Nhờ những cách làm này, du khách được trải nghiệm những dịch vụ mới mẻ, tham quan và sử dụng dịch vụ, sản phẩm đặc sản của địa phương. Mô hình nuôi cá lồng trên vùng lòng hồ gắn với du lịch đã mở ra hướng đi mới trong mục tiêu phát triển kinh tế- xã hội của địa phương, tăng sản lượng, tiêu thụ, giá trị sản xuất thủy sản, đây là cơ hội giải quyết việc làm, tăng thêm thu nhập cho người dân và đặc biệt còn thúc đẩy các hoạt động du lịch phát triển, tạo ra các sản phẩm du lịch mới, đa dạng sản phẩm du lịch. Qua đó cũng là lời mời gọi du khách đến với du lịch Hòa Bình, góp phần phát triển du lịch thành ngành kinh tế mũi nhọn của tỉnh.
Tuy nhiên, trong thời gian qua, việc khai thác tiềm năng mặt nước Hồ Hòa Bình để phát triển thủy sản gắn với du lịch còn nhiều hạn chế, phần nào còn mang tính tự phát, cơ sở vật chất phục vụ nuôi trồng, khai thác thủy sản và hoạt động du lịch còn ở mức khiêm tốn, thiếu đồng bộ, các sản phẩm thủy sản phục vụ du lịch còn chưa đa dạng, nên chưa đáp ứng được nhu cầu của du khách, chưa thu hút được nhiều khách du lịch.
Hồ Hòa Bình có diện tích mặt hồ khoảng 20.800 ha, phần diện tích thuộc Hòa Bình khoảng 8.900 ha. Hồ Hòa Bình có tiềm năng để phát triển thủy sản rất lớn. Hồ có nhiều eo ngách, dạng hình sông, diện tích các eo ngách lớn nên thuận lợi cho phát triển nuôi trồng thủy sản hàng hóa lớn. Năm 2016, Hồ Hòa Bình được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt quy hoạch tổng thể phát triển khu du lịch quốc gia đến năm 2030, là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch. Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình đóng vai trò quan trọng trong du lịch tỉnh, năm 2019 lượng khách du lịch đến Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình là 550 nghìn lượt chiếm gần 17,7% lượng khách du lịch đến tỉnh Hòa Bình; tổng thu từ khách du lịch là 160 tỷ đồng, chiếm 7,6% tổng thu từ khách du lịch của toàn tỉnh.
Trong thời gian qua đã có nhiều dự án đầu tư phát triển du lịch tại Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình, đã được Ủy ban nhân dân tỉnh thông qua chủ trương, cho phép đầu tư, trong đó có một số dự án: Dự án khu du lịch thiên nhiên Robinson, Đảo Sung, xã Tiền Phong, huyện Đà Bắc. Dự án Khu du lịch sinh thái và bảo tồn thiên nhiên đảo Ngọc - Hồ Sông Đà, xã Thung Nai, huyện Cao Phong. Khu nghỉ dưỡng và du lịch sinh thái hồ Hòa Bình, xã Suối Hoa, huyện Tân Lạc. Khu du lịch sinh thái Ngòi Hoa, xã Suối Hoa, huyện Tân Lạc. Khu du lịch sinh thái V’Star - Ngòi Hoa, xã Suối Hoa, huyện Tân Lạc.
Nắm bắt được xu hướng, nhu cầu của khách du lịch khi đến hồ Hòa Bình là thăm quan công trình Nhà máy thủy điện, vui chơi giải trí trên mặt nước, du lịch tâm linh, tham gia lễ hội văn hóa truyền thống, thăm quan ngắm cảnh hồ, thăm quan làng nghề, tìm hiểu văn hóa bản địa, thưởng thức ẩm thực địa phương, mua sắm sản vật và tham gia hoạt động từ thiện… nhiều hộ dân đã phát triển mô hình nuôi cá lồng gắn với phát triển du lịch, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Theo tổng hợp, hiện có khoảng trên 20 hộ nuôi trồng thủy trên hồ Hòa Bình đã đăng ký loại hình hoạt động kinh doanh du lịch sinh thái. Các hộ dân chủ động kết hợp vừa nuôi cá, vừa đầu tư thuyền du lịch để phục vụ dịch vụ đưa đón khách vào các điểm tham quan trong quần thể khu du lịch Hồ Hòa Bình. Du khách ngoài việc được tham quan cảnh đẹp hồ thủy điện Hòa Bình còn được thăm quan các nhà bè nuôi trồng thủy sản, trải nghiệm cuộc sống, sinh hoạt của người dân địa phương trong đánh bắt thủy sản (câu cá, kéo lưới, kéo vó..), học tập, trải nghiệm nuôi trồng thủy sản, thưởng thức ẩm thực, các món ăn chế biến từ sản phẩm thủy sản..tạo ra sản phẩm du lịch mới, lạ, độc đáo thu hút khách du lịch, đáp ứng nhu cầu khác nhau của du khách, đa dạng hóa sản phẩm du lịch, thúc đẩy du lịch phát triển và làm gia tăng giá trị sản xuất thủy sản, tiêu thụ sản phẩm thủy sản, tạo ra việc làm, mang lại nguồn thu nhập cao hơn cho người dân so với sản xuất thủy sản thuần túy, góp phần phát triển thủy sản Hồ Hòa Bình bền vững.
