Cách thị trấn Mường Khến khoảng 3km, cách thành phố Hòa Bình khoảng 33km xóm Ải xã Phong Phú huyện Tân Lạc hiện ra thật hiền hòa với vẻ đẹp thiên nhiên thơ mộng và người dân hiếu khách. Nơi đây, người dân vẫn duy trì và bảo tồn làng Mường cổ với không gian sinh hoạt, cư trú của xóm Mường truyền thống, có 92 hộ, 446 nhân khẩu sinh sống, hơn 50 mái nhà sàn. Người dân chủ yếu sinh sống bằng nghề trồng trọt và chăn nuôi. Với bản sắc văn hóa bản địa đậm nét truyền thống đặc trưng của người dân tộc Mường vẫn được lưu giữ, bảo tồn nguyên vẹn, bắt đầu được du khách biết đến là một điểm du lịch văn hoá cộng đồng trong chuỗi các điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng trên mảnh đất Hòa Bình. Theo thống kê, từ năm 2010 đến nay, số lượng du khách đến với xóm Ải mỗi năm đều tăng cao.
Xóm Ải nằm ôm mình trong một thung lũng nhỏ với những triền đồi bát úp bao quanh, có dòng suối Ải trong vắt, đầu nguồn là một mỏ nước nóng thiên nhiên mà người dân trong xóm thường gọi là nguồn suối khoáng. Điểm nổi bật tạo nên sức hút đặc biệt cho bản chính là những nếp nhà sàn cổ có kiến trúc theo mô hình con rùa (nhà rùa). Nhà sàn gắn liền với phong tục, tập quán, đời sống sinh hoạt hàng ngày của dân bản Mường, được dựng ở vị trí dựa lưng vào thế đất cao như sườn đồi, sườn núi để đón nhận khí trời và thuận tiện cho việc săn bắn, hái lượm. Nhà gồm 3 tầng, trong đó tầng (gác) trên cùng để lương thực và đồ dùng gia đình; tầng giữa là nơi sinh hoạt, nghỉ ngơi; tầng dưới cùng (gầm nhà sàn) thường để các dụng cụ sản xuất và nhốt gia súc, gia cầm. Kiến trúc nhà sàn có thể lớn, nhỏ khác nhau nhưng cửa chính, cầu thang, máng nước sinh hoạt và cối đuống thì phải đặt đúng vị trí. Cầu thang chính đặt ở đầu hồi bên phải, nối lên gian nhà ngoài, nơi đặt bàn thờ tổ tiên và chỗ ngồi của người đàn ông, người cao tuổi, tiếp khách nam giới. Cầu thang phụ dành cho phụ nữ, nối lên gian nhà trong, gần sàn phơi và bếp dành cho người phụ nữ gắn với công việc bếp núc và sinh hoạt hàng ngày của gia đình. Cầu thang phải có số bậc lẻ và không được đặt thẳng với cửa chính mà phải dựng vào một cái sảnh gỗ và vuông góc với đòn nóc của nhà.
