Quá trình tổ chức thực hiện chính sách hỗ trợ về nhà ở đã được sự quan tâm, chỉ đạo sát sao, kịp thời của Tỉnh ủy, sự quyết tâm của chính quyền địa phương các cấp và sự ủng hộ của cộng đồng xã hội. Sau khi được hưởng chính sách hỗ trợ đã tạo nên sự thay đổi quan trọng trong đời sống nhân dân, nhà ở xuống cấp được cải tạo hoặc xây dựng mới thành những căn nhà kiên cố, bán kiên cố, góp phần chỉnh trang diện mạo đô thị - nông thôn, có ý nghĩa thiết thực, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, tạo sự phấn khởi trong nhân dân, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, góp phần thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, tạo điều kiện ổn định cuộc sống, an tâm lao động, sản xuất. Từ năm 2014 đến nay, cùng với các chương trình mục tiêu quốc gia, chính sách hỗ trợ của nhà nước và sự quan tâm ủng hộ của các cơ quan đơn vị, tổ chức, cá nhân trong và ngoài tỉnh, trên địa bàn tỉnh đã có 7.702 hộ nghèo được hỗ trợ để cải thiện chất lượng nhà ở. Sau khi được hỗ trợ đã tạo nên sự thay đổi quan trọng trong đời sống nhân dân, nhà ở xuống cấp được cải tạo hoặc xây dựng mới thành những căn nhà kiên cố, bán kiên cố, góp phần chỉnh trang diện mạo đô thị - nông thôn, có ý nghĩa thiết thực, góp phần đảm bảo an sinh xã hội, tạo sự phấn khởi trong nhân dân, củng cố niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, góp phần thực hiện tốt các chính sách an sinh xã hội, tạo điều kiện ổn định cuộc sống, an tâm lao động, sản xuất. Ngoài ra, việc hỗ trợ cải thiện chất lượng nhà ở đã xóa được nhiều nhà ở đơn sơ, dột nát, đã góp phần tích cực trong việc thực hiện chỉ tiêu về nhà ở dân cư theo chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới góp phần thực hiện kế hoạch giảm nghèo bền vững trên địa bàn tỉnh Hòa Bình. Việc triển khai thực hiện chính sách hỗ trợ đã khơi dậy tinh thần tương thân, tương ái, đoàn kết giúp đỡ trong cộng đồng theo đúng chủ trương “Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ, hộ gia đình tham gia đóng góp để xây dựng nhà ở”. Việc vận động, hướng dẫn người nghèo tích cực tham gia xây dựng nhà ở cho chính mình còn tạo cho họ có sự chủ động, tự tin để vươn lên thoát nghèo bền vững.
Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn 2016 - 2020 được quy định tại Quyết định số59/2015/QĐ-TTg ngày 19/11/2015 của Thủ tướng Chính phủ, tổng số hộ nghèo trên địa bàn tỉnh là 13.717 hộ, chiếm tỷ lệ 6,24%. Tổng số hộ cận nghèo là 19.710 hộ, chiếm tỷ lệ 8,97%. Như vậy, kết quả giảm nghèo năm 2021 theo chuẩn nghèo giai đoạn 2016 - 2020 đã đạt và vượt chỉ tiêu kế hoạch giao (đạt 118% so với kế hoạch).
Theo kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo theo chuẩn nghèo tiếp cận đa chiều giai đoạn 2022 - 2025 được quy định tại Nghị định số 07/2021/NĐ-CP ngày 27/01/2021 của Chính phủ, tổng số hộ nghèo trong toàn tỉnh là 34.029 hộ, chiếm tỷ lệ 15,49%; tổng số hộ cận nghèo là 23.388 hộ, chiếm tỷ lệ 10,65%. Trong đó huyện Đà Bắc là đơn vị có tỷ lệ hộ nghèo cao nhất (6.092 hộ, tương đương 41,56%), thành phố Hòa Bình có tỷ lệ hộ nghèo thấp nhất (610 hộ, tương đương 1,73%).
Theo Quyết định số 3347/QĐ-UBND ngày 26/12/2022 của Ủy ban nhân dân tỉnh Hòa Bình phê duyệt kết quả rà soát hộ nghèo, hộ cận nghèo năm 2022 theo phương pháp đo lường nghèo đa chiều, giai đoạn 2022-2023 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình thì: Tổng số hộ dân trong toàn tỉnh: 220.445 hộ. Trong đó: Hộ nghèo: 27.091 hộ, tỷ lệ 12,29%; Hộ cận nghèo: 22.114 hộ, tỷ lệ 10,03%. Giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 353/QĐ-TTg ngày 15/3/2022 của Thủ tướng Chính phủ có huyện Đà Bắc là huyện nghèo.
