Bài học kinh nghiệm rút ra trong công tác phòng, chống thiên tai cho thấy: Các thành viên Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh chủ động phối hợp với Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn tại các địa phương kiểm tra, chỉ đạo công tác phòng chống thiên tai trên địa bàn mình phụ trách; Thường xuyên nắm bắt thông tin và báo cáo về Ủy ban nhân dân tỉnh và Văn phòng thường trực Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh là nhân tố quan trọng trong công tác ứng phó thiên tai.
Trong công tác phòng chống thiên tai, sự chủ động của các đơn vị, địa phương triển khai theo phương châm “4 tại chỗ”, công tác chỉ đạo kiên quyết là yếu tố quyết định đến hiệu quả công việc. Đặc biệt là trong công tác di dời dân khỏi vùng nguy hiểm; công tác huy động lực lượng giúp đỡ người dân trong việc di dời cũng như việc bảo vệ trật tự, trị an trong quá trình di dời vần phải được đảm bảo để không gây ra các sự cố hoặc trường hợp mất ổn định an ninh trật tự trong khu vực xẩy ra thiên tai;
Việc kêu gọi các nguồn lực xã hội tham gia vào công tác phòng chống, ứng cứu sự cố thiên tai bên cạnh các lực lượng của chính quyền là phương cách hiệu quả để áp dụng phương châm bốn tại chỗ. Sự tham gia của cộng đồng doanh nghiệp trong công tác ứng phó thiên tai thời gian vừa qua đã giúp cho các địa phương nhanh chóng ổn định đời sống nhân dân cũng như các thực hiện có hiệu quả các hoạt động phòng chống thiên tai khác. Sự đồng thuận của người dân trong việc ứng phó thiên tai, chủ động di dời khỏi vùng nguy hiểm cũng là yếu tố quan trọng trong việc đảm bảo an toàn tính mạng của nhân dân cũng như hạn chế các thiệt hại khác do thiên tai gây ra;
Việc củng cố, kiện toàn đội xung kích phòng chống thiên tai cấp xã mang lại hiệu quả thiết thực trong công tác ứng phó, khắc phục hậu quả thiên tai ngay từ những giờ đầu tại các địa phương; phát huy hiệu quả của lực lượng làm công tác phòng chống thiên tai tại địa phương. Tăng cường nhận thức của chính quyền các cấp và người dân chủ động phòng chống thiên tai bằng các biện pháp như tuyên truyền, tập huấn nâng cao nhận thức cho cộng đồng về phòng chống thiên tai đến người dân; phát các bản tin cảnh báo, dự báo thiên tai trên hệ thống loa truyền thanh ở các thôn xóm để người dân biết, phòng tránh.
Tăng cường trang thiết bị cảnh báo mưa, thông tin liên lạc cho trưởng thôn, trưởng bản, người dân; tăng cường lực lượng canh gác tại các khu vực trọng điểm khi có thiên tai xảy ra nhất là các khu vực ngầm, tràn kết hợp giao thông không để người dân đi qua gây thiệt hại về người và tài sản.
Để đảm bảo thực hiện tốt công tác Phòng chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự trong năm 2024, Uỷ ban nhân tỉnh yêu cầu các Sở, ban, ngành, Uỷ ban nhân dân các huyện, thành phố và các đơn vị có liên qua triển khai một số nội dung sau:
Sở Giao thông vận tải: Tăng cường phối hợp với các địa phương tổ chức kiểm tra, rà soát, xây dựng phương án đảm bảo an toàn giao thông trong tình huống xảy ra mưa, lũ lớn kéo dài đảm bảo giao thông thông suốt trên các trục giao thông chính; báo cáo đề xuất xin nguồn kinh phí hỗ trợ từ Bộ Giao thông vận tải và các bộ ngành liên quan thực hiện khắc phục các tuyến đường giao thông trên địa bàn tỉnh.
Sở Thông tin và Truyền thông chỉ đạo và phối hợp với Bưu điện tỉnh, Viễn thông Hoà Bình: Có kế hoạch và giao trách nhiệm cho các đơn vị trên địa bàn tỉnh, bảo đảm tuyệt đối thông tin liên lạc phục vụ sự chỉ đạo, điều hành của Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai và Tìm kiếm cứu nạn các cấp và khắc phục hậu quả thiên tai. Đặc biệt là thông tin tại các xã vùng sâu, vùng xa, vùng thường xuyên bị chia cắt do ngập lụt, sạt lở đất. Có các phương án dự phòng để đảm bảo thông tin liên lạc được thông suốt trong trường hợp có sự cố bất lợi về thời tiết gây ảnh hưởng đến sự hoạt động bình thường của các thiết bị thông tin; đảm bảo đường truyền kết nối tại các cuộc họp trực tuyến triển khai công tác phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự năm 2024.
