Sau hai đợt nắng nóng vừa qua cộng với nước ở một số hồ chứa sụt giảm lượng nước nên hàng nghìn ha cây trồng trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đang bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Hiện nay, hàng nghìn ha lúa, ngô và cây màu đang trong giai đoạn ôm đòng, trỗ bông, trỗ cờ, phun râu bị khô hạn dẫn đến cháy lá, ảnh hưởng lớn đến năng suất hoặc có nguy cơ mất trắng.
Những ngày vừa, qua trên địa bàn tỉnh đã có mưa trên diện rộng. Mặc dù lượng mưa không nhiều nhưng đã phần nào làm mềm những chân ruộng đang thiếu nước và giúp cho nhiều diện tích cây trồng hồi xanh trở lại. Tuy nhiên, những diện tích bị hạn có khả năng khắc phục và diện tích bị hạn không có khả năng khắc phục vẫn còn nhiều. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình, các huyện thiệt hại nặng bởi nắng nóng những ngày qua là Yên Thủy, Lạc Thủy, Lạc Sơn. Ngoài ra, các địa phương khác như Tân Lạc, Lương Sơn, Kim Bôi… cũng ít nhiều chịu ảnh hưởng bởi đợt nắng nóng này.
So với cây lúa thì diện tích cây màu thiệt hại nhiều hơn, trong đó tại huyện Yên Thủy đã có hơn 140 ha lúa bị hạn ảnh hưởng đến năng suất, 944/1.113 ha ngô bị hạn không còn khả năng cho thu hoạch. Về cây lạc có 914/1.698,5 ha bị hạn, trong đó có 840 ha không còn khả năng cho thu hoạch. Theo Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh nắng nóng tại Yên Thủy kéo dài từ đầu tháng 4 đến đầu tháng 5, đỉnh điểm từ ngày 28-4 đến 5-5 vừa qua đã khiến nhiều chân ruộng khô hạn, nứt nẻ. Đặc biệt đối với giai đoạn này, ngô đang ở vào thời kỳ trỗ bông, thụ phấn, nắng nóng đã gây chết phấn, cháy cờ nên kém đậu hạt. Riêng với cây lạc thời kỳ ra hoa gặp thời tiết bất lợi nhiều diện tích bị thui chột củ. Qua kiểm tra thực tế diện tích ngô ở huyện Yên Thủy thì diện tích ngô đẹp nhất, số lượng hạt trên bắp cũng chỉ đạt tỷ lệ từ 40% - 50%.
Cũng tại huyện Lạc Thủy, các loại cây trồng thiếu nước tưới trầm trọng, nắng nóng, nhiệt độ lên cao đã gây cháy táp nhiều loại cây trồng, đặc biệt đối với cây lúa, ngô đang thời kỳ ra hoa, đậu quả. Theo thống kê diện tích một số cây trồng chính có 560 ha lúa, 525 ha ngô thiệt hại và 580 ha ngô, 95 ha lạc không còn khả năng thu hoạch. Phòng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn huyện cho biết: UBND huyện đã có văn bản đề nghị công bố thiên tai. Theo đó, đề nghị tỉnh hỗ trợ tiền điện, xăng dầu bơm chống hạn ở 15 xã, thị trấn với tổng kinh phí 500 triệu đồng. Bên cạnh đó, hỗ trợ giống cây trồng cho sản xuất và đầu tư các công trình phục vụ chống hạn bao gồm hồ Bai Bách của xã Lạc Long, trạm bơm Đồng Chăn của xã Yên Bồng và hồ Cây Khế của thị trấn Thanh Hà. Ngoài diện tích ngô bị ảnh hưởng nặng, một số diện tích lúa, sắn và mía cũng có ảnh hưởng nhưng mức độ không cao. Nhờ mấy ngày gần đây có mưa nên nhiều diện tích lúa, sắn, mía bị táp, cháy đang có dấu hiệu phục hồi.
Còn tại huyện Tân Lạc theo báo cáo sơ bộ của các xã, thị trấn thì trên địa bàn hiện có 220/1.800 ha lúa, hơn 600/2.400 ha cây màu vụ xuân đang bị ảnh hưởng do thời tiết nắng nóng và nguồn nước tưới không đủ đáp ứng. Nhiều diện tích được các xã thống kê là diện tích cấy ép, cấy thêm và một số diện tích nằm trong kế hoạch diện tích gieo trồng của huyện vụ chiêm xuân. Qua kiểm tra thực tế, diện tích lúa, cây màu hạn nhiều nhất tại xã Đông Lai, Gia Mô, Lỗ Sơn, Do Nhân, Quyết Chiến… Điều đáng lo ngại là lúa chiêm xuân đang vào giai đoạn trỗ bông, phân hóa đòng, ngô đang giai đoạn trổ cờ hạn hán đã ảnh hưởng trực tiếp đến năng suất cây trồng. Hiện nay, lượng nước tại các hồ, đập chỉ đủ đáp ứng đối với diện tích nằm trong kế hoạch. Để cứu lúa, ngô đang gặp hạn hán, biện pháp xử lý được huyện xác định là bơm nước từ nguồn nước lạch, khe suối. Đến nay, 100% xã, thị trấn đã được cấp, hỗ trợ máy bơm bằng dầu với tổng số 31 máy. Cơ quan chức năng của huyện đang tập trung chỉ đạo, hướng dẫn cơ sở thực hiện phương án chống hạn cứu lúa và cây màu.
Theo dự báo, những ngày tới nắng nóng sẽ lại tiếp diễn nguy cơ hạn hán những diện tích cũ cũng như mới phát sinh có thể xảy ra. Trước tình hình hạn hán có thể gây thiệt hại lớn cho vụ sản xuất đông-xuân trên địa bàn, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Hòa Bình đang chỉ đạo các huyện tập trung khắc phục và có phương án đối phó. Với những diện tích cây trồng được xác định là mất trắng cần tiến hành xử lý lớp thượng bì, chuẩn bị đất và trồng các loại cây màu phù hợp. Đối với diện tích lúa bị ảnh hưởng nặng của thiên tai không cho năng suất, các địa phương thực hiện chủ trương giải phóng đất chuẩn bị cho sản xuất vụ mùa hè-thu. Riêng những diện tích bị hạn còn khắc phục được, nông dân tăng cường khâu chăm sóc, tưới tiêu như đào giếng, tận dụng nguồn nước ở các hồ, đập bơm nước nhằm giảm nhẹ mức độ thiệt hại. Đồng thời, huyện tiến hành thống kê chi tiết, chính xác diện tích cây trồng thiệt hại do nắng nóng để báo cáo UBND tỉnh xem xét và có hướng hỗ trợ kịp thời cho nhân dân.
