Để thị trấn Mai Châu mở rộng đạt tiêu trí đô thị loại IV, cần có những bước đi cụ thể, rõ ràng để khắc phục những nội dung còn chưa đạt điểm theo các chỉ tiêu phân loại đô thị loại IV, trong đó trọng tâm là kết cấu hạ tầng đô thị và tăng trưởng dân số là tiêu chí quyết định cần tập trung huy động nguồn lực. Đây là một nhiệm vụ quan trọng và nặng nề, đòi hỏi phải có một thời gian dài với lộ trình, bước đi rõ ràng, cụ thể được tính toán kỹ lưỡng về nhiều mặt với nguồn lực tài chính rất lớn, quyết tâm cao độ, biện pháp tổ chức thực hiện quyết liệt, hiệu quả mới hoàn thành.
Thời gian qua, diện mạo đô thị thị trấn Mai Châu đã có nhiều đổi thay. Sau điều chỉnh mở rộng có tổng dân số đô thị bao gồm cả dân số quy đổi là 18.665 người (số liệu năm 2022). Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp đang dần đáp ứng yêu cầu. Lao động công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp xây dựng và thương mại dịch vụ du lịch có xu hướng tăng trong những năm gần đây. Tổng thu ngân sách nhà nước trên địa bàn năm 2021 là 66,335 tỷ đồng. Cơ cấu giá trị sản xuất chuyển biến tích cực (Thương mại dịch vụ, du lịch chiếm 33,73%; Công nghiệp, TTCN, XD chiếm 33,67%; Nông lâm thủy sản chiếm 32,6%). Hạ tầng cấp nước, cấp điện sinh hoạt và sản xuất tương đối ổn định, tỷ lệ đường phố chính khu vực tập trung dân cư được chiếu sáng, mạng lưới bưu chính viễn thông cơ bản đáp ứng yêu cầu đối với đô thị loại IV. Tổng điểm theo tiêu chí đô thị loại IV đạt 69,5 điểm (thiếu 5,5 điểm so với tổng điểm tối thiểu).
Công tác quản lí tài nguyên, môi trường đô thị có nhiều chuyển biến. Chất lượng giáo dục được nâng lên, có 24/50 trường học đạt chuẩn quốc gia, đạt 48%, trong đó có 01 trường đạt chuẩn quốc gia mức độ II. Đời sống vật chất, văn hóa, tinh thần của người dân được nâng lên. Công tác an sinh xã hội và chính sách đối với người có công tiếp tục được triển khai tích cực. An ninh chính trị được đảm bảo, quốc phòng được củng cố và tăng cường. Chất lượng lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng bộ được nâng cao, sự gắn kết giữa Đảng với Nhân dân được tăng cường.
Bên cạnh những kết quả đạt được quá trình phát triển đô thị Thị trấn Mai Châu còn một số hạn chế yếu kém cần khắc phục và tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo để đạt tiêu chí đô thị loại IV trong giai đoạn 2021 - 2025 đó là 02 nội dung chủ yếu: dân số đô thị và hạ tầng kỹ thuật đô thị. Cụ thể, các tiêu chí chưa đạt đô thị loại IV của thị trấn Mai Châu mở rộng là quy mô dân số, mật độ dân số toàn đô thị và toàn bộ các nhóm tiêu chuẩn về trình độ phát triển cơ sở hạ tầng, kiến trúc cảnh quan nội thị.
Do vậy, để giải quyết được những bất cập nêu trên thì nhiệm vụ cấp bách cũng như lâu dài là phải huy động mọi nguồn lực để phát triển đô thị; tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và quỹ nhà ở; thu hút các dự án đầu tư, thu hút dân số về sinh sống và làm việc, gia tăng dân số và mật độ dân số tự nhiên và cơ học; chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, thương mại, dịch vụ và thông qua đó chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực nông nghiệp sang khu vực phi nông nghiệp nhanh, bền vững; tạo không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị, từ đó xây dựng huyện Mai Châu trở thành đô thị loại IV vào năm 2025, tạo điều kiện thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh nói chung và của huyện Mai Châu nói riêng.