Sở Xây dựng: Thực hiện tốt công tác quản lý quy hoạch, quản lý chất lượng công trình xây dựng trên địa bàn tỉnh; các công trình xây dựng phát triển kinh tế thuộc lĩnh vực ngành cần có giải pháp kết hợp phòng chống thiên tai, bão mạnh và siêu bão;
Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn: Triển khai phối hợp với Bộ chỉ huy Quân sự tỉnh thực hiện công tác kiện toàn Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh theo quy định tại Luật Phòng thủ dân sự (có hiệu lực từ ngày 01/7/2024); Kế hoạch công tác, phân công nhiệm vụ, phụ trách địa bàn các huyện thành phố đối với các thành viên Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh đảm bảo đúng quy định.
Phụ trách đối với công tác đảm bảo an toàn hệ thống công trình thủy lợi, đề điều, nước sạch nông thôn, các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn trên
địa bàn tỉnh; chỉ đạo và phối hợp với các đơn vị kiểm tra đánh giá chất lượng các tuyến đê, hồ, đập, sạt lở, cùng các địa phương xây dựng phương án hộ đê, đập và duyệt phương án cụ thể đối với từng công trình trọng điểm. Chuẩn bị giống, vật tư phân bón, thuốc trừ sâu, thuốc thú y, kịp thời đáp ứng nhu cầu sản xuất và đời sống của nhân dân vùng bị thiên tai. Chỉ đạo kịp thời các địa phương thay đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi phù hợp với chương trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp để đảm bảo tránh được các loại hình thiên tai như hạn hán đối với cây trồng, chết rét đối với vật nuôi; sẵn sàng các phương án phòng cháy chữa cháy rừng trên địa bàn tỉnh. Phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh, Ủy ban nhân dân các huyện, thành phố và các đơn vị có liên quan đôn đốc công tác kiện toàn đội xung kích phòng chống thiên tai cấp xã trên địa bàn tỉnh năm 2024. Phối hợp trong công tác đôn đốc các Sở, ngành, địa phương triển khai kế hoạch phòng chống thiên tai cấp tỉnh giai đoạn 2021 - 2025; cập nhật phê duyệt phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai đã được phê duyệt. Xây dựng và trình Uỷ ban nhân dân tỉnh ban hành các quy định cụ thể triển khai thực hiện công tác phòng chống thiên tai đảm bảo yêu cầu: Chỉ thị về tăng cường công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn, đảm bảo an toàn công trình thủy lợi, đê điều và chuẩn bị sẵn sàng hộ đê chống mưa lũ trên địa bàn tỉnh Hòa Bình năm 2024.
Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnhchủ trì, phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và các đơn vị có liên quan thực hiện công tác kiện toàn Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh theo quy định tại Luật Phòng thủ dân sự (có hiệu lực từ ngày 01/7/2024); Kế hoạch công tác, phân công nhiệm vụ, phụ trách địa bàn các huyện thành phố đối với các thành viên Ban Chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh đảm bảo đúng quy định.
Chủ động đôn đốc công tác công tác kiện toàn đội xung kích phòng chống thiên tai cấp xã trên địa bàn tỉnh năm 2024. Căn cứ đặc điểm và điều kiện cụ thể các khu vực trong tỉnh, khảo sát đánh giá các trọng điểm xung yếu, xây dựng phương án tổ chức lực lượng sẵn sàng ứng phó các sự cố thiên tai và tìm kiếm cứu nạn sát với thực tế đảm bảo nhanh chóng và có hiệu quả. Trong phương án tìm kiếm cứu nạn cần quan tâm đến các lực lượng của Trung ương đóng chân trên địa bàn tỉnh; thực hiện tốt quy chế phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn trong công tác phòng chống thiên tai và tìm kiếm cứu nạn.
