10 năm qua, được sự quan tâm của cấp uỷ, chính quyền các cấp, sự cố gắng nỗ lực của các cấp quản lý giáo dục, của đội ngũ cán bộ, giáo viên, công nhân viên và toàn thể nhân dân các dân tộc trong tỉnh, tỉnh ta đã xây dựng được 112 trường đạt chuẩn quốc gia đạt tỷ lệ 16%, trong đó có 19 trường mầm non đạt tỷ lệ 8,6%; 63 trường Tiểu học đạt chuẩn quốc gia (trong đó 61 trường đạt chuẩn mức độ 1và 2 trường đạt chuẩn mức độ 2) đạt tỷ lệ 29%; 27 trường Trung học cơ sở đạt chuẩn quốc gia đạt tỷ lệ 13%; 3 trường Trung học phổ thông đạt chuẩn quốc gia đạt tỷ lệ 7,9%.
Nhằm nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện của tỉnh nói chung trong đó có mục tiêu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, trong những năm quan Sở GD&ĐT đã luôn tích cực, chủ động tham mưu mới Tỉnh uỷ, UBND tỉnh trong việc xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh Hoà Bình. Nhờ vậy các chỉ tiêu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia đã được đưa vào mục tiêu thực hiện nhiệm vụ chính trị xã hội của Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh Hoà Bình lần thứ XIV, XV và Nghị quyết Đại hội Đảng các cấp. Để nâng cao hiệu quả công tác này, Ban chỉ đạo xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia các cấp được thành lập. Trong đó Ban chỉ đạo đã phân công nhiệm vụ cụ thể cho các thành viên; xây dựng đề án và kế hoạch triển khai xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia theo từng giai đoạn, từng năm; thường xuyên chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc các nhà trường thực hiện.
Để thực hiện hiệu quả và đẩy mạnh tiến độ xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia trên địa bàn tỉnh, Sở Giáo dục và Đào tạo đã tiến hành khảo sát, xây dựng chỉ tiêu và kế hoạch tiến độ xây dựng trường đạt chuẩn quốc giao đến năm 2010 và từng giai đoạn. Hàng năm tiến hành tham mưu với UBND tỉnh thành lập đoàn kiểm tra, công nhận các trường đạt chuẩn quốc gia trong địa bàn tỉnh. Thường xuyên chỉ đạo Phòng Giáo dục và đào tạo các huyện, thành phố tham mưu với cấp uỷ, chính quyền và phối hợp chặt chẽ với các ban, ngành đoàn thể trên địa bàn triển khai thực hiện; xây dựng kế hoạch theo lộ trình từng giai đoạn phù hợp với điều kiện thức tế của từng địa phương, từng trường; tổ chức triển khai hướng dẫn xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia đến các trường THCS, Tiểu học, Mầm non. Được sự chỉ đạo của Sở Giáo dục Đào tạo và của cấp uỷ, chính quyền địa phương, các nhà trường đều thành lập Ban chỉ đạo, lập kế hoạch triển khai, tự kiểm tra rà soát lại các tiêu chuẩn để tìm biện pháp khắc phục, đồng thời thực hiện tốt việc huy động các nguồn lực, tranh thủ sự ủng hộ của mọi lực lượng xã hội để đẩy mạnh việc xây dựng trường chuẩn quốc gia.
Có thể nói sau 10 năm thực hiện xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia (2000-2010) diện mạo trường lớp cũng như chất lượng giáo dục của tỉnh ta đã có nhiều chuyển biến tích cực. Từ chỗ hầu hết các địa phương phấn đấu đủ trường, lớp cho con em học tập, chất lượng giáo dục chưa phải là ưu tiên hàng đầu, trình độ của đội cán bộ, ngũ giáo viên còn hạn chế, cơ sở vật chất trường lớp còn hết sức thiếu thốn. Cho đến nay toàn ngành giáo dục tỉnh ta đã có 721 đơn vị trường học, quy mô trường lớp đã đáp ứng tốt nhu cầu học tập của con em các dân tộc trong tỉnh; cơ sở vật chất của hầu hết các trường đều được đầu tư khang trang, sạch đẹp với trên 90% phòng học kiên cố và bán kiên cố. Quy mô đội ngũ cán bộ, giáo viên tăng khá nhanh về quy mô và trình độ được nâng lên rõ rệt; đại bộ phận cán bộ, giáo viên có nhận thức chính trị vững vàng, có trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và năng lực sư phạm, đáp ứng được yêu cầu đổi mới của giáo dục. Nhờ vậy, Chất lượng giáo dục toàn diện tăng lên.
Bên cạnh những thuận lợi là cơ bản, quá trình xây dựng trường chuẩn quốc gia còn gặp một số khó khăn: một số địa phương chưa quan tâm sâu sắc đối với việc xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia, chưa đưa ra các giải pháp đủ mạnh để thực hiện; nguồn kinh phí đầu tư xây dựng trường đạt chuẩn còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế; công tác xã hội hoá giáo dục tại một số địa phương chưa đem lại hiệu quả thiết thực... Tuy nhiên vượt lên những khó khăn, công tác xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia của tỉnh ta đã đạt được nhiều kết quả đáng khích lệ, đó là tiền đề quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu xây dựng trường đạt chuẩn quốc gia của tỉnh Hoà Bình trong giai đoạn tiếp theo. Các địa phương thực hiện tốt việc xây dựng trường học đạt chuẩn quốc gia giai đoạn 2000-2010 là: Thành phố Hoà Bình, huyện Lạc Thuỷ, huyện Lương Sơn, huyện Tân Lạc, huyện Lạc Sơn.
