Trong bộ tiêu chí quốc gia về nông thôn mới đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt có tiêu chí số 5: Trường học (tỷ lệ trường học các cấp: mầm non, mẫu giáo, tiểu học, THSC có cơ sở vật chất đạt chuẩn quốc gia) và tiêu chí số 14: Giáo dục (phổ cập giáo dục trung học, tỷ lệ tốt nghiệp THCS được tiếp tục học trung học, tỷ lệ lao động qua đào tạo) thuộc nhiệm vụ của ngành GD&ĐT. Theo quyết định số 1552/QĐ-UBND ngày 29/10/2012 của Uỷ ban nhân dân tỉnh Hòa Bình về việc phân công nhiệm vụ cho các cơ quan, đơn vị chỉ đạo, hướng dẫn thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới, ngành GD&ĐT phụ trách triển khai 2 tiêu chí, theo đó tiêu chí trường học (có 70% trở lên số trường mầm non, tiểu học, THCS vật chất đạt chuẩn Quốc gia trên địa bàn 1 xã); tiêu chí giáo dục (xã đạt chuẩn phổ cập giáo dục; trên địa bàn xã số học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục được đi học THPT 2 hệ, học nghề đạt 70% trở lên).
Thời gian qua, ngành GD&ĐT đã tăng cường lãnh đạo các cấp trong công tác xây dựng nông thôn mới như tổ chức các lớp tập huấn trực tuyến về công tác xây dựng nông thôn mới, định kỳ kiểm tra, giám sát tình hình thực hiện chương trình MTQG xây dựng NTM ở các huyện, thành phố; xây dựng quy hoạch phát triển trường đạt chuẩn Quốc gia; tập trung kinh phí đầu tư cơ sơ vật chất có trọng tâm, trọng điểm theo quy hoạch trường chuẩn Quốc gia và theo Kế hoạch xây dựng NTM của đơn vị, tranh thủ các nguồn vốn của Trung ương, của Tỉnh và của địa phương, các tổ chức phi chính phủ, kinh phí từ nhân dân, các tổ chức kinh tế, xã hội để tăng nguồn lực xây dựng trường chuẩn Quốc gia; tăng cường công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý, giáo viên đủ về số lượng và đảm bảo về chất lượng theo quy định trường chuẩn; đẩy mạnh công tác phối hợp giữa các ban, ngành, đoàn thể, các lực lượng xã hội và phụ huynh, gia đình học sinh, xây dựng môi trường lành mạnh để quản lý, chăm sóc giáo dục học sinh; tăng cường công tác xã hội hóa giáo dục, đặc biệt là đầu tư cơ sở vật chất cho trường đạt chuẩn Quốc gia; đẩy mạnh công tác tuyên truyền để cán bộ và nhân dân hiểu đúng về ý nghĩa, tầm quan trọng và có trách nhiệm trong việc phổ cập giáo dục THCS, tổ chức tập huấn cho đội ngũ cán bộ làm công tác phổ cập giáo dục THCS từ cấp tỉnh, huyện tới cấp xã tháng 7 và tháng 8 hàng năm; thực hiện việc huy động và phân luồng học sinh sau khi tốt ngiệp THCS, tăng tỷ lệ học sinh vào học ở các trường TCCN, các trường dạy nghề; bên cạnh đó, ngành cũng phối hợp với các cơ sở day nghề trong và ngoài tỉnh tổ chức các lớp dạy nghề ngắn hạn, dài hạn cho người lao động có cơ hội học nghề.
Tính đến hết năm 2014, toàn tỉnh có 158/582 trường mầm non, TH, THCS có cơ sở vật chất đạt chuẩn Quốc gia, đạt 27,1% (trong đó: Mầm non 29/95 trường, tiểu học 88/90 trường, THCS 41/173 trường, đặc biệt đã có 9 xã đạt tiêu chí số 5 (Trường học) như: Xã Dũng Phong – Cao Phong; xã Hào Lý - Đà Bắc; xã Hợp Thành và Hợp Thịnh - Kỳ Sơn; Phú Lão - Lạc Thủy; Hòa Sơn - Lương Sơn; Tòng Đậu - Mai Châu; Đông Lai - Tân Lạc; Yên Trị - Yên Thủy. Toàn tỉnh có 177 xã đạt tiêu chí 14 (đạt cả 3 nội dung tiêu chí) như: Đạt chuẩn phổ cập giáo dục có 191/191 xã đạt phổ cập giáo dục THCS; 77 xã đạt tỷ lệ huy động học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học THPT, học nghề 70% trở lên; có 181 xã đạt tỷ lệ lao động qua đào tạo (tổng số lao động trong độ tuổi hơn 470 nghìn em, số lao động qua đào tạo đạt gần 157 nghìn người.
Để tiếp tục thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM trước những khó khăn chung của toàn tỉnh, trong thời gian tới ngành giáo dục cần có chủ trương hướng dẫn các nhà trường và cơ sở giáo dục xây dựng kế hoạch tham mưu cho các cấp chính quyền địa phương tiếp tục đầu tư cơ sở vật chất, quy hoạch trường chuẩn Quốc gia và theo kế hoạch xây dựng NTM của đơn vị, trước mắt tập trung đầu tư CSVC cho các trường MN, TH, THCS thuộc 29 xã điểm của tỉnh và của huyện phấn đấu về đích năm 2015; duy trì bền vững và nâng cao chất lượng đạt chuẩn phổ cập THCS; tăng cường tuyên truyền vận động học sinh tốt nghiệp THCS tiếp tục học THPT và học nghề; bên cạnh đó cần tập trung chỉ đạo, mở các lớp đào tạo nghề cho người lao động. Có thể khẳng định, thực hiện thắng lợi Chương trình mục tiêu Quốc gia xây dựng NTM sẽ góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu “Đổi mới căn bản nền giáo dục Việt Nam theo tinh thần Nghị quyết Đại hội XI của Đảng./.