Cùng với nếp nhà sàn truyền thống, người Mường ở đây vẫn còn lưu giữ được nếp sinh hoạt và nhiều dụng cụ lao động sản xuất cổ được làm từ gỗ, tre hoặc nứa như khung dệt vải, cung, nỏ, dụng cụ làm ruộng, làm nương rẫy…hình thành nên tập quán riêng trong đời sống sinh hoạt cũng như lao động sản xuất hàng ngày. Đến với xóm Ải, du khách có thể thong thả dạo bước giữa không gian tĩnh lặng, trên con đường nhỏ chạy dọc bản để chiêm ngưỡng cũng như đắm mình tận hưởng vẻ đẹp hoang sơ, xanh ngát một màu xanh núi rừng. Dừng chân tại bất kỳ ngôi nhà sàn nào để tìm hiểu về văn hóa bản Mường và trải nghiệm các sinh hoạt thường ngày cùng dân bản như chăm sóc gia súc, gia cầm, làm rẫy, săn bắn, hái lượm...để trải nghiệm với cuộc sống mộc mạc, thuần hậu của con người nơi đây. Ở đây, bạn cũng được ngắm nhìn những cô gái Mường duyên dáng trong phục truyền thống, nghe các thiếu nữ giới thiệu về nghề dệt và những sản phẩm thổ cẩm như quần, áo, túi xách, khăn...Ngoài ra, bạn sẽ được thưởng thức các món ăn đặc trưng của người Mường như xôi nếp nương, xôi cẩm, thịt lợn luộc bày trên lá chuối, cá suối đồ cùng rượu cần và được nếm những ly rượu chuối, rượu cây thơm nức, thưởng thức vị ngọt ngon của hoa quả cây vườn. Bên cạnh đó, cùng ngồi bên bếp lửa hồng thưởng thức các tiết mục văn nghệ dân gian Mường trong âm thanh của tiếng chiêng, trống, sáo ôi, đàn bầu bên vò rượu cần thơm nức để cùng nghe những câu truyện về xứ Mường xưa. Đặc biệt khi đến với xóm Ải, du khách sẽ được thưởng thức những áng mo Sử thi nổi tiếng của dân tộc Mường, đây cũng chính là điểm nhấn khác biệt so với các bản khác.
Đến xóm Ải, du khách sẽ ở tại nhà dân có trang bị đầy đủ các đồ dùng cần thiết cho sinh hoạt như chăn, đệm, gối, màn và các đồ dùng cá nhân khác phục vụ cho du khách ở lại thuận tiện mà ấm cúng. Tại mỗi nhà dân đều có khu vệ sinh khép kín với thiết bị hiện đại, ti vi, tủ lạnh, đường điện, nước đầy đủ, đáp ứng nhu cầu của khách. Bên cạnh đó, dịch vụ ăn uống chắc chắn sẽ làm hài lòng du khách bởi nguồn gốc của thực phẩm nơi đây do chính người dân nuôi, trồng, cấy, hái, những món ăn dân tộc đặc trưng, thường xuyên thay đổi thực đơn theo khẩu vị. Đặc biệt có món cỗ lá dân tộc, gà nấu măng chua, xôi đồ, cá suối chiên, rau rừng đồ, cơm lam...
Các dịch vụ vui chơi, giải trí ở đây cũng mang đậm bản sắc riêng, du khách có thể cùng người dân chơi các trò chơi dân gian như ném còn, đánh mảng, đẩy gậy, bắt cá, câu cá...Hay tham gia các hoạt động gắn liền với sinh hoạt thường ngày của người dân để trải nghiệm, học kỹ năng sống như làm ruộng, trồng rau, trồng rừng, đánh bắt cá, chăn nuôi. Không những vậy, du khách còn có thể cùng với người dân khám phá phiên chợ vùng cao, tham quan các bản dân tộc khác, thực hiện các tour du lịch khác như đi bộ, đi xe đạp, xe trâu, xe ngựa...Đặc biệt, du khách cũng có thể tham gia chế biến, nấu nướng cùng người dân với các món ăn đặc trưng của người Mường; tham gia với đội văn nghệ xóm, góp những tiết mục của cá nhân mình hòa cùng vào lời ca, tiếng hát của bà con; hàng lưu niệm chưa được phát triển nhiều, chủ yếu là một số sản phẩm được dệt thủ công của bà con và một số sản vật tại gia đình từ việc nuôi, trồng...
Có thể nói, việc phát triển mô hình du lịch cộng đồng và các dịch vụ khác phục vụ cho du lịch tại xóm Ải góp phần không nhỏ trong việc duy trì và nâng cao ý thức người dân đối với công tác bảo tồn phát huy những giá trị văn hóa truyền thống. Từ đó, góp phần tăng thu nhập cho người dân, thúc đẩy kinh tế, xã hội địa phương phát triển.
