Vụ chiêm - xuân 2013, toàn tỉnh Hòa Bình phấn đấu gieo trồng 70.000 ha, trong đó, cây lương thực có hạt là 38.200 ha gồm lúa 16.200 ha, năng suất bình quân phấn đấu đạt 55 tạ/ha, ngô diện tích đạt 22.500 ha, năng suất bình quân 42 tạ/ha; các cây màu khác 18.200 ha, cây công nghiệp ngắn ngày 12.100 ha; cây thực phẩm 8.300 ha... Theo số liệu từ các phòng Nông nghiệp PTNT huyện, phòng Kinh tế thành phố, đến nay toàn tỉnh đã gieo khoảng 100 tấn mạ, đạt khoảng 12% kế hoạch, trong đó một số địa phương đã gieo trên 50% lượng mạ là các huyện Kỳ Sơn, Lạc Thủy, thành phố Hòa Bình. Tuy nhiên, qua kiểm tra tại các địa phương cho thấy nông dân thực hiện che phủ nilon chống rét cho mạ khá tốt, xong do khâu xử lý hạt giống, xử lý đất trước khi gieo mạ chưa triệt để nên đã xuất hiện nấm bệnh hại trên mạ gây chết từng đám tại huyện Lạc Thủy.
Theo báo cáo của các huyện, thành phố trên địa bàn tỉnh đến nay mạ xuân trà sớm đang giai đoạn 2-4 lá, trà xuân chính vụ đang gieo. Để hạn chế tối đa những tác động bất lợi của thời tiết và để đảm bảo đủ lượng giống cấy trong khung thời vụ tốt nhất, Chi cục Bảo vệ thực vật đề nghị các địa phương tiếp tục tuyên truyền, phổ biến rộng rộng rãi quy trình kỹ thuật gieo mạ sản đến nông dân. Tăng cường chỉ đạo che phủ nilon cho toàn bộ diện tích mạ; đồng thời kiểm tra, hướng dẫn kỹ thuật che phủ nilon đúng cách. Cần chú ý dỡ bỏ nilon trong những ngày thời tiết ấm hay nắng nóng, tránh nhiệt độ môi trường trong khung mạ tăng cao gây chết mạ. Các Trạm BVTV cần tiếp tục thu thập các mẫu giống lúa phổ biến tại địa phương (cả nguồn giống từ cửa hàng cũng như giống tự để trong dân) để kiểm tra tỷ lệ nảy nầm, tỷ lệ hạt nhiễm bệnh, tỷ lệ hạt chết do bệnh,...
Chi cục BVTV cũng khuyến cáo đối với diện tích mạ đã gieo hay lượng giống đã ngâm ủ chuẩn bị gieo, cần chú trọng khâu che phủ nilon đúng kỹ thuật (sử dụng nilon màu trắng, đỉnh khung mạ cách mặt luống 45-50 cm, có dây chằng hay dùng nẹp bên trên nilon để tránh gió tốc, dỡ 2 bên mép vào ban ngày trong những ngày nắng ấm, dỡ bỏ nilon trước khi cấy 2-3 ngày để luyện mạ). Đồng thời thường xuyên kiểm tra ruộng mạ, chủ động phòng trừ hiện tượng nấm bệnh trên mạ theo hướng dẫn của cơ quan bảo vệ thực vật. Những diện tích mạ đã gieo cần bám sát diễn biến thời tiết để đưa mạ ra ruộng cấy từ sau tiết Đại hàn (20/01/2013), chú ý không cấy những ngày nhiệt độ trung bình thấp dưới 150C.
Những nơi chưa gieo mạ cần tạm dừng ngâm ủ hạt giống tới trung tuần tháng 1/2013 hay chuyển tối đa sang gieo mạ trà xuân muộn (gieo mạ từ 20/01-05/02/2013). Trong đó những giống trung ngày (thời gian sinh trưởng 125-145 ngày) gieo đầu khung thời vụ và cấy ngay trước hoặc ngay sau Tết Nguyên đán (10/02/2013); những giống ngắn ngày (thời gian sinh trưởng dưới 125 ngày) gieo cuối khung thời vụ, cấy sau Tết Nguyên đán. Nếu gieo mạ sân và giống ngắn ngày thì gieo ngay sau Tết Nguyên đán và kết thúc cấy cuối tháng 2/2013. Toàn bộ diện tích mạ trà xuân muộn cũng cần chuẩn bị nilon để che phủ phòng chống rét khi cần thiết.
