15 năm thực hiện Nghị quyết T.Ư 5 (khóa VIII) về xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc, Ban Thường vụ Tỉnh ủy Hòa Bình đã chỉ đạo các cấp ủy đảng từ tỉnh đến cơ sở tăng cường vận động học tập và rèn luyện các đức tính của con người Việt Nam giai đoạn cách mạng mới trong cán bộ, đảng viên và nhân dân. Thông qua việc tuyên truyền, giáo dục đã tạo ra những thay đổi cơ bản về nhận thức của các cấp ủy đảng, chính quyền, các tầng lớp nhân dân; là động lực để người dân phát huy những phẩm chất tốt đẹp, thể hiện tình yêu quê hương, đất nước, tự cường dân tộc. Các tầng lớp nhân dân trong tỉnh đã thể hiện sự tích cực thực hiện Nghị quyết bằng những hành động cụ thể. Trong đó người nông dân từng bước nâng cao nhận thức về trách nhiệm của mình với quê hương, làng bản; đã và đang thể hiện quyết tâm xóa đói giảm nghèo, làm giàu trên chính quê hương mình, tích cực đấu tranh chống những thủ tục lạc hậu, luôn tiếp thu, ứng dụng tiến bộ khoa học hiện đại để nâng cao năng suất lao động, cải thiện đời sống vật chất, tinh thần. Đồng thời chủ động khơi dậy bản sắc, giữ gìn những mỹ tục truyền đời của văn hóa dân tộc, vùng miền; ông bà cha mẹ truyền dạy cháu con nghi lễ, ngôn ngữ, chữ viết, đường ăn nết ở, lời ru, tiếng hát...của dân tộc mình, để thế hệ sau biết trân trọng, hướng về cội nguồn bằng những hành động cụ thể, thiết thực, ngày càng phát huy truyền thống đoàn kết, hòa thuận, tương thân, tương ái, giúp đỡ nhau, cùng chung tay xây dựng quê hương, làng bản.
Cán bộ công chức nhà nước, lực lượng công an, quân đội đã nâng cao ý thức nghề nghiệp, từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ của thời kỳ đổi mới; có ý thức tổ chức kỷ luật; có trách nhiệm trong thực thi công vụ; chung tay xây dựng nông thôn mới, giữ vững phẩm chất bộ đội cụ Hồ; tích cực trấn áp tội phạm, bảo vệ an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội. Bên cạnh đó, người phụ nữ các dân tộc trong tỉnh ngày càng được tạo điều kiện, cơ hội vượt qua mọi thành kiến, khó khăn để vươn lên phấn đấu và thành công trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội. Người phụ nữ Mường, Mông, Thái, Dao đã thực hiện bình đẳng giới, tích cực học tập, vươn lên làm chủ gia đình, tham gia tốt công tác xã họi. Nhiều học sinh nữ dân tộc thiểu số đạt thành tích cao trong các kỳ thi học sinh giỏi các cấp và thi đỗ vào các trường đại học, cao đăng, trở về phục vụ địa phương, cơ sở. Có thể nói, qua 15 năm Nghị quyết đã thực sự thấm sâu, góp phần điều chỉnh mạnh mẽ lối sống, cách nghĩ mọi tầng lớp xã hội trên địa bàn tỉnh. Đa số cán bộ, đảng viên luôn nêu cao tinh thần trách nhiệm, tiên phong, gương mẫu, phấn đấu hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao; có phẩm chất đạo đức cách mạng trong sáng, lối sống lành mạnh; đấu tranh với các biểu hiện tiêu cực, bảo vệ Đảng, chính quyền, bảo vệ quyền và lợi ích của nhân dân; lắng nghe ý kiến nhân dân, góp phần xây dựng văn hóa mới, con người mới. Quần chúng nhân dân nhận thức về văn hóa đầy đủ, sâu sắc hơn từ đó tích cực tham gia giữ gìn, phát huy nét đẹp truyền thống, sống với nhau có trách nhiệm hơn, tình nghĩa hơn, đoàn kết, giúp đỡ nhay vươn lên phát triển kinh tế, tạo tình cảm gắn bó trong gia đình và cộng đồng.
