Trong thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, hình thức tổ chức sản xuất là một trong những tiêu chí quan trọng. Muốn xây dựng nông thôn mới thì xã đó phải có tổ hợp tác hoặc hợp tác xã (HTX) hoạt động hiệu quả. Đây vừa là công cụ hỗ trợ thực hiện các tiêu chí cần đạt được, vừa là điều kiện phát huy nội lực rất hiệu quả trong sự nghiệp xây dựng nông thôn mới.
Thực tiễn xây dựng nông thôn mới thời gian qua cho thấy, hợp tác xã nông nghiệp nếu phát triển đúng hướng sẽ là một yếu tố và động lực quan trọng góp phần tạo nền tảng để thúc đẩy quá trình xây dựng nông thôn mới. Điều này thể hiện rõ dưới ba góc độ: Làm tốt dịch vụ cho người dân, góp phần nâng cao thu nhập cho người nông dân và tích lũy từ hoạt động sản xuất đầu tư để xây dựng cơ sở hạ tầng ở nông thôn. Hiện nay, các HTX chủ yếu hoạt động trong lĩnh vực chăn nuôi, trồng trọt, thủy sản và một số ít làm các dịch vụ điện năng, vận tải xây dựng, tín dụng… Tuy còn ở mức độ khác nhau nhưng các HTX đã chủ động vươn lên, thực sự trở thành chỗ dựa tin cậy cho thành viên. Góp phần quan trọng trong công cuộc xóa đói giảm nghèo và xây dựng nông thôn mới. Những kết quả và thành tích đạt được ngày càng khẳng định vai trò, vị thế và sự phát triển của các HTX nông nghiệp.
Đặc biệt, hiện nay, với yêu cầu tái cơ cấu sản xuất nông nghiệp, HTX đã có bước phát triển mới về số lượng cũng như chất lượng, nâng cao hiệu quả hoạt động với đủ các loại hình dịch vụ thúc đẩy sản xuất. Một số hợp tác xã đã đẩy nhanh tiến độ dồn điền, đổi thửa… góp phần tăng năng suất, chất lượng, tăng thu nhập trên một đơn vị diện tích.. Bên cạnh đó, có không ít hợp tác xã nhanh chóng thích nghi với cơ chế thị trường, tạo sự liên kết hợp tác với nhau và hợp tác với các doanh nghiệp. Mang lại hiệu quả kinh tế cao cho các thành viên như việc liên doanh, liên kết trong sản xuất giống, đảm bảo đầu ra ổn định cho nông dân như: HTX dịch vụ nông nghiệp Dũng Phong (xã Dũng Phong), HTX Phúc Linh (huyện Cao Phong)… Trên một số lĩnh vực, HTX đã mở rộng sản xuất, tạo thêm nhiều ngành nghề phát triển kinh doanh tổng hợp, đầu tư trang thiết bị để nâng cao năng lực sản xuất. Từ đó, góp phần chuyển đổi cơ cấu cây trồng vật nuôi theo hướng sản xuất hàng hóa, mở rộng quy mô sản xuất theo vùng, tăng năng suất, giá trị sản phẩm. Tăng doanh thu cho HTX. Tiêu biểu như các HTX dịch vụ Dân Chủ (xã Dân Chủ, TP Hòa Bình), HTX dịch vụ nông nghiệp Đồng Tâm (huyện Lạc Thủy)… Doanh thu hàng năm của HTX đạt khoảng 500 triệu đồng đã làm thay đổi căn bản đời sống của các hộ xã viên và người dân. Đây là những hoạt động quan trọng góp phần phát triển sản xuất nông nghiệp, nông thôn. Thực hiện hoàn thành nhiều tiêu chí trong bộ tiêu chí Quốc gia xây dựng nông thôn mới.
Như vậy, có thể nói trong xây dựng nông thôn mới, HTX có vai trò quan trọng. Thể hiện ở việc thực hiện tốt các hoạt động dịch vụ đã tạo điều kiện cho các hộ viên, hộ nông dân chuyển dịch cơ cấu cây trồng vật nuôi, áp dụng tiến bộ kĩ thuật vào sản xuất, nâng cao năng suất chất lượng sản phẩm. Phối hợp tích cực với địa phương triển khai thực hiện công tác quy hoạch, phân vùng sản xuất, đầu tư sản xuất theo hướng thâm canh, chuyên canh cao. Mở rộng liên kết sản xuất gắn với các cơ sở chế biến, bảo quản. Nâng cao giá trị nông sản đáp ứng nhu cầu tiêu thụ sản phẩm như: sản xuất rau sạch, chăn nuôi và kinh doanh dịch vụ tổng hợp…đem lại thu nhập cao cho xã viên, gióp phần thực hiện hiệu quả chương trình xây dựng nông thôn mới ở địa phương.
