Trước đây, người dân xóm Mu Khướng, xã Tự Do chủ yếu làm nông nghiệp, quanh năm gắn bó với cây ngô, cây lúa, hơn nữa hạ tầng giao thông chưa được đầu tư đầy đủ nên cuộc sống của người dân gặp rất nhiều khó khăn. Cuối năm 2017, Thác Mu được công nhận là di tích danh lam thắng cảnh cấp tỉnh. Hạ tầng giao thông được đầu tư, mở rộng. Đây có thể coi là "Đòn bẩy" để người dân xóm Mu Khướng nói riêng và xã Tự Do nói phát triển các loại hình du lịch, qua đó, thu hút ngày càng nhiều du khách trong và ngoài nước đến thăm quan, nghỉ dưỡng tại Thác Mu, từng bước nâng cao thu nhập cho người dân.
Theo Giám đốc Hợp tác xã (HTX) Du lịch Thác Mu - Bùi Văn Khương cho biết: Năm 2020, HTX Du lịch Thác Mu được thành lập với 19 thành viên. Các thành viên đa số đều là hội viên Chi hội Nông dân Mu Khướng. Trước khi thành lập các thành viên trong HTX đều được tham gia các lớp tập huấn, hướng dẫn kỹ năng làm du lịch. Ban đầu mới thành lập, do dịch bệnh Covid 19 nên lượng khách đến với Thác Mu không được nhiều. Năm 2022, HTX đón khoảng 1.600 lượt khách, trong đó có cả du khách nước ngoài. Cũng theo anh Khương: "Trước đây, các thành viên trong HTX đều làm nông nghiệp, kinh tế khó khăn, thiếu thốn. Sau khi tham gia HTX, thu nhập của các thành viên được nâng cao lên rất nhiều". Anh Khương cũng cho biết thêm, để tạo ấn tượng trong mắt du khách, điểm du lịch thác Mu luôn được các thành viên vệ sinh sạch sẽ sau mỗi buổi du khách đến tham quan, trải nghiệm. Thời gian tới, HTX sẽ tiến hành trồng hoa hai bên đường để tạo cảnh quan; phát triển du lịch cộng đồng, giới thiệu với du khách về vẻ đẹp của quê hương, những phong tục, tập quán đậm bản sắc dân tộc Mường ở địa phương.
Ở xóm Mu Khướng, ngày càng có nhiều homestay mọc lên nhờ đó nhiều hộ dân ở ở đây có thêm thu nhập ổn định
Hiện tại, ở xóm Mu Khướng, ngày càng có nhiều Homestay mọc lên. Những homestay này vẫn giữ nguyên bản kiến trúc truyền thống để du khách được trải nghiệm nhiều hơn. Cũng nhờ loại hình du lịch này mà nhiều hộ dân ở xóm Mu Khướng có thu nhập ổn định, như chị Quách Thị Hạnh, chủ Homestay Thụ Hạnh, xóm Mu Khướng cho biết: Nhận thấy nhu cầu nghỉ dưỡng của khách du lịch khi tới tham quan, trải nghiệm tại Thác Mu rất lớn. Gia đình tôi đã bàn nhau làm homestay. Vào dịp cuối tuần, khách đến homestay rất đông. Đến đây, du khách sẽ được trải nghiệm những món ăn mang đậm bản sắc dân tộc như: Gà đồi, ốc núi, cua đá, lợn bản… Gia đình tôi sẽ tự nấu để du khách cảm nhận được ẩm thực quê hương và con người của vùng cao nơi đây. "Nhờ làm tốt công tác quảng bá cũng như dịch vụ chăm sóc chu đáo, tận tình nên homestay của gia đình tôi được du khách thường xuyên tìm đến. Homestay của gia đình tôi đón được rất nhiều khách từ tháng 5 đến tháng 9. Bình quân mỗi tháng, gia đình tôi thu trên 6 triệu đồng", chị Hạnh phấn khởi cho biết.
Anh Bùi Văn Chinh, Trưởng xóm Mu Khướng, xã Tự Do cho biết: "Tôi thấy khi làm du lịch, thu nhập những người dân trong xóm được nâng cao đáng kể. Nhưng hiện nay còn rất ít hộ dân trong xóm làm du lịch. Điều mong muốn của chúng tôi là được tham gia các lớp tập huấn về làm du lịch; phát triển nhiều hơn nữa các hộ dân tham gia vào dịch vụ homestay và tham gia vào chuỗi cung ứng các dịch vụ hậu cần ở Thác Mu để người dân có thu nhập đồng đều hơn".
Chủ tịch UBND xã Tự Do, anh Bùi Văn Hiểu cho biết: Kinh tế người dân trên địa bàn xã chủ yếu là sản xuất nông nghiệp, chăn nuôi. Khi du lịch phát triển, người dân có thêm nguồn thu nhập từ làm dịch vụ ăn uống, homestay. Đời sống vật chất của người dân, trong đó có xóm Mu Khướng được nâng lên rõ rệt. Nhờ làm du lịch, bà con xóm Mu Khướng càng ý thức hơn việc bảo tồn, phát huy bản sắc văn hoá dân tộc Mường, tạo sức hút cũng như níu chân du khách khám phá, trải nghiệm. Xã mong muốn sẽ có nhà đầu tư vào Khu Du lịch Thác Mu để phát triển Khu du lịch Thác Mu đẹp hơn trong mắt du khách, đồng thời, tạo công ăn việc làm, thu nhập ổn định cho người dân./.