Theo kết quả rà soát, tổng hợp báo cáo, số hộ nghèo, hộ cận nghèo thuộc diện đối tượng cần hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa nhà ở là 2.157 hộ trên địa bàn huyện Đà Bắc. Để triển khai thực hiện việc hỗ trợ cho các hộ nghèo, cũng như để huy động các nguồn lực xã hội tham gia vào thực hiện chính sách cùng với các giải pháp phù hợp, nhằm giúp các hộ nghèo, hộ cận nghèo ở các huyện nghèo cải thiện tình trạng về nhà ở, từng bước ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo. Qua nhiều năm sử dụng đã xuống cấp, hư hỏng, thậm chí có nhiều nhà hư hỏng nặng. Phần lớn các hộ này đều đang sinh sống trong những ngôi nhà tạm, vật liệu chủ yếu là gỗ tạp, tranh, tre, nứa..., thời gian sử dụng đã lâu năm tiềm ẩn nguy cơ đổ sập, không đảm bảo ổn định lâu dài. Do đó, trong giai đoạn 2021 – 2025, cần thực hiện hỗ trợ nhà ở cho khoảng 2.157 hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện nghèo (huyện Đà Bắc) chưa có nhà ở hoặc nhà ở thuộc loại không bền chắc, có nguy cơ sụp đổ, không đảm bảo an toàn, ổn định.
Nguyên tắc hỗ trợ là bảo đảm công khai, dân chủ, phát huy quyền làm chủ và sự tham gia tích cực, chủ động của cộng đồng và người dân. Ưu tiên sử dụng nguyên vật liệu địa phương và sử dụng lao động tại chỗ để thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn huyện Đà Bắc. Thực hiện phân quyền, phân cấp cho địa phương trong xây dựng, tổ chức thực hiện phù hợp với điều kiện, đặc điểm, bản sắc văn hóa, phong tục tập quán của dân tộc, vùng miền gắn với củng cố quốc phòng, an ninh. Hỗ trợ trực tiếp đến từng hộ nghèo, hộ cận nghèo. Ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo dân tộc thiểu số và hộ nghèo có thành viên là người có công với cách mạng.
Ngân sách nhà nước giữ vai trò dẫn dắt, tạo động lực; huy động từ nhiều nguồn vốn để thực hiện, kết hợp giữa Nhà nước và nhân dân cùng làm theo nguyên tắc: Nhà nước hỗ trợ, cộng đồng giúp đỡ, hộ gia đình tự tổ chức xây dựng nhà ở; bảo đảm cân đối, bố trí, huy động đầy đủ, kịp thời; lồng ghép nguồn lực thực hiện Đề án với các Chương trình mục tiêu quốc gia, các chính sách giảm nghèo nói chung...Tăng cường thanh tra, kiểm tra, giám sát, đánh giá việc thực hiện hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, hộ cận nghèo trên địa bàn các huyện nghèo ở các cấp, các ngành. Có biện pháp phòng ngừa, kịp thời ngăn chặn các biểu hiện tiêu cực và xử lý nghiêm hành vi tham nhũng, lãng phí và các vi phạm trong quá trình thực hiện. Yêu cầu về diện tích và chất lượng nhà ở: Sau khi được hỗ trợ xây mới hoặc sửa chữa, nhà ở phải đảm bảo diện tích sử dụng tối thiểu 30m2, đảm bảo “3 cứng” (nền - móng cứng, khung - tường cứng, mái cứng) và tuổi thọ căn nhà từ 20 năm trở lên. Các bộ phận nền - móng, khung - tường, mái của căn nhà phải được làm từ các loại vật liệu có chất lượng tốt, không làm từ các loại vật liệu tạm, mau hỏng, dễ cháy. Tùy điều kiện thực tế, các bộ phận nhà ở có thể làm bằng các loại vật liệu có chất lượng tương đương có sẵn tại địa phương đáp ứng tiêu chuẩn, quy chuẩn kỹ thuật, đảm bảo thời hạn sử dụng./.