Huyện Mai Châu đang phối hợp với các đơn vị liên quan thực hiện các giải pháp phát triển đô thị phù hợp với quy hoạch trong bối cảnh mới. Theo đó tập trung huy động mọi nguồn lực để phát triển đô thị; tập trung đầu tư xây dựng kết cấu hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội và quỹ nhà ở; thu hút các dự án đầu tư, thu hút dân số về sinh sống và làm việc, gia tăng dân số và mật độ dân số tự nhiên và cơ học; chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp, thương mại, dịch vụ và thông qua đó chuyển dịch cơ cấu lao động từ khu vực nông nghiệp sang khu vực phi nông nghiệp nhanh, bền vững; tạo không gian kiến trúc, cảnh quan đô thị, từ đó xây dựng huyện Mai Châu trở thành đô thị loại IV vào năm 2025.
Trên cơ sở đó, huyện đã ban hành Đề án về huy động nguồn lực xây dựng thị trấn Mai Châu đạt tiêu chí đô thị loại IV với tổng nguồn vốn thực hiện đề án khoảng 836,5 tỷ đồng. Đề án xác định đến năm 2025, cơ bản hoàn thành hạ tầng kỹ thuật khung đô thị Mai Châu theo quy hoạch, đầu tư xây dựng các công trình hạ tầng xã hội trọng điểm; huyện Mai Châu cơ bản đạt tiêu chí đô thị loại IV trực thuộc tỉnh. Giai đoạn 2026 - 2030 tập trung hoàn thiện các tiêu chí đã đạt; khắc phục hạn chế và đầu tư tiếp tục cho các tiêu chí loại IV. Lộ trình đến năm 2025, xây dựng hệ thống hạ tầng xã hội gồm các công trình giáo dục, y tế, văn hóa, thương mại dịch vụ du lịch, thể dục thể thao, cây xanh đảm bảo chỉ tiêu phục vụ với toàn đô thị. Ưu tiên cải tạo nâng cấp mở rộng Quốc lộ 15 qua Mai Châu, đường vành đai đô thị, nâng cấp mở mới hệ thống giao thông nội thị. Xây dựng mới hệ thống cấp, thoát nước. Tập trung xây dựng khu vực lõi đô thị được xác định là khu vực trung tâm hành chính huyện, phát triển về phía nam và phía bắc quốc lộ 15. Phấn đấu đến năm 2025, quy mô dân số toàn đô thị đạt từ 25.000 người trở lên. Mật độ dân số toàn đô thị đạt từ 1.200 người/km². Tỷ lệ lao động phi nông nghiệp toàn đô thị đạt từ 55% trở lên. Tăng tỷ trọng công nghiệp, xây dựng và dịch vụ thương mại, giảm nông lâm thủy sản. Cùng với việc huy động các nguồn lực từ ngân sách đầu tư kết cấu hạ tầng đô thị giao thông, văn hóa xã hội, cấp nước, cấp điện, viễn thông, huyện Mai Châu đưa ra các giải pháp hỗ trợ nhà đầu tư triển khai các dự án trên địa bàn, trong đó phối hợp với chủ đầu tư triển khai các dự án du lịch nghỉ dưỡng đang triển khai trên địa bàn như : Khu du lịch sinh thái Mai Châu Resort: thực hiện công tác lập quy hoạch chi tiết xây dựng tỷ lệ 1/500, dự kiến sẽ phê duyệt trong năm 2022. Khu du lịch nghỉ dưỡng - Văn hóa Mai Châu; Khu du lịch nghỉ dưỡng AVANA Mai Châu; Khu nông nghiệp công nghệ cao kết hợp du lịch tại xã Thành Sơn...Bên cạnh đó, huyện xây dựng kế hoạch, giải pháp huy động vốn ngân sách của Trung ương và tỉnh thông qua các chương trình, dự án; vốn ngân sách huyện từ nguồn thu tiền sử dụng đất, đấu giá quyền sử dụng đất hoặc đấu thầu dự án có sử dụng đất. Vốn các thành phần kinh tế trong và ngoài huyện. Huyện Mai Châu cũng có giải pháp cụ thể nâng cao năng lực quản lý nhà nước về quy hoạch, quản lý đô thị để thực hiện mục tiêu nâng cấp đô thị đạt tiêu chí đô thị loại IV vào năm 2025./.