Tỉnh quan điểm phát triển thủy sản Hồ Hòa Bình gắn với du lịch phù hợp với Quy hoạch tổng thể phát triển và Quy hoạch chung xây dựng Khu du lịch quốc gia Hồ Hòa Bình; Quy hoạch tỉnh Hòa Bình thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Phát triển thủy sản gắn với du lịch theo định hướng phát triển nuôi trồng thủy sản ứng dụng công nghệ cao, thân thiện với môi trường, phát triển theo chuỗi liên kết bền vững. Đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng, ứng dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất thủy sản, nâng cao hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường sinh thái, tạo cảnh quan xanh, sạch, đẹp, đáp ứng yêu cầu phục vụ du lịch và thu hút khách du lịch. Phát triển nuôi trồng thủy sản Hồ Hòa Bình đảm bảo hiệu quả, bền vững; đa dạng hóa đối tượng và phương thức nuôi phù hợp với lợi thế so sánh của từng địa phương; tổ chức liên kết sản xuất theo chuỗi, từ cung ứng giống, vật tư đầu vào, kỹ thuật, nuôi đến chế biến thủy sản. Tạo ra các sản phẩm thủy sản đặc trưng, đặc hữu, có thương hiệu, đảm bảo chất lượng, an toàn thực phẩm đáp ứng nhu cầu phục vụ mua sắm, ẩm thực của khách du lịch và phục vụ tiêu dùng, chế biến, hướng đến xuất khẩu.
Phát triển thủy sản Hồ Hòa Bình gắn với du lịch bắt nguồn từ sự chủ động của địa phương, người dân, doanh nghiệp trong đầu tư kinh doanh, phát triển sản xuất trên cơ sở khai thác hiệu quả tiềm năng mặt nước, cảnh quan thiên nhiên, bản sắc văn hóa, làng nghề, phong tục tập quán truyền thống đặc sắc ở nông thôn để tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng có thương hiệu, có chất lượng, hấp dẫn khách du lịch. Tỉnh đóng vai trò kiến tạo, hỗ trợ chính sách, đầu tư phát triển cơ sở vật chất kỹ thuật hạ tầng; đào tạo, bồi dưỡng, phát triển, sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực; nghiên cứu, chuyển giao và ứng dụng công nghệ, chuyển đổi số vào sản xuất; đổi mới thể chế và nâng cao năng lực quản lý nhà nước, tổ chức lại sản xuất.
Thời gian tới, tỉnh tổ chức điều tra, đánh số lồng bè, lập hồ sơ lồng bè và xây dựng phương án sắp xếp lồng bè thành 08 vùng nuôi trồng thủy sản tập trung gắn với các điểm du lịch khu vực Hồ Hòa Bình. Phát triển mô hình nuôi trồng thủy sản kết hợp với kinh doanh, dịch vụ, du lịch trên lồng, bè như tham quan, học tập, câu cá giải trí, trải nghiệm về nuôi thủy sản. Phát triển nuôi cá lồng theo hướng công nghiệp để tăng năng suất, chất lượng và giảm ô nhiễm môi trường. Phát triển các đối tượng nuôi có giá trị kinh tế cao như cá Chép, cá Trắm cỏ, cá Trắm đen, cá Diêu hồng, cá Rô phi, cá Tầm, các loài cá da trơn (cá Lăng, cá Nheo, cá Chình, cá Chạch chấu…), các loài đặc sản, loài bản địa, như cá Bỗng, cá Anh Vũ, cá Ngạnh, cá Chiên, cá Quất. Áp dụng quy trình sản xuất nuôi trồng thủy sản tốt theo chuỗi liên kết đảm bảo chất lượng sản phẩm và an toàn thực phẩm.
Bên cạnh đó, xây dựng cơ sở hạ tầng tại các vùng nuôi trồng thủy sản tập trung gắn với du lịch như hệ thống điện cấp cho các cơ sở nuôi trồng thủy sản; lắp đặt hệ thống phao định vị, báo hiệu vùng nuôi trồng thủy sản, neo đậu lồng bè kết hợp giải trí và du lịch; nâng cấp, xây dựng các cảng, bến thuyền, điểm neo đậu tàu thuyền hoạt động thủy sản và du lịch. Thu hút đầu tư nhà máy chế biến sâu các sản phẩm thủy sản, để thúc đẩy phát triển chuỗi sản xuất thủy sản theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững. Khuyến khích phát triển các cơ sở tiểu thủ công nghiệp chế biến các sản phẩm từ thủy sản đặc sản của địa phương theo Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP). Chú trọng công tác đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn nghiệp vụ du lịch nâng cao kỹ năng nghề, giao tiếp, thuyết minh, ngoại ngữ và đạo đức nghề nghiệp cho người quản lý và lực lượng lao động trong các đơn vị doanh nghiệp, hợp tác xã, tổ hợp tác, hộ gia định cá thể sản xuất nuôi trồng thủy sản trên vùng hồ Hòa Bình và đặc biệt là người dân tại các điểm sản xuất thủy sản tập trung gắn với các tua, tuyến, điểm du lịch đáp ứng yêu cầu phục vụ khách du lịch./.
