Những hầm than khai thác suốt 30 năm nay vẫn hàng ngày bị đào khoét sâu hơn, khiến cả khu đồi bị đào rỗng lòng.
Quanh các cửa lò, từng tảng đất lớn nứt toác chực chờ đổ xuống, nước than non từ các mỏ đen đặc chảy theo các mương, rạch nhỏ rồi đổ dồn ra đầu nguồn sông Bưởi. Núi rỗng ruột, sông cũng đang bị đầu độc dù cạnh đó là đông đảo cư dân sinh sống.
Dân sợ… trời mưa
Cách trung tâm thành phố Hòa Bình hơn 50km, xã Phượng Cốc (huyện Lạc Sơn) nằm quanh con sông Bưởi. Thôn Khặng và thôn Cổm là ở cuối xã Phượng Cốc, nằm vắt dọc một bên bờ sông. Một bên là đồi Cổm, chân núi tiếp giáp bờ sông, trên đỉnh đồi có hai đường dây 500kV chạy qua, bên này sông đồng bào dân tộc Mường sinh sống. Đứng bên này sông nhìn sang đồi Cổm, những chấm đen, dải đen chảy từ lưng chừng đồi đổ xuống... đó là đường dẫn than từ các lò xuống mặt đất.
Những ngày cuối tháng 9, chúng tôi về huyện Lạc Sơn. Men theo con đường ổ gà lầy lội đang thi công dở dang, chúng tôi hỏi đường vào xóm Khặng và xóm Cổm của xã Phượng Cốc. Vừa đến đầu thôn đã nghe tiếng máy xúc, xe tải, máy khoan gầm rú đến đinh tai, nhức óc. Ông Bùi Văn Thi, nhà ở ngay đối diện mỏ Khặng cho biết: "Ở đây người ta khai thác than từ bao nhiêu năm nay rồi! Trước toàn người trong làng làm để tăng thêm thu nhập, sau này thì các doanh nghiệp vào khai thác. Mấy năm nay, ngày nào chúng tôi cũng nghe tiếng động cơ máy, mãi cũng thành quen".
