Năm 2023 là năm thứ hai tỉnh Hòa Bình xuất khẩu sản phẩm quả bưởi tươi. Theo báo cáo của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật cho thấy, việc duy trì chuỗi liên kết sản xuất – xuất khẩu sản phẩm quả bưởi tươi của tỉnh có nhiều khởi sắc như: Tiếp tục thu hút các hợp tác xã, tổ hợp tác tham gia chuỗi liên kết; Quy mô vùng trồng liên kết tiếp tục được mở rộng và được quản lý, giám sát, chuẩn hóa thông qua hoạt động cấp và quản lý mã số vùng trồng, cấp chứng nhận GlobalGAP. Đã có nhiều giải pháp kỹ thuật mới nhằm nâng cao năng suất, chất lượng quả bưởi và hướng tới canh tác bền vững đã được áp dụng hiệu quả; Các yêu cầu về kiểm dịch thực vật và kiểm soát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tiếp tục được duy trì thực hiện nghiêm ngặt. Tỷ lệ quả đạt yêu cầu xuất khẩu tăng khá, giá bán và sức tiêu thụ tại các vườn liên kết cao hơn đáng kế (30-70%) so với vùng bưởi khác. Thị trường xuất khẩu bưởi có nhiều tín hiệu khả quan, dự báo tiếp tục tăng mạnh trong những niên vụ tiếp theo.
Tuy nhiên, bên cạnh những ưu điểm nêu trên, đã bộc lộ những hạn chế, yếu kém như: Chất lượng các vườn bưởi không đồng đều do không đồng bộ kỹ thuật canh tác; những tiến bộ kỹ thuật mới như đã nêu trên mới chỉ áp dụng thí điểm một số vườn, chưa có tính tan tỏa. Nhiều giải pháp kỹ thuật chưa được hướng dẫn kịp thời, đầy đủ; còn xảy ra tình trạng người dân không tuân thủ quy trình kỹ thuật, đảm bảo an toàn thực phẩm, tuân thủ các yêu cầu về mẫu mã, chất lượng dẫn tới tỷ lệ quả loại cao, không đảm bảo sản lượng xuất khẩu. Việc cập nhật thay đổi về yêu cầu kỹ thuật của thị trường nhập khẩu; sự vào cuộc của các cơ quan chuyên môn, đội ngũ khuyến nông cấp huyện, xã còn hạn chế, chưa có hỗ trợ hiệu quả về chuyên môn kỹ thuật cho các nhà vườn, các hợp tác xã, tổ hợp tác.
Để phát huy những ưu điểm, khắc phục những hạn chế, yếu kém đã nêu. Nhằm tăng nhanh sản lượng bưởi có mẫu mã đẹp, đảm bảo an toàn thực phẩm, rõ ràng nguồn gốc xuất xứ, cung cấp cho nhu cầu xuất khẩu và tiêu thụ nội địa; Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị:
Đề nghị Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố chỉ đạo cơ quan chuyên môn, chính quyền cơ sở: Khắc phục các hạn chế, yếu kém đã nêu tại báo cáo số 17/BC-TTBVTV ngày 30/01/2024 của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật Báo cáo kết quả Hội thảo đánh giá kết quả phát triển chuỗi liên kết sản xuất - xuất khẩu sản phẩm quả bưởi tươi, niên vụ 2023 – 2024.
Thực hiện rà soát các vùng sản xuất bưởi trên địa bàn có khả năng đáp ứng đủ các điều kiện xuất khẩu, người dân sẵn sàng tham gia thực hiện các yêu cầu kỹ thuật khắt khe theo yêu cầu hàng xuất khẩu để hỗ trợ, quản lý theo chuỗi. Những nơi chưa được cấp mã số vùng trồng, chứng nhận GlobalGAP đề nghị đăng ký sớm.
Thực hiện giám sát thường xuyên, chặt chẽ, đôn đốc các nhà vườn, các hợp tác xã, tổ hợp tác tham gia liên kết trồng bưởi xuất khẩu thực hiện đúng các quy định về canh tác theo GlobalGAP, quy định về duy trì mã số vùng trồng. Tăng cường công tác điều tra, phát hiện sinh vật gây hại đặc biệt là các đối tượng thuộc diện kiểm dịch thực vật của nước nhập khẩu (ruồi đục quả, rệp sáp, bệnh loét quả...); hướng dẫn Hợp tác xã, tổ hợp tác, nhà vườn thực hiện các biện pháp phòng trừ kịp thời, đúng quy định.