Qua triển khai thực hiện Nghị quyết, đến nay, trên địa bàn tỉnh đã có hơn 76% số hộ đạt gia đình văn hóa theo tiêu chí mới; 65 làng, bản, tổ dân phố và 83% số cơ quan, đơn vị, trường học đạt tiêu chuẩn văn hóa; 100% số xã, phường, thị trấn và 100% khu dân cư xây dựng và thực hiệ quy ước, hương ước...Phong trào xây dựng gia đình văn hóa, khu dân cư văn hóa, cơ quan, đơn vị, trường học văn hóa đã phát huy được tinh thần tương thân, tương ái, cùng giúp nhau phát triển kinh tế, xóa đói, giảm nghèo, nâng cao đời sống vật chất, tinh thần trong nhân dân. Chính sách đền ơn đáp nghĩa, bảo đảm an sinh xã hội của Nhà nước được các cấp ủy đảng, chính quyền ở địa phương lãnh đạo, triển khai thực hiện tốt. Việc thực hiện nếp sống văn minh trong việc cưới việc tang trên địa bàn tỉnh cơ bản thực hiện theo nghi thức mới, được nhân dân đồng tình ủng hộ. Các hoạt động lễ hội từng bước di vào hoạt động có nề nếp, đúng quy định của pháp luật, phát huy được những giá trị tinh thần truyền thống của dân tộc và loại bỏ dần hoạt động mê tín dị đoan, góp phần xây dựng môi trường lành mạnh, đáp ứng nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh của người dân. Cùng với sự phát triển của xã hội, điều kiện vật chất đầy đủ hơn, nhu cầu về đời sống tinh thần ngày càng cao. Được sự quan tâm đúng mực, sự nghiệp văn học nghệ thuật của tỉnh có nhiều khởi sắc. Hoạt động văn hóa, nghệ thuật ngày càng thu hút mọi tầng lớp nhân dân tham gia, mở ra thế giới quan khoa học, khơi dậy niềm tin vào cuộc sống tốt đẹp, nuôi dưỡng tình cảm nhân văn sâu sắc, từng bước đáp ứng nhu cầu về đời sống tinh thần của toàn xã hội trong giai đoạn hiện nay, góp phần thực hiện thắng lới mục tiêu, nhiệm vụ chính trị của Đảng.
Ngoài ra, công tác bảo tồn, bảo tàng cũng được coi trọng với nhiều hình thức như tổ chức trưng bày tại chỗ và lưu động theo các chủ đề lịch sử; đầu tư bảo quản và chế bản một số hiện vật bảo tàng có giá trị...Tính đến tháng 12-2012, trên địa bàn tỉnh có 64 di tích lịch sử, danh thắng đã có quyết định công nhận, trong đó 40 di tích cấp quốc gia, 24 di tích cấp tỉnh. Đồng thời tỉnh Hòa Bình cũng đẩy mạnh các hoạt động thông tin đối ngoại nhằm tăng cường quảng bá hình ảnh, giời thiệu, cung cấp thông tin về các di tích, địa chỉ thắng cảnh của tỉnh trên các phương tiện thông tin đại chúng để giới thiệu tiềm năng phát triển, bản sắc văn hóa, cảnh sắc thiên nhiên và cuộc sống con người các dân tộc trong tỉnh với bạn bè các nước.
Có thể nói, sự hài hòa về màu sắc văn hóa của nhân dân các dân tộc trên vùng đất cổ. Người Mường, Thái, Mông, Dao...ở Hòa Bình hôm nay đang rất tự hào về nguồn gốc dân tộc mình, ngôn ngữ, lễ nghi, trang phục, phong tục, ẩm thực...truyền thống cha ông để lại. Bên cạnh sự phát triển linh hoạt, sôi động của đời sống xã hội đương đại vẫn tồn tại khoảng không gian mang đậm sắc thái đặc trưng trong mỗi gia đình, trong từng cộng đồng mỗi dân tộc. Việc thực hiện các chương trình hành động cụ thể của tỉnh đã góp phần làm thay đổi cơ bản lối sống, cách nghĩ của đa số nhân dân về cách ứng xử, các hành vi, đạo đức trong quan hệ kinh tế, hợp tác phát triển. Các phong trào thi đua yêu nước gắn với các nội dung xây dựng và phát triển văn hóa đã góp phần nâng cao hiểu biết của nhân dân về giá trị của văn hóa đối với sự phát triển đất nước thời kỳ CNH-HĐH; mối quan hệ đặc biệt giữa giữ gìn, kế thừa truyền thống và tiếp thu phát triển...
Mục tiêu trong thời gian tới, Hòa Bình sẽ tăng cường sự lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy Đảng, sự quản lý điều hành của chính quyền, sự vào cuộc của các ngành và các tầng lớp nhân dân trong việc xây dựng và phát triển nền văn hóa Việt Nam tiên tiến đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc; tăng cường công tác quản lý nhà nước về văn hóa; đầu tư kinh phí xây dựng và hoàn thiện hệ thống thiết chế văn hóa, các hoạt động văn hóa từ huyện đến cơ sở đảm bảo thực hiện thường xuyên, phục vụ tốt các nhiệm vụ chính trị của địa phương, nhu cầu hưởng thụ và sáng tạo của người dân. Phát huy sức mạnh của cả hệ thống chính trị trong quản lý, tổ chức các hoạt động văn hóa, gắn mục tiêu xây dựng, phát triển văn hóa với kế hoạch phát triển kinh tế xã hội; tiếp tục nâng cao chất lượng phong trào toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa, bổ sung các nội dung phù hợp trong giai đoạn cách mạng hiện nay; gắn định hướng thực hiện đề án phát triển văn hóa với chương trình xây dựng nông thôn mới; tăng cường nguồn lực từ ngân sách nhà nước và xã hội hóa việc xây dựng và phát triển văn hóa các dân tộc...
