Huyện Lương Sơn hiện đã có 10/10 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 3 xã đạt xã nông thôn mới nâng cao (giai đoạn 2015 - 2020); huyện Lương Sơn đạt chuẩn huyện Nông thôn mới năm 2019; Thị trấn Lương Sơn và 5 xã phụ cận được Bộ Xây dựng công nhận đô thị loại IV năm 2019; 10/10 xã cơ bản giữ vững 19/19 tiêu chí xã nông thôn mới. Thu nhập bình quân đầu người khu vực nông thôn năm 2022 đạt 52,9 triệu đồng/năm, tăng 34,7 triệu đồng so với năm 2010 (18,2 triệu đồng) đời sống vật chất, tính thần của người dân nông thôn được cải thiện. Theo kế hoạch, giai đoạn 2021 - 2025 huyện phấn đấu năm 2023 có 01 xã NTM nâng cao, 01 xã NTM kiểu mẫu.
Thực hiện tiêu chí số 17 về môi trường và an toàn thực phẩm, Ban chỉ đạo các Chương trình MTQG huyện Lương Sơn đã bám sát tiêu chí số 17 trong bộ Tiêu chí xây dựng nông thôn mới (theo Quyết định số 1668/QĐ- UBND ngày 10/8/2022 của UBND) để phân công nhiệm vụ cho các thành viên Ban chỉ đạo và các cơ quan đơn vị; Kết quả có 9/10 xã đạt tiêu chí số 17 (xã Cao Dương chưa đạt). Theo thống kê, trên địa bàn huyện Lương Sơn hiện có khoảng 200 cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ. Trong đó, có 55 trang trại chăn nuôi, 17 cơ sở sản xuất gạch, 38 mỏ khai thác đá, 2 nhà máy xi măng, còn lại là các cơ sở sản xuất kinh doanh lĩnh vực khác. Khu công nghiệp Lương Sơn hiện có 28 doanh nghiệp trong và ngoài nước tham gia đầu tư. Vì vậy, các vấn đề gây ảnh hưởng đến môi trường khó tránh khỏi. Nhất là ảnh hưởng môi trường từ Nhà máy xử lí rác thải; ô nhiễm môi trường từ các nhà máy xi măng, mỏ khai thác đá và một số trại chăn nuôi lợn trên địa bàn, gây bức xúc cho người dân sống xung quanh khu vực bị ảnh hưởng.
Theo kết quả khảo sát lấy ý kiến sự hài lòng của người dân về kết quả xây dựng nông thôn mới tại 4 xã gồm các xã Lâm Sơn, Liên Sơn, Hòa Sơn và Nhuận Trạch, trong đó có nội dung liên quan đến sự hài lòng của người dân về các nội dung tiêu chí số 17. Tỷ lệ hài lòng của người dân đạt 80%; 20% tỷ lệ người dân chưa hài lòng, chủ yếu liên quan đến: Vấn đề ô nhiễm môi trường của một số doanh nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn; chính sách hỗ trợ từ ngân sách cho công tác bảo vệ môi trường, chưa đáp ứng được nhu cầu thực tế của địa phương; tình trạng gây ô nhiễm môi trường tại một số trang trại chăn nuôi, chưa được xử lý kịp thời gây ra bức xúc trong Nhân dân.
Theo kế hoạch, huyện Lương Sơn phấn đấu trở thành huyện Nông thôn mới nâng cao, trở thành đơn vị hành chính cấp thị xã. Thực hiện Nghị quyết số 10-NQ/TU, ngày 31/12/2021 của Ban Thường vụ Tỉnh ủy về việc tập trung huy động nguồn lực xây dựng huyện Lương Sơn đạt tiêu chí đô thị loại IV, phấn đấu đến năm 2025 đạt tiêu chí đơn vị hành chính cấp thị xã. Huyện đã tập trung nguồn lực đầu tư hệ thống kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội, đầu tư, cải tạo nâng cấp đồng bộ theo quy hoạch, kết nối với hạ tầng kinh tế - xã hội trong khu vực. Các công trình, cơ sở hạ tầng đáp ứng nhu cầu của Nhân dân, theo hướng hiện đại, sáng - xanh - sạch - đẹp, điều kiện sống và làm việc của người dân tốt hơn. Các nhu cầu về giao thông, điện, nước cho sản xuất và sinh hoạt của người dân được đáp ứng tốt hơn. Hệ thống thông tin, truyền thông phát triển nhanh, đồng bộ, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân nông thôn tiếp cận tri thức mới, chính sách pháp luật của Nhà nước.