Tranh thủ các nguồn lực để hỗ trợ nâng cao năng lực của các hợp tác xã, tổ hợp tác trồng bưởi, nâng cao kỹ năng canh tác và của các hộ trồng bưởi thông qua các chương trình tập huấn, phổ biến áp dụng đồng bộ quy trình kỹ thuật, xây dựng mô hình hỗ trợ triển khai các giải pháp khoa học công nghệ mới kiểm soát dịch hại, nâng cao chất lượng, kiểm soát an toàn thực phẩm bưởi xuất khẩu. Hỗ trợ kinh phí để cấp và duy trì các điều kiện chứng nhận GlobalGAP cho các hợp tác xã, tổ hợp tác. Tranh thủ các nguồn lực từ các Chương trình mục tiêu quốc gia giai đoạn 2021-2025 và các cơ chế chính sách khác chủ động đề xuất, xây dựng dự án, kế hoạch liên kết chuỗi cấp huyện; hỗ trợ phát triển sản xuất cộng đồng để tạo thêm nguồn lực hỗ trợ các hợp tác xã, tổ hợp tác.
Tiếp tục đầu tư, cải tạo, nâng cấp hạ tầng khu vực sản xuất tập trung.
Tranh thủ hiệu ứng tích cực từ hoạt động xuất khẩu để đẩy mạnh quảng bá tiêu thụ trong nước; đưa các hoạt động du lịch trải nghiệm, du lịch học đường v.v.. về với các vùng sản xuất bưởi xuất khẩu để góp phần quảng bá thương hiệu sản phẩm, đa dạng sinh kế cho người dân.
Hỗ trợ giải quyết các thủ tục hành chính, vận dụng tốt các cơ chế ưu đãi đầu tư, có quỹ đất sạch để thu hút doanh nghiệp đầu tư kho bãi, cơ sở sơ chế, đóng gói, bảo quản sản phẩm đáp ứng tiêu chuẩn xuất khẩu.
Đề nghị các doanh nghiệp xuất khẩu sản phẩm quả bưởi tươi (Công ty cổ phần RYB; Công ty cổ phần nông nghiệp hữu cơ FUSA): Chủ động giữ vững những thị trường hiện có, nghiên cứu, kết nối thị trường các thị trường mới, đề xuất sớm nhu cầu sản lượng và thị trường xuất khẩu trong niên vụ 2024-2025 để có cơ sở chỉ đạo, hướng dẫn.
Phối hợp các cơ quan chuyên môn thường xuyên cập nhật, nắm bắt các thay đổi quy định về an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật của các nước nhập khẩu để chủ động có phương án xử lý phù hợp, kịp thời, tránh bị động. Khuyến khích các doanh nghiệp cùng tham gia kiểm tra, giám sát việc thực hiện đúng quy trình kỹ thuật, duy trì các điều kiện theo tiêu chuẩn GlobalGAP, các điều kiện duy trì mã số vùng trồng đảm bảo công khai, minh bạch.
Tăng cường năng lực cho khâu sơ chế, đóng gói, bảo quản sản phẩm đảm bảo yêu cầu của các thị trường khác nhau. Tranh thủ sự hỗ trợ của chính quyền địa phương để hoàn thiện các điều kiện cơ sở đóng gói, đặc biệt hoàn thiện cơ sở đóng gói đủ điều kiện xuât khẩu sang thị trường EU.
Các đơn vị thuộc Sở:
Giao Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật: Trên cơ sở quy trình canh tác chung về cây bưởi đã ban hành để xây dựng hướng dẫn kỹ thuật canh tác cụ thể cho từng giống bưởi (bưởi Diễn, bưởi đỏ Hòa Bình), có các giải pháp phù hợp theo từng thời điểm, giai đoạn sinh trưởng dễ hiểu, dễ thực hiện. Xây dựng tài liệu hướng dẫn về phòng trừ, kiểm soát các đối tượng dịch hại, các đối tượng thuộc diện kiểm dịch thực vật, quy định sử dụng thuốc bảo vệ thực vật của các nước nhập khẩu để phổ biến rộng rãi đến từng nhà vườn sản xuất bưởi và áp dụng đồng bộ.
Thực hiện nhiệm vụ giám sát định kỳ việc duy trì điều kiện mã số theo nhiệm vụ đã giao; cấp mới các mã số vùng trồng đủ điều kiện. Chủ động hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu đảm bảo các điều kiện cần thiết để xuất khẩu; chú ý các thị trường tiềm năng mới như Hàn Quốc, Nhật Bản.
Giao Chi cục Quản lý chất lượng NLS&TS rà soát các chứng nhận GlobalGAP ở các vùng trồng tập trung, xây dựng kế hoạch cấp mới cho những địa bàn đủ điều kiện. Xây dựng, đề xuất kinh phí hỗ trợ cấp chứng nhận tiêu chuẩn GlobalGAP, kinh phí lấy mẫu kiểm định an toàn thực phẩm, kiểm dịch thực vật, tham mưu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt.
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đề nghị Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố; các cơ quan, đơn vi liên quan triển khai, chỉ đạo thực hiện./.
