DetailController

Văn hóa

Lễ cơm mới Mường Piệng

31/05/2012 00:00

Mường Piệng thuộc xã Ngọc Mỹ huyện Tân Lạc là một vùng mường giáp mường Vang, nhiều phong tục tập quán giống với Mường vang, trong đó có lễ cơm mới.

 

Hằng năm cứ vào tháng mười âm lịch, người dân Mường Piệng xã Ngọc Mỹ huyện Tân lạc lại tổ chức lễ Cơm Mới. không giống như lễ cơm mới ở các vùng Mường khác lễ cơm mới thường chỉ diễn ra trong phạm vi gia đình, dòng họ, lễ cơm mới mường Piệng là lễ có quy mô cộng đồng, đây cũng được coi là một lễ ăn cơm chung của cả bản.
Nghi lễ này được tổ chức trên một ngôi nhà sàn trong bản. đồ lễ của ngày cơm mới mường Piệng chỉ gồm có trầu, cau, cơm nếp, rượu cần, rượu chai và cá.(không dùng thịt)
Trước hôm làm lễ cơm mới, mọi người trong mường Piệng cùng nhau lên rừng tìm và bóc một thứ vỏ cây tiếng mường gọi đó là cây chẽo. thứ vỏ cây này gây độc cho cá nhưng không gây độc cho người. Họ mang vỏ cây đó về rồi đập dập rồi thả xuống một khúc suối trong mường (khúc suối này cả năm hầu như không ai bắt cá). Cá ở trong suối bị ngộ độc vỏ cây chẽo nhao ra khỏi các hang dưới lòng suối và ngoi lên mặt nước. Họ cùng nhau quăng chài xúc vợt bắt cá mạng về, chọn cá to ngon đem ốch đồ (ốch đồ là móm mà họ túm các trong lá chuối nêm vào đó là gia vị rồi đem đồ hoặc nướng) để làm lễ và đem nấu măng chua. Người ta soạn 7 mâm gồm cá nướng, cơm nếp đong vào bát và trầu cau, tăm, nước lã súc miệng và rượu chai. Bảy mâm được bày xếp hàng ngay từ ngoài vào trong nhà sàn. Dưới dãy mâm cỗ có một vò rượu cần. lễ bày xong ông Mo bắt đầu khấn mời các vị thành Hoàng làng về hưởng lễ và phù hộ, bênh vực cho bản làng được khỏe mạnh và năm mới lại được mùa màng tươi tốt, thóc lúa đày nhà. Khi lời khấn đã mời các vị thành Hoàng uống rượu cần thì ở dưới sân nhà sàn có thiếng giã Đuống của năm cô gái, ý để kính dâng các thần thành Hoàng và cũng để nói lên niềm vui của một vụ mùa bội thu của bốn mươi giống lúa nà, ba mươi giống lúa nương, các cô gái giã rộn ràng bằng hai ba loại tiết tấu rồi dừng lại để lời mo tiếp tục được dâng rượu, dâng cá, dâng cơm cho các vị thành Hoàng của mường. Ông Mo dâng đủ mười tuần cơm rượu thì mời cacs vị Thành Hoàng về nơi ngự. dân mường lúc này bắt đầu uống rượu cần và ăn cơm mới với các món cá. Ngừời ta bày mâm lên các cửa vóng nhà sàn và cả trong lòng nhà. Những người gài cả, những người giữ chức việc trong mường thì ngồi các mâm trên. Đàn ông thì cùng ngồi với nhau ở các cửa vóng phía gian ngoài của nhà sàn. Đàn bà ngồi ăn với nau ở các mâm được đặt ở các gian trong của ngôi nhà sàn. Các mâm ở giữa lòng nhà thì dành cho các trai gái trẻ và các em nhỏ. Các cô gái giã đuống ngồi ăn chung với nhau một mâm, sau đó các chàng trai bản có thể chen vào ngồi chung vui, mời và ép các cô uống rượu. Ăn uống xong trai gái cùng nhau xuống sân nhà sàn giã đuống và hát với nhau.cuộc vui cứ khéo dài như vậy cho đến đêm khuya.