Xây dựng nông thôn mới theo tiêu chí của Trung ương đối với vùng đồng bằng đã khó, đối với huyện dân tộc vùng cao, vùng xa, dân trí thấp như Mai Châu lại càng khó bội phần, hầu như bắt đầu bằng con số không. “Lựa cơm gắp mắm”, và “biết mình biết ta” Mai Châu chọn phát triển hạ tầng giao thông làm khâu đột phá cho sản xuất hàng hóa, cho phát triển kinh tế xã hội. Chủ tịch UBND huyện Mai Châu, Vì Văn Dứa cho biết: Hiện, huyện đang tập trung khai thác, quản lý hợp lý, tiết kiệm nguồn lực Trung ương và địa phương, phục vụ hiệu quả chủ trương phát triển hạ tầng giao thông các loại, nhất là giao thông nông thôn, khắc phục tình trạng manh mún, chắp vá, mạnh ai lấy làm.
Theo đó, huyện đã sử dụng lồng ghép khá sáng tạo và hiệu quả các nguồn vốn trong các chương trình dự án quốc gia như vốn xây dựng cơ bản, vốn 135, vốn cứng hóa, vốn lụt bão, vốn trái phiếu chính phủ. Phát huy thế mạnh địa phương, huyện thực hiện khá dân chủ phương châm nhà nước và nhân dân cùng làm, huy động khá phong phú, đa dạng nguồn lực trong cộng đồng để làm đường, xây cống, dựng chợ, nhất là đường nội xóm, đường liên xã. Người người thi đua hiến đất làm đường, xây dựng trường, dựng chợ. Nhà nhà góp công, góp sức làm cho đường nối đường, xóm làng khang trang. Trưởng phòng kinh tế và hạ tầng huyện Mai Châu, Hà Hiển Nhiên cho biết: Chưa kể 9 tháng đầu năm 2011, thì cả năm 2010, bà con trong huyện đã đóng góp hơn 332.640 ngày công cho xây dựng, phát triển giao thông nông thôn, cho nhiều công trình hạ tầng nông thôn khác. Tính ra, vốn bà con các dân tộc đóng góp khá lớn, bằng tiền được 4.091 triệu đồng. Tính ra, nguyên vật liệu quy đổi gần 2.680 triệu đồng và ngày công ra 16.632 triệu đồng… So với nhiều địa phương đồng bằng, thành thị thì đồng vốn đóng góp đó chưa nhiều, nhưng nó thể hiện rõ quyết tâm cũng những tấm lòng vùng cao xây dựng một nông thôn với “bộ mặt” mới, khi dân trí đã được nâng lên, được hội nhập.
Đến bây giờ, trên địa bàn Mai Châu đã có đủ các loại đường, là niềm tự hào, là đòn bẩy sản xuất hàng hóa của bà con các dân tộc trong huyện. Ở đó có 58,5 km đường quốc lộ thường xuyên được duy tu bảo dưỡng; có 59 km đường tỉnh lộ luôn được hoàn thiện và nâng cấp; có 91 km đường huyện lộ có điều kiện kéo dài, nới rộng. Hầu hết các loại đường này đã được nhựa hóa, bê tông hóa. Đặc biệt, 15,25 km đường liên xã và gần 330 km đường liên xóm thường xuyên được kéo dài, lới rộng khang trang, cùng với cái “ăn lên làm ra” của xóm làng, của thông bản.
Ở Mai Châu, đường xá, mở ra đến đâu, quán xá, cửa hàng, cửa hiệu, cơ sở sản xuất, chợ búa thi nhau mọc lên đến đó. Không khí làm ăn, sản xuất hàng hóa trên địa bàn huyện được đẩy lên bước mới. Theo đó, củ khoai, củ sắn, mớ rau, con gà, con vịt, con lợn, con bò… do bà con sản xuất ra bán chạy hơn, tiêu thụ dễ hơn, đầy lùi nhanh hơn cái tự cung tự cấp. Sản xuất theo hướng hàng hóa, cái nghèo cũng giảm nhanh chóng. Ở đây, bầy giờ ít ai nói đến “xóa đói”, mà người ta chỉ nói đến cách giảm nghèo. Ngoái nhìn lại, hơn 23 năm khoán 10, anh Hà Văn Tư ở thị trấn Mai Châu tự tin tâm sự: “Nghiệm ra, từ ngày thực hiện đổi mới quản lý kinh tế nông nghiệp theo cơ chế thị trường đến nay, hễ cây gì, con gì tiêu thụ được đều phát triển mạnh, bất chấp những khó khăn và thách thức; cây gì con gì có thương hiệu đều có giá cả như mong muốn…”.
Cũng như vậy, xã vùng cao Nà Mèo bây giờ là một minh chứng, bà con các dân tộc xã Nà Mèo tưng bước xóa bỏ nếp nghĩ cách làm lạc hậu, chủ động khai thác tiền năng đất đai, lao động, chuyển đổi cơ cấu cây trộng, vật nuôi theo hướng hàng hóa, hiện có 280 ha luồng, hơn 300 ha lúa, ngô, khoai sọ, rong, riềng và các loại rau, tạo ra nguồn nông sản đáng kể, giúp người dân tiếp cận với kinh tế thị trường, nâng tổng giá trị sản xuất hàng năm lên gần 6,4 tỷ đồng, thu nhập bình quân đầu người hàng năm đạt 5 triệu đồng. Hộ nghèo giảm từ hơn 40% năm 2006 xuống còn hơn 14% hiện nay. Đặc biệt ở thị trấn Mai Châu, sản xuất hàng hóa ngày càng khởi sắc, bình quân thu nhập đầu người hàng năm đạt 16,5 triệu đồng, hộ nghèo giảm còn 2,1%, 100% hộ gia đình được dùng điện lưới quốc gia./.
