Những năm qua, do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu toàn cầu, thiên tai bão, lũ xảy ra với cường độ mạnh và ngày càng phức tạp. Với địa hình đa dạng, phức tạp nên tỉnh Hòa Bình hàng năm chịu ảnh hưởng không nhỏ của thiên tai. Hơn nữa, hệ thống đê điều, hồ đập và các công trình thủy lợi tuy đã được đầu tư tu bổ nhưng chưa đáp ứng được nhu cầu về công tác phòng, chống thiên tai. Điển hình như mùa mưa bão năm 2012 trên địa bàn tỉnh Hòa Bình mưa, bão, lũ, lốc xoáy xảy ra ở một số địa phương làm thiệt hại về người và nhiều tài sản của nhân dân. Theo thống kê, năm 2012 thiên tai như bão, lũ, hạn hán, lốc xoáy gây ra ước tính thiệt hại khoảng 40 tỷ đồng. Điều đáng nói là thiên tai đã làm 2 người chết, 1 người bị thương; hơn 500 nhà ở, công trình trường học, y tế bị tốc mái, hư hỏng do sạt lở; năng suất và sản lượng cây màu ở một số địa phương trong tỉnh giảm từ 30% - 70%, thiệt hại về lúa gần 1.476 ha cùng một số thiệt hại khác đối với công trình giao thông, thủy lợi, điện… Do đó, các địa phương đã phải huy động nguồn lực, vận dụng phương châm “4 tại chỗ” để thực hiện phòng, chống, mau chóng khắc phục hậu quả thiên tai, ổn định sản xuất và đời sống nhân dân.
Theo dự báo của các cơ quan chức năng, mùa mưa lũ năm 2013 sẽ có những biến đổi phức tạp, khó lường. Mưa, bão sẽ xuất hiện nhiều nguy cơ xảy ra lũ quét, sạt lở đất sẽ cao, làm ảnh hưởng đến đời sống nhân dân cũng như sản xuất nông nghiệp. Đê chủ động triển khai các biện pháp phòng, chống lụt, bão và tìm kiếm cứu nạn để hạn chế đến mức thấp nhất những thiệt hại mà thiên tai gây ra. UBND tỉnh đang chỉ đạo các sở, ban, ngành chức năng và các địa phương khẩn trương củng cố, kiện toàn ban chỉ huy phòng, chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn theo các cấp, ngành mình quản lý; tổng kết công tác phòng, chống lụt, bão và giảm nhẹ thiên tai năm 2012 để rút kinh nghiệm trong năm 2013; xây dựng và triển khai kế hoạch công tác phòng, chống lụt bão và giảm nhẹ thiên tai năm 2013.
Đồng thời, các sở, ban, ngành chức năng cũng như các địa phương cần xây dựng phương án sát với thực tế và điều kiện từng vùng, từng nghành, từng địa phương; thường xuyên kiểm tra, đôn đốc, chỉ đạo việc tổ chức thực hiện; phối hợp chặt chẽ với các ngành liên quan, giữa các huyện, thành phố; đảm bảo nhanh chóng khắc phục những công trình bị hư hỏng, kịp thời cung cấp các loại vật tư, giống cây trồng, lương thực, thuốc chữa bệnh, phương tiện…đảm bảo an toàn khi có tình huống xảy ra. Bên cạnh đó, tổ chức các lực lượng xung kích, thường trực sẵn sàng cơ động và ứng phó; thực hiện chế độ trực ban 24/24 giờ trong mùa mưa bão nhằm đối phó kịp thời, có hiệu quả hạn chế đến mức thấp nhất thiệt hại về người và tài sản do thiên tai gây ra. Thực hiện mục tiêu phòng là chính để ứng phó kịp thời, khắc phục hậu quả nhanh chóng, hiệu quả với phương châm “4 tại chỗ”. Chuẩn bị đầy đủ lực lượng, vật tư, phương tiện dự phòng; tổ chức huấn luyện, diễn tập các phương án sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ cứu hộ đê, đập, tìm kiếm cứu nạn. Đảm bảo khắc phục kịp thời hậu quả thiệt hại sau bão, lũ, sớm ổn định sản xuất và đời sống của nhân dân.