Công an tỉnh: Xây dựng phương án và tổ chức lực lượng bảo vệ an toàn tính mạng và tài sản của nhân dân các vùng trọng điểm khi có tình huống phải sơ tán. Tổ chức lực lượng cơ động, phối hợp với Bộ Chỉ huy Quân sự tỉnh và lực lượng cứu hộ tại chỗ tổ chức tìm kiếm cứu nạn khi có tình huống xấu. Phối hợp với Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Sở Tài nguyên và Môi trường và các ngành liên quan tăng cường tuần tra, kiểm soát việc khai thác cát, khoáng sản trái phép khu vực hạ lưu đập thuỷ điện Hoà Bình và các địa bàn trong tỉnh; Phát huy vai trò Phó trưởng Ban chỉ huy Phòng chống thiên tai, tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh;
Sở Giáo dục và Đào tạo kiểm tra các phòng học, trường học chưa được kiên cố, không đảm bảo an toàn, có phương án chằng chống và di chuyển học sinh kịp thời khi có tình huống thiên tai xảy ra đặc biệt khi có bão mạnh, siêu bão, sạt lở đất. Rà soát và có phương án đảm bảo an toàn cho học sinh và giáo viên tham gia các tuyến giao thông đi lại bằng thuyền trong lòng hồ Hoà Bình và qua các sông, suối, các vị trí thường xảy ra ngập úng, lũ quét... có phương án trang bị áo phao, cặp phao cho giáo viên và học sinh;
Sở Tài nguyên và Môi trường triển khai các kế hoạch hành động ứng phó với biến đổi khí hậu; xây dựng phương án bảo vệ môi trường chống biến đổi khí hậu là tác nhân lớn gây nên thiên tai; triển khai nhiệm vụ của ngành về công tác phòng chống thiên tai. Tiếp tục đôn đốc triển khai thực hiện Quyết định số 3203/QĐ-UBND ngày 21/12/2020 của Uỷ ban nhân dân tỉnh về việc phê duyệt danh mục các công trình, chủ công trình phải quan trắc và cung cấp thông tin, dữ liệu khí tượng thuỷ văn trên địa bàn tỉnh. Chủ động triển khai các nội dung tại Công văn số 2107/UBND-KTN ngày 24/11/2023 của Ủy ban nhân dân tỉnh về triển khai thực hiện Đề án Cảnh báo sớm sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi, trung du Việt Nam trên địa bàn tỉnh Hoà Bình.
Các Sở: Công Thương, Y tế chuẩn bị hàng hoá thiết yếu, thuốc chữa bệnh, phòng dịch và lương thực cần thiết để đáp ứng cho nhân dân vùng bị lũ, lụt vùng sâu, vùng xa đi lại khó khăn, giao thông thường bị ách tắc khi có mưa lũ, bão lớn; xây dựng phương án bảo vệ kho tàng trong mùa mưa lũ đảm bảo công tác phòng chống thiên tai khi có dịch bệnh xảy ra.
Các Sở: Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Lao động - Thương binh và Xã hội đưa vào kế hoạch và ưu tiên bố trí kinh phí đối với các lĩnh vực có liên quan đến công tác phòng chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai. Chủ động phối hợp với các sở, ngành liên quan đánh giá tình hình thiệt hại, đề xuất kịp thời nhu cầu cần hỗ trợ của các địa phương; kiểm tra đánh giá việc hỗ trợ cho người dân bị ảnh hưởng của thiên tai;
Uỷ ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam tỉnh, các tổ chức chính trị xã hội: Hội Phụ nữ tỉnh, Hội Chữ thập đỏ tỉnh và Tỉnh đoàn: Tăng cường tuyên truyền vận động hội viên, đoàn viên và nhân dân các dân tộc trong tỉnh tích cực tham gia công tác phòng chống và giảm nhẹ thiên tai, tham gia thu nộp Quỹ phòng chống thiên tai; phối hợp với các địa phương bị thiên tai tổ chức khắc phục hậu quả; cứu trợ, hỗ trợ những người bị nạn kịp thời và hiệu quả; tập huấn cho các lực lượng làm công tác phòng chống thiên tai;
Đài Phát thanh và Truyền hình tỉnh, Báo Hòa Bình: Phát thanh và đưa tin các Chỉ thị, công điện, cấp báo động lũ, các bản tin cảnh báo, dự báo thiên tai một cách nhanh nhất theo Quy định về phát hànhbản tin và truyền tin dự báo, cảnh báo thiên tai trên địa bàn tỉnh Hòa Bình; tuyên truyền nâng cao nhận thức cộng đồng, phổ biến những kiến thức về phòng tránh, giảm nhẹ thiên tai giúp người dân nhận thức được hiểm hoạ thiên tai và tự giác phòng tránh.
Đài Khí tượng Thuỷ văn Hoà Bình chủ động, thường xuyên theo dõi và thông báo kịp thời những thông tin dự báo về mưa, lũ, bão hàng ngày; cung cấp kịp thời chính xác số liệu khí tượng thuỷ văn cho Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh, Ủy ban nhân dân tỉnh để chỉ đạo, điều hành;
Công ty Điện lực Hoà Bình: Có phương án sửa chữa, cung cấp điện kịp thời phục vụ sự lãnh đạo chỉ đạo của Tỉnh khi có sự cố lũ bão xảy ra; khắc phục nhanh các tuyến đường dây và trạm biến áp ở các xã vùng cao, vùng sâu khi có sự cố, phục vụ kịp thời cho sản xuất và đời sống của nhân dân;
Công ty Thuỷ điện Hoà Bình: Phối hợp chặt chẽ với Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh và thành phố Hoà Bình để có phương án chống lũ tốt nhất cho hạ du khi xả lũ hồ Hoà Bình.
