Ở tỉnh ta, tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh đang ở mức cao, xảy ra ở hầu khắp các huyện, thành phố trong tỉnh. Năm 2007, tỷ số khi sinh của toàn tỉnh là 107 nam /100 nữ; năm 2008 là 111,7 nam/100 nữ; năm 2009 là 116,3 nam/100 nữ; năm 2010 là 118 nam /100 nữ; năm 2011 là 119,9 nam/100 nữ.
Nguyên nhân chính của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh khởi nguồn từ phong tục tập quán, từ mong muốn có con trai nối dõi của người dân trong khi nhận thức về hậu quả của tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh của người dân chưa đầy đủ. Thêm vào đó, nhiều người đã lạm dụng các dịch vụ siêu âm để xác định giới tính thai nhi và nạo phá thai để lựa chọn giới tính; truyền bá những phương pháp tạo giới tính của cả y học truyền thống lẫn hiện đại tác động vào suy nghĩ nhiều người, nhất là tại các cơ sở y tế tư nhân… Vì vậy, từng bước khống chế tốc độ gia tăng mất cân bằng, tiến tới ổn định cân bằng giới tính khi sinh là mục tiêu chung của Đề án ”Can thiệp giảm thiểu mất cân bằng giới tính khi sinh”.
Theo đó mục tiêu cụ thể là: Nâng cao nhận thức của cán bộ, nhân dân đặc biệt là các cặp vợ chồng trong độ tuổi sinh đẻ, các cán bộ, lãnh đạo và nhân viên y tế cung cấp các dịch vụ liên quan đến chuẩn đoán giới tính thai nhi và phá thai trong tỉnh nắm được thực trạng, nguyên nhân, hậu quả của mất cân bằng giới tính khi sinh, từng bước thay đổi các hành vi dẫn đến hiện tượng này theo hướng không lựa chọn giới tính thai nhi.
Để giảm thiểu tình trạng mất cân bằng giới tính khi sinh tại Hoà Bình những năm tới đây, những giải pháp chính đã được đề cập đến như: Tăng cường, nâng cao hiệu quả truyền thông, giáo dục, thay đổi nhận thức và chuyển đổi hành vi. Nâng cao tinh thần trách nhiệm và đạo đức nghề nghiệp của cán bộ, nhân viên y tế có liên quan đối với kiểm soát cân bằng giới tính khi sinh. Thường xuyên kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các hành vi chẩn đoán, siêu âm, lạm dụng kỹ thuật cao để xác định giới tính thai nhi, nhất là việc loại bỏ thai nhi, nạo phá thai vì lý do lựa chọn giới tính…
Theo báo cáo của hệ thống dân số các huyện, thành phố về số trẻ em sinh trong 5 năm 2007-2011 cho thấy, tất cả các đơn vị đều có tỷ số giới tính khi sinh cao trên mức bình thường. Tỷ số giới tính khi sinh bình quân 5 năm của toàn tỉnh là 114,6. Tỷ số giới tính khi sinh năm 2011 toàn tỉnh vẫn cao 119,9 trẻ trai/100 trẻ gái, trong đó báo động là các huyện Lương Sơn 133,8 trẻ trai/100 trẻ gái; Yên Thủy 129,2 trẻ trai/100 trẻ gái; Lạc Thủy 128,3 trẻ trai/100 trẻ gái...
Qua khảo sát ở các huyện cho thấy, tỷ số giới tính khi sinh ngay từ con thứ nhất đã rất cao, xu hướng lựa chọn giới tính thai nhi xuất hiện ngay lần sinh đầu tiên. Nếu tốc độ gia tăng mất cân bằng giới tính khi sinh không được khống chế thì khoảng 20 đến 30 năm nữa toàn tỉnh sẽ có từ 500 nghìn đến một triệu nam giới trưởng thành không tìm được phụ nữ cùng trang lứa để kết hôn. Để giảm thiểu được tình trạng mất cân bằng giới tính hiện nay, có lẽ vẫn là một câu chuyện dài và cần có một lời giải thuyết phục.
