Cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn có bước phát triển mới đã tạo thêm việc làm và tăng thu nhập cho người dân của hai xã. Sản xuất nông nghiệp đổi mới, chuyển dịch tích cực theo hướng sản xuất hàng hóa với quy mô, trình độ, chất lượng, giá trị, hiệu quả cao hơn phù hợp với với điều kiện khí hậu thổ nhưỡng của vùng góp phần tích cực giải quyết việc làm, giảm tỷ trọng lao động nông nghiệp, tỷ lệ hộ nghèo giảm (xã Hang Kia giảm 6,75%; xã Pà Cò giảm 6,49%), GRDP bình quân đầu người tăng (xã Hang Kia tăng 3,4 triệu đồng; xã Pà Cò tăng 4,2 triệu đồng so với năm 2020). Tỷ lệ hộ dùng điện lưới quốc gia; tỷ lệ hộ dùng nước sinh hoạt hợp vệ sinh hai xã đạt 100%, đạt mục tiêu của Dự án đề ra. Tuy nhiên chủ yếu người dân được sử dụng nước sinh hoạt từ nguồn cấp nước nhỏ lẻ, chỉ đáp ứng nhu cầu về mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 9, nhiều thôn, xóm gặp rất nhiều khó khăn về nguồn nước sinh hoạt về mùa khô. Tỷ lệ hộ gia đình đạt tiêu chuẩn văn hoá năm 2022 xã Hang Kia đạt 43,37%; xã Pà Cò đạt 61,26%. Hiện tại chưa đạt mục tiêu của Dự án đề ra. Mục tiêu đến năm 2025 đạt trên 80%.
Xã Hang Kia đang trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để triển khai thực hiện 01 sản phẩm OCOP năm 2023 (dệt thổ cẩm); xã Pà Cò đã được công nhận 01 sản phẩm OCOP (du lịch cộng đồng) và đang trình cấp có thẩm quyền phê duyệt để triển khai thực hiện 01 sản phẩm OCOP năm 2023 (dệt thổ cẩm). Mục tiêu đến năm 2025, mỗi xã có ít nhất 02 sản phẩm OCOP. Tỷ lệ huy động trẻ mầm non 05 tuổi ra lớp đạt 100%; học sinh tiểu học đạt 100%; học sinh THCS đạt 98%. Đạt mục tiêu của Dự án đề ra.
Người dân được hưởng bảo hiểm y tế hai xã đạt 100%; tỷ lệ trẻ em dưới 05 tuổi suy dinh dưỡng xã Hang Kia giữ ở mức 10%; xã Pà Cò 12%. Mỗi xóm đều có 01 nhân viên y tế thôn bản được đào tạo theo chương trình khung của Bộ Y tế, được cấp chứng chỉ hành nghề, hoạt động có hiệu quả. Đạt mục tiêu của Dự án đề ra.
Tỷ lệ độ che phủ rừng xã Hang Kia đạt 60,7%; xã Pà Cò đạt 65%. Hệ thống chính trị tiếp tục được củng cố, năng lực lãnh đạo của cấp ủy được nâng lên, điều hành của chính quyền cơ sở nâng cao hiệu quả. Kết hợp chặt chẽ giữa nhiệm vụ an ninh, quốc phòng với phát triển kinh tế, giữ vững ổn định chính trị, trật tự an toàn xã hội, tạo được môi trường thuận lợi phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Đến hết năm 2023, xã Hang Kia đạt 14/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (còn 05 tiêu chí chưa đạt gồm: Trường học, cơ sở vật chất văn hoá, thu nhập, hộ nghèo và văn hoá); xã Pà Cò đạt 15/19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới (còn 04 tiêu chí chưa đạt gồm: Trường học, cơ sở vật chất văn hoá, thu nhập và hộ nghèo). So với năm 2020, xã Hang Kia đạt thêm 02 tiêu chí nông thôm mới là tiêu chí giao thông và tổ chức sản xuất; xã Pà Cò đạt thêm 02 tiêu chí nông thôn mới là tổ chức sản xuất và văn hóa.
Tổng kinh phí thực hiện dự án giai đoạn 2021-2025 là 58.567 triệu đồng/263.018 triệu đồng, đạt 22,27% nhu cầu Dự án được duyệt (trong đó: Nguồn vốn đầu tư 39.251 triệu đồng/114.930 triệu đồng, đạt 34,15%; nguồn vốn sự nghiệp 19.316 triệu đồng/148.088 triệu đồng, đạt 13,04%). Như vậy, với kết quả đã thực hiện Dự án sau hai năm, nhu cầu kinh phí còn lại để thực hiện Dự án cho giai đoạn 2024-2025 là rất lớn với tổng kinh phí cần tiếp tục bố trí, huy động, lồng ghép đầu tư, hỗ trợ là 204.451 triệu đồng, bằng 77,73% tổng nhu cầu kinh phí cả giai đoạn.