Công ty TNHH MTV Khai thác công trình thuỷ lợi Hoà Bình kiểm tra, rà soát và triển khai các phương án đảm bảo an toàn đập, hồ chứa nước, vận hành an toàn, hiệu quả hồ chứa thuỷ lợi, phù hợp với diễn biến mưa lũ có thể xảy ra.
Công ty Cổ phần Quản lý bảo trì đường thuỷ nội địa số 9 phối hợp với tổ chức cá nhân có liên quan tham gia công tác cứu hộ, cứu nạn dọc bờ sông Đà khi có tình huống thiên tai xảy ra.
Uỷ ban nhân dân các huyện, thành phố triển khai công tác kiện toàn Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự các cấp theo hướng dẫn của Ban Chỉ huy phòng, chống thiên tai - Tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự tỉnh và quy định của Luật Phòng thủ dân sự có hiệu lực từ ngày 01/7/2024 đúng quy định.
Xây dựng và triển khai thực hiện tốt kế hoạch, phương án Phòng chống thiên tai, siêu bão - tìm kiếm cứu nạn và Phòng thủ dân sự năm 2024; huy động các nguồn lực ở địa phương theo quy định; phân công công việc cụ thể rõ ràng cho cấp xã, các cơ quan, đơn vị đóng trên địa bàn; tổ chức thu, nộp Quỹ phòng, chống thiên tai đủ, đúng theo kế hoạch và tiến độ được giao;
Rà soát lại kế hoạch phòng chống thiên tai, các phương án ứng phó với sự cố thiên tai, đánh giá lại các trọng điểm tiềm ẩn sự cố thiên tai, các khu vực nguy hiểm trên địa bàn địa phương để điều chỉnh, bổ sung các nội dung sát với thực tế với điều kiện địa phương và diễn biến tình hình thời tiết, trong đó cần chú ý đối với việc xây dựng kế hoạch phòng chống thiên tai giai đoạn, phương án ứng phó thiên tai theo cấp độ rủi ro thiên tai theo hướng dẫn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn;
Xây dựng phương án và triển khai thực hiện các biện pháp phòng chống hạn hán phù hợp với địa phương; đảm bảo tích nước hồ chứa thủy lợi phục vụ công tác tưới tiêu sản xuất nông nghiệp. Triển khai thực hiện các hướng dẫn, chỉ đạo của Uỷ ban nhân dân tỉnh, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn về công tác phòng chống hạn hán năm 2024.
Khẩn trương hoàn thành việc tu bổ, củng cố các tuyến đê, đập, hồ chứa nước trong kế hoạch; phát hiện kịp thời những hư hỏng, ẩn hoạ. Đối với các công trình xây dựng, giao thông, hồ chứa, kè bờ sông đang thi công phải hoàn thành các hạng mục vượt lũ trước lũ Tiểu mãn, đảm bảo tiến độ và chất lượng, đồng thời phải có phương án bảo vệ và giải pháp ứng cứu khi có mưa lũ lớn, siêu bão;
Các địa phương có đê (thành phố Hoà Bình, huyện Lương Sơn, huyện Yên Thuỷ) chỉ đạo kiểm tra, xử lý ngay những tổ chức cá nhân vi phạm Luật đê điều, Luật phòng chống thiên tai như để vật liệu xây dựng, làm nhà, xây dựng các công trình trái phép trong hành lang bảo vệ đê...; lập phương án huy động lực lượng vật tư, phương tiện cứu hộ đê khi xảy ra sự cố;
Các địa phương tổ chức theo dõi diễn biến tình hình sạt lở ở các khu vực có nguy cơ sạt lở cao, sông suối, đồi núi, nhất là những xã ven sông vùng hạ du đập thuỷ điện Hoà Bình; cần khẩn trương hoàn thành việc đưa dân đến nơi ở mới; cảnh báo kịp thời cho nhân dân nhưng nơi có nguy cơ sạt lở để chủ động di dời người và tài sản đến nơi an toàn. Xây dựng các phương án sơ tán di dời dân và tài sản trong các khu vực nguy hiểm có nguy cơ xảy ra lũ quét và sạt lở đất đá.
Tiếp tục thực hiện tốt các nhiệm vụ cụ thể trong các văn bản chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh về công tác phòng, chống thiên tai…/.