Cũng theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến nay, tiến độ làm đất còn chậm, mới đạt khoảng 30%. Hiện nay có mưa nên đất đủ ẩm, thuận lợi cho cày vỡ nên cần tăng cường chỉ đạo khâu làm đất, tuy nhiên những nơi làm đất bằng gia súc nên tránh những ngày rét đậm, rét hại để bảo vệ sức kéo. Sở cũng đề nghị các địa phương đối với những chân ruộng sản xuất vụ đông cần làm đất ngay sau thu hoạch để đảm bảo tiến độ gieo cấy lúa, trồng màu vụ xuân; các địa phương đặc biệt quan tâm, không vì tình trạng các hồ chứa khả quan và có mưa ẩm đầu vụ mà chủ quan lơ là trong khâu điều tiết nước. Thực hiện chế độ cung cấp nước theo tiến độ làm đất, gieo cấy lúa một cách nhanh, gọn cho từng cánh đồng. Tăng cường khâu tu bổ, nạo vét kênh mương trước khi vào vụ để giảm hao hụt nguồn nước. Những khu ruộng, cánh đồng nơi không đảm bảo nguồn nước cần chỉ đạo ngay việc chuyển thời vụ sang trà xuân muộn hoặc chuyển cây trồng cạn; không vì ép diện tích cấy lúa mà ảnh hưởng đến việc tưới dưỡng về sau.
Ngoài ra, hiện nay trên mạ chiêm xuân rầy nâu, rầy lưng trắng, rầy nâu nhỏ, bọ trĩ tiếp tục xuất hiện, gây hại trên mạ đã gieo. Trưởng thành sâu đục thân 2 chấm, sâu cuốn lá nhỏ vũ hoá và đẻ trứng rải rác trên các trà mạ. Nấm bệnh xuất hiện, gây hại trên lúa giống, ngay trong quá trình ngâm ủ gây chết hạt giống; gây chết từng chòm hay cả luống mạ. Các bệnh sâu đục thân, đục bắp, khô vằn, sâu cuốn là, bệnh đốm lá, nhện lông nhung, bọ nhảy, sâu khoang, sâu xanh, chuột...cũng đang gây hại trên nhiều loại cây trồng khác. Chi cục BVTV tỉnh khuyến cáo nhân dân thực hiện chế độ cung cấp nước theo tiến độ làm đất theo từng cánh đồng. Tăng cường khâu tu bổ, nạo vét kênh mương trước khi vào vụ để giảm hao hụt nguồn nước, đảm bảo có đủ nước phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2013.. Những khu ruộng, cánh đồng nơi không đảm bảo nguồn nước cần chỉ đạo ngay việc chuyển thời vụ sang trà xuân muộn hoặc chuyển cây trồng cạn. Phát động mạnh mẽ phong trào chế biến và sử dụng phân hữu cơ nông hộ, tận dụng mọi nguồn tàn dư sau thu hoạch, chế biến để làm phân hữu cơ cung cấp cho đất. Tiếp tục hướng dẫn nông dân kiểm tra tỷ lệ nảy mầm và áp dụng các biện pháp xử lý hạt giống lúa theo hướng dẫn của Chi cục Bảo vệ thực vật. Biện pháp này cần thực hiện triệt để trên những chân đất chuyên mạ, vốn đã tồn tại nhiều nguồn bệnh từ vụ trước; hạn chế gieo mạ trên những khu ruộng đã bị nhiễm bệnh lùn sọc đen ở vụ mùa năm 2012. Đồng thời chỉ đạo các Trạm Bảo vệ thực vật cần duy trì một cách có hiệu quả hệ thống bẫy đèn; nắm bắt chắc diễn biến các đợt rầy di trú trên các trà mạ chiêm xuân. Trạm BVTV các huyện, thành phố cần nắm bắt chắc chắn diện tích và cơ cấu giống mạ đã gieo; theo dõi các đối tượng sâu bệnh xuất hiện trên mạ (cần chú ý sự di trú của rầy, vũ hoá của sâu đục thân, sâu cuốn lá nhỏ,...). Theo dõi sự xuất hiện, gây hại của các đối tượng sâu, bệnh chính trên rau màu vụ đông và các cây trồng cạn khác. Chỉ đạo phòng trừ kịp thời những nơi có mật độ sâu, tỷ lệ bệnh cao. Đẩy mạnh phong trào diệt trừ chuột tại các địa phương, tập trung sử dụng các biện pháp thủ công cơ giới để diệt chuột trên những khu ruộng đã thu hoạch xong, trước khi bước vào gieo cấy vụ mới để hạn chế thấp nhất tác hại của chuột, chú ý bảo vệ các công trình thuỷ lợi, công trình công cộng.