Hơn nữa, các sở, ban, ngành chức năng và các địa phương cũng cần triển khai chương trình hành động thực hiện chiến lược quốc gia phòng, chống và giảm nhẹ thiên tai đến năm 2020, đề án nâng cao nhận thức cộng đồng và quản lý rủi ro thiên tai dựa vào cộng đồng; chủ động lồng ghép nhiệm vụ phòng, chống thiên tai vào các đề án, dự án và kế hoạc phát triển kinh tế, xã hội của tất cả các ngành, lĩnh vực và địa phương; tuyên truyền vận động các tổ chức, cá nhân trên địa bàn tham gia đóng góp xây dựng quỹ phòng, chống lụt, bão và giảm nhẹ thiên tai. Khẩn trương hoàn thành việc tu bổ, củng cố các tuyến đê, đập hồ chứa nước; phát hiện kịp thời những hư hỏng và các nguy cơ tiềm ẩn khác để có các biện pháp ứng phó. Đối với các công trình xây dựng, giao thông, hồ chứa, kè bờ sông đang thi công phải hoàn thành các hạng mực vượt lũ trước mùa mưa bão, đảm bảo chất lượng; đồng thời phải có phương án bảo vệ và giải pháp ứng cứu khi có mưa lũ lớn. Kiểm tra, vận hành thử các van và thiết bị phục vụ cho xả lũ, đảm bảo công trình xả lũ vận hành tốt trong mọi điều kiện; đối với những hồ đập không đảm bảo an toàn phải thực hiện cắt giảm dung tích, hoặc không trữ nước trong mùa mưa, bão.
Mặt khác, UBND tỉnh cũng yêu cầu Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn lập phương án phòng hộ đê, đảm bảo an toàn hồ đập, công trình thủy lợi; phương án phân lũ, chậm lũ, phòng chống úng, khắc phục hậu quả phục hồi sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh; tập trung chỉ đạo khẩn trương hoàn thành công tác tu bổ, xử lý hư hỏng đê điều, hồ đập bảo đảm chất lượng, tiến độ đề ra; kiểm tra, rà soát các tuyến đê, các công trình phân lũ, chậm lũ, các công trình thủy lợi, hồ đập phát hiện và để xử lý kịp thời những sự cố hư hỏng; chỉ đạo kiểm tra, rà soát vật tư, phương tiện dự trữ, có phương án mua bổ sung thay thế vật tư, phương tiện đã hỏng. Các sở Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Chỉ huy quân sự, Công an tỉnh, Sở Tài chính cần ưu tiên bố trí kinh phí đầu tư đối với các chương trình, dự án có liên quan đến công tác phòng, chống lụt, bão và giảm nhẹ thiên tai. Đánh giá tình hình thiệt hại sau khi thiên tai, dịch bệnh xảy ra sau mưa, bão, lũ để có tổng hợp nhu cầu cần hỗ trợ của các địa phương để khắc phục hậu quả, sớm ổn định sản xuất và đời sống của nhân dân. Chuẩn bị phương án, lực lượng, phương tiện, dụng cụ cứu hộ, cứu nạn; bố trí lực lượng ứng cứu, chi viện kịp thời cho các ngành, địa phương thực hiện cứu người và tài sản khi có thiên tai, khắc phục kịp thời hậu quả lũ, bão; bảo đảm an ninh, trật tự, an toàn xã hội. Bên cạnh đó, Trung tâm khí tượng thủy văn Hòa Bình cần chủ động, thường xuyên theo dõi và kịp thời thông báo những thông tin dự báo về mưa, bão, lũ hàng ngày; cung cấp kịp thời, chính xác số liệu khí tượng thủy văn cho Ban chỉ huy phòng chống lụt bão và tìm kiếm cứu nạn của tỉnh để thực hiện sự chỉ đạo và điều hành.