Tuy nhiên việc chủ động xây dựng kế hoạch, thực hiện hoàn thiện và nâng cao các tiêu chí XD NTM của các xã còn hạn chế, chưa cụ thế. Tiến độ xây dựng nông thôn mới còn chậm, chất lượng xây dựng nông thôn mới nâng cao, kiếu mẫu, khu dân cư nông thôn mới kiểu mẫu ở một số địa phương còn gặp nhiều khó khăn; Việc triển khai đầu tư cơ sở hạ tầng thiết yếu cho công tác xây dựng nông thôn mới bằng nguồn ngân sách nhà nước còn rất hạn chế, việc thu hút nguồn lực xã hội chưa nhiều; Xây dựng cảnh quan môi trường nông thôn tại một số xã còn hạn chế, nhiều xóm chưa đạt chuẩn xóm “Xanh - Sạch - Đẹp”. Kinh phí hỗ trợ thực hiện về tiêu chí số 17 thuộc Chương trình mục tiêu Quốc gia XDNTM còn thấp trong khi nhu cầu thực hiện rất lớn; khối lượng công việc trong XDNTM rất nhiều, trong khi không có cán bộ chuyên trách cấp huyện, xã, phải kiêm nhiệm nhiều công việc, nên việc tống hợp báo cáo, đề xuất, tham mưu đôi lúc chưa kịp thời, chưa sâu, chưa hiệu quả.
Do đó thời gian tới, cần tiếp tục xem xét, bố trí nguồn lực hỗ trợ cho các xã phấn đấu đạt xã nông thôn mới nâng cao và xã nông thôn mới kiểu mẫu, khu dân cư kiểu mẫu, vườn kiểu mẫu, thực hiện chương trình OCOP, hỗ trợ đào tạo nghề nông thôn, quảng bá, xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu sản phẩm, áp dụng các khoa học công nghệ mới vào sản xuất. Xem xét cấp nguồn phí bảo vệ môi trường trong khai thác khoáng sản về địa phương đảm bảo 100% theo quy định tại Nghị định số 164/NĐ-CP ngày 24/12/2016 của Chính phủ quy định về phí bảo vệ môi trường đối với khai thác khoáng sản để thực hiện các nhiệm vụ bảo vệ môi trường tại địa phương. Không xem xét cấp phép chủ trương đối với các dự án có tiềm ẩn nguy cơ tác động xấu đối với môi trường. Huyện cần tăng cường hơn nữa công tác phối hợp giữa các cấp các ngành, cơ quan đơn vị (kể cả các đơn vi thuộc lực lượng vũ trang, các doanh nghiệp) trong việc duy trì và đây mạnh xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiêu mâu. Tăng cường hơn nữa công tác lãnh đạo, chỉ đạo công tác kiểm tra giám sát của câp ủỵ, chính quyền, MTTQ và các tổ chức chính trị - xã hội đối với việc thực hiện các tiêu chí xây dựng NTM. Gắn các nhiệm vụ với thực hiện phong trào "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh". Có giải pháp phối hợp các ngành và cơ sở có kế hoạch, giải quyết dứt điểm các điểm ô nhiễm môi trường, mất an toàn giao thông; tuyên truyền vận động, kiểm tra, xử lý dứt điểm các hiện tượng cố tình không chấp hành hoặc lén lút xử lý nước thải, rác thải, xả thải gây ô nhiễm môi trường./.