Tuy nhiên, hiện nay đời sống kinh tế xã hội của người dân còn nhiều khó khăn, phát triển còn chậm so với khu vực khác; trình độ dân trí còn thấp, tỷ lệ hộ nghèo, hộ cận nghèo còn cao; tỷ lệ hộ gia đình đạt chuẩn gia đình văn hóa, xóm đạt chuẩn văn hóa còn thấp; một số bộ phận người dân chưa tích cực lao động sản xuất, còn tư tưởng trông chờ vào sự hỗ trợ của Nhà nước; một số hủ tục lạc hậu vẫn còn tồn tại.
Bên cạnh đó, nhu cầu nguồn lực để thực hiện Dự án là rất lớn, đặc biệt là đầu tư cơ sở hạ tầng nhưng khả năng bố trí, huy động, lồng ghép nguồn lực còn rất hạn chế vì ngoài nguồn vốn ngân sách Trung ương cấp theo các Chương trình, dự án, chính sách thì ngân sách địa phương chưa cân đối được nhiều để thực hiện Dự án nên ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả thực hiện các mục tiêu, chỉ tiêu và nội dung của Dự án đã đề ra. Cơ sở hạ tầng còn thiếu, chưa được đầu tư đồng bộ như: Một số tuyến đường giao thông thôn, bản hiện nay đã xuống cấp hoặc chưa được cứng hóa; các công trình nước sinh hoạt, trường học, nhà văn hóa chưa đáp ứng nhu cầu của Nhân dân. Trình độ phát triển sản xuất của người dân chưa cao; các sản phẩm nông nghiệp quy mô còn nhỏ, đơn giản, sản phẩm hàng hóa chưa nhiều, chất lượng và sức cạnh tranh còn thấp, đầu ra sản phẩm không ổn định, chủ yếu bán ở chợ với giá thấp, giá trị gia tăng chưa cao nên khó khăn trong chuẩn hoá thành sản phẩm OCOP, khó đạt các tiêu chí theo quy định; công tác quản lý bảo vệ rừng nhất là rừng thuộc Khu bảo tồn còn bất cập. Doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp, nông thôn còn rất ít, nhất là doanh nghiệp liên kết phát triển sản xuất. Các điểm du lịch cộng đồng tại hai xã đều mới hoạt động mang tính tự phát trong những năm gần đây, do vậy thiếu nhiều điều kiện, tiêu chí để trở thành điểm du lịch cộng đồng đảm bảo theo quy định, từ đó việc hỗ trợ chuẩn hoá rất khó khăn, đòi hỏi kinh phí hỗ trợ lớn. Việc chỉ đạo hoạt động giáo dục của các trường còn gặp khó khăn do các trường có nhiều chi lẻ; một số ít gia đình có hoàn cảnh khó khăn về kinh tế, chưa quan tâm đến việc học của con em mình, dẫn đến việc học tập của các em học sinh chưa đạt kết quả tốt; vẫn còn tình trạng học sinh bỏ học, nhất là cấp Trung học cơ sở. Tỷ lệ phát triển dân số tự nhiên, phụ nữ sinh con thứ 3 trở lên và tảo hôn hai xã cao so với các xã của huyện Mai Châu và của tỉnh; nhận thức, hiểu biết của người dân về hậu quả của tảo hôn còn hạn chế; một số tập tục lạc hậu vẫn còn tồn tại gây khó khăn trong việc tuyên truyền giáo dục sức khoẻ. Trình độ chuyên môn của đội ngũ cán bộ, công chức hai xã còn thấp so với yêu cầu tiêu chuẩn hoá của cán bộ công chức hiện nay. Chất lượng sinh hoạt, hiệu quả hoạt động của một số Chi bộ xóm, bản chưa cao; chưa phát huy hết tác dụng của các mô hình tự quản và vai trò của người có uy tín trong công tác phòng, chống tội phạm; còn tiềm ẩn phát sinh các tệ nạn xã hội, phức tạp về an ninh, chính trị; tình hình tội phạm mua bán, vận chuyển, tàng chữ trái phép chất ma tuy vẫn còn diễn biến phức tạp…
Thời gian tới, các Sở, Ngành, các Tổ chức chính trị - xã hội tỉnh và Ủy ban nhân dân huyện Mai Châu cần tiếp tục tổ chức quán triệt quan điểm của Đảng và Nhà nước về thực hiện một số công tác đối với vùng đồng bào dân tộc Mông; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cả hệ thống chính trị và người dân của hai xã Hang Kia, Pà Cò để khơi dậy được tiềm năng, lợi thế của địa phương trong phát triển kinh tế - xã hội, đảm bảo an ninh trật tự, an toàn xã hội trên địa bàn hai xã. Hàng năm chủ động xây dựng Kế hoạch triển khai thực hiện Dự án và bố trí, lồng ghép, huy động các nguồn lực để thực hiện nhiệm vụ được giao tại Quyết định số 2552/QĐ-UBND ngày 04/11/2021 của Uỷ ban nhân dân tỉnh, đồng thời tiếp tục nghiên cứu tham mưu ban hành cơ chế đặc thù hỗ trợ phù hợp với tình hình cụ thể của địa phương. Việc triển khai thực hiện Dự án phải gắn với mục tiêu, chỉ tiêu Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới và Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 nhằm nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho Nhân dân trên địa bàn hai xã…/.
