Bình báo cáo và kiến nghị Bộ Tài chính như sau:
Những vướng mắc của các doanh nghiệp khi chuyển đổi sang hình thức thuê đất theo quy định của Luật Đất đai năm 2013: Thực hiện Luật Đất đai năm 2013 (có hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2014), các nông, lâm trường trước đây được Nhà nước giao đất không thu tiền sử dụng đất nay phải chuyển sang hình thức thuê đất. Đồng thời, theo quy định tại điểm c, d khoản 3 Điều 19 Nghị định 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ và các văn bản pháp luật có liên quan, các doanh nghiệp được Nhà nước cho thuê đất sử dụng vào mục đích sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh Hòa Bình được miễn tiền thuê đất, thời gian 11 năm hoặc 15 năm.
Để được miễn tiền thuê đất thì các doanh nghiệp phải nộp hồ sơ đề nghị miễn tiền thuê đất đến cơ quan thuế trước ngày 01/7/2017 (theo quy định tại khoản 5 Điều 12 Thông tư số 77/2014/TT-BTC ngày 16/06/2014 của Bộ trưởng Bộ Tài chính - được sửa đổi tại khoản 2 Điều 5 Thông tư số 333/2016/TT-BTC ngày 26/12/2016 của Bộ trưởng Bộ Tài chính). Tuy nhiên, do điều kiện tiếp cận các chính sách quy định về thủ tục hồ sơ ưu đãi còn hạn chế nên đến ngày 01/7/2017 các doanh nghiệp chưa nộp hồ sơ đề nghị miễn tiền thuê đất theo quy định. Đến ngày các doanh nghiệp nộp đủ hồ sơ đề nghị miễn, giảm thì khoảng thời gian chậm nộp hồ sơ không được miễn, giảm tiền thuê đất theo quy định của pháp luật.
Trong thời gian qua, khi các doanh nghiệp thực hiện thủ tục chuyển đổi sang hình thức thuê đất (ký hợp đồng thuê đất) còn gặp nhiều khó khăn do phát sinh các vướng mắc về đo đạc địa chính (đất xen kẹt núi đá, suối cạn …). Theo quy định của Luật Đất đai, thời điểm tính thu tiền thuê đất kể từ ngày Nhà nước có quyết định cho thuê đất. Do vậy, các doanh nghiệp đã có quyết định cho thuê đất của UBND tỉnh Hòa Bình thì đều bị truy thu tiền thuê đất từ năm 2013 đến ngày nộp đủ hồ sơ đề nghị miễn tiền thuê đất. Với diện tích thuê đất lớn, số tiền thuê đất phải nộp nhiều, mặt khác do không đủ điều kiện được miễn tiền thuê đất nên các doanh nghiệp gặp rất nhiều khó khăn về tài chính, không có khả năng nộp tiền thuê đất vào NSNN. Tính đến thời điểm 30/4/2024 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình có 05 doanh nghiệp thuê đất có nguồn gốc từ nông, lâm trường bị truy thu tiền thuê đất (do không đủ điều kiện miễn) với tổng số tiền khoảng 156,6 tỷ đồng.
Hiện nay, các doanh nghiệp thuê đất có nguồn gốc đất từ các nông, lâm trường trên địa bàn cả nước nói chung và tại tỉnh Hòa Bình nói riêng đang gặp rất nhiều khó khăn do đất thuê sử dụng vào mục đích nông nghiệp với diện tích lớn nên số tiền thuê đất phải nộp nhiều. Bên cạnh đó, chính sách miễn, giảm tiền thuê đất còn khó khăn, vướng mắc về trình tự, thủ tục dẫn đến nợ tiền thuê đất kéo dài. Để giảm bớt khó khăn, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp ổn định hoạt động sản xuất kinh doanh, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, UBND tỉnh Hòa Bình kính đề nghị Bộ Tài chính:
Xem xét, trình Thủ tướng Chính phủ tháo gỡ vướng mắc theo hướng “Thủ tướng Chính phủ xem xét, quyết định miễn tiền thuê đất đối với các trường hợp khác” theo quy định tại khoản 10 Điều 19 Nghị định số 46/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ đối với các doanh nghiệp thuê đất mang tính đặc thù có nguồn gốc đất nông, lâm trường. Hoặc xem xét đưa nội dung kiến nghị về miễn tiền thuê đất đối với các doanh nghiệp thuê đất có nguồn gốc đất từ các nông, lâm trường vào “điều, khoản chuyển tiếp” tại dự thảo Nghị định thu tiền sử dụng đất, tiền thuê đất của Chính phủ (hướng dẫn thi hành Luật Đất đai năm 2024 - dự kiến có hiệu lực từ ngày 01/7/2024) để trình Quốc hội thông qua làm cơ sở thực hiện./.
