Theo kế hoạch, vụ mùa, vụ hè thu năm nay, toàn tỉnh gieo trồng gần 44,5 ngàn ha cây hàng năm (không kể cây ăn quả, cây công nghiệp dài ngày), trong đó diện tích lúa 21.830 ha, ngô 11.520 ha, lạc 1.376 ha, rau đậu các loại 4.500 ha. Đến nay toàn tỉnh đã cơ bản cấy xong diện tích lúa mùa theo kế hoạch, tiến độ gieo cấy sớm hơn các năm khoảng 5 - 10 ngày. Hiện nay, trà sớm đang giai đoạn đẻ nhánh rộ - cuối đẻ nhánh, trà chính vụ: đẻ nhánh - đẻ nhánh rộ, trà muộn; cấy -bén rễ hồi xanh. Các địa phương đang tích cực làm đất và gieo trồng cây trồng cạn theo kế hoạch. Diện tích nhãn đang bắt đầu thu hoạch; diện tích cây ăn quả có múi đang phát triển quả; diện tích mía đang vươn lóng mạnh.
Theo báo cáo của Chi cục Trồng trọt và BVTV (Sở Nông nghiệp và PTNT), từ đầu vụ đến nay tình hình dịch hại trên cây trồng không quá phức tạp. Trên nhóm cây trồng chủ lực xuất hiện các loại bệnh như nhện nhỏ, bệnh thán thư, bọ trĩ, sâu đục cành, rệp muội, rệp sáp tiếp tục gây hại nhẹ rải rác trên các vùng trồng cây có múi; Bệnh thối nõn, sâu đục thân, rệp muội, rệp sáp, bệnh rỉ sắt tiếp tục gây hại trên cây mía giai đoạn phát triển thân lá - vươn lóng, bọ hung, bọ trĩ, bệnh khô vằn và các đối tượng khác gây hại nhẹ, rải rác trên cây mía; Bọ trĩ, sâu khoang, sâu xám, chuột, sâu xanh bướm trắng, bọ nhảy, sâu tơ tiếp tục gây hại trên các vùng trồng rau, ngoài ra các đối tượng khác gây hại nhẹ,..rải rác trên các loại cây rau.
Trên nhóm cây lương thực lấy hạt xuất hiện ốc bươu vàng, diện tích nhiễm 105,0 ha (Tân Lạc, Lạc Thủy, TPHB, Mai Châu, Yên Thủy, Lương Sơn,..); ngoài ra còn có các đối tượng khác như bọ trĩ, tập đoàn rầy, chuột, sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân, dòi đục nõn…gây hại nhẹ rải rác. Trên ngô hè thu: Sâu keo mùa thu tiếp tục gây hại tỷ lệ phổ biến 1 - 3% số cây. Chuột, sâu cắn lá, bệnh khô vằn, bệnh đốm lá… gây hại rải rác.
Các nhóm cây trồng khác xuất hiện các đối tượng sâu, bệnh gây hại nhẹ, rải rác.
Trên cơ sở phân tích xu hướng điều kiện thời tiết; cơ cấu giống; thời vụ gieo cấy; tình hình dịch hại chủ yếu và quy luật phát sinh gây hại của chúng trong tự nhiên. Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật dự kiến: Vụ Mùa, Hè Thu năm nay sẽ có biến động mạnh về phạm vi, mức độ gây hại của một số đối tượng; thậm chí có nguy cơ bùng phát thành dịch trên diện rộng nếu không có các biện pháp xử lý kịp thời.
Cụ thể, một số đối tượng đáng chú ý gồm: Trên cây ăn quả có múi: Sâu vẽ bùa tiếp tục gây hại mạnh trên diện tích kiến thiết cơ bản vào thời điểm ra lộc thu từ giữa tháng 8 đến tháng 9; lộc đông vào giữa tháng 11 đến đầu tháng 12, tỷ lệ hại phổ biến 1-2% lá, cao từ 5- 10% lá làm cây quang hợp kém, gây vết thương cơ giới, tạo điều kiện cho vi sinh vật khác xâm nhiễm gây hại.
Bệnh sẹo, loét tiếp tục gây hại trên các vườn cây có múi (đặc biệt các vườn giai đoạn kiến thiết cơ bản trên giống cam V2, cam Marrs...) hại mạnh vào mùa mưa bão từ đầu tháng cuối tháng 7 đến trung tuần tháng 9. Bệnh vàng lá thối rễ tiếp tục gây hại mạnh trên các vườn trũng, thoát nước kém, các vườn trồng cam chu kỳ 2, 3...Trong điều kiện thời tiết nóng ẩm: Bệnh thán thư, bệnh chảy gôm, bệnh đốm đen, bệnh thối quả, nhện đỏ, rệp... tiếp tục phát sinh gây hại mạnh trên các vườn cây có múi giai đoạn phát triển quả.
Trên cây rau: Trong thời tiết nắng nóng, mưa nhiều từ nay cuối vụ, bệnh khảm lá virus, bệnh phấn trắng, bệnh sương mai, bệnh giả sương mai.... tiếp tục gây hại trên cây họ bầu bí. Bọ nhảy, sâu xanh bướm trắng, sâu tơ, bệnh thối nhũn vi khuẩn, bệnh đốm vòng,.. hại mạnh trên rau họ hoa thập tự từ cuối tháng 7. Rệp, sâu xanh, sâu đục quả, nhện đỏ, nhện trắng, bệnh héo xanh, héo vàng tiếp tục phát sinh, gây hại trên cây họ cà, họ đậu.
Trên cây mía xuất hiện bệnh thối ngọn hại tăng trên mía giai đoạn vươn lóng từ đầu tháng 8. Sâu đục thân, rệp xơ trắng, bệnh than đen xuất hiện và gây hại từ cuối tháng 9 đến đầu tháng 11. Bệnh thối đỏ xuất hiện và gây hại mạnh giai đoạn mía chín. Bọ hung tiếp tục hại diện hẹp trên mía lưu gốc vùng đất bãi, vùng trồng mía lâu năm giai đoạn vươn lóng.
Trên cây lương thực lấy hạt dự báo xuất hiện chuột hại, ốc bươu vàng trên lúa, rầy nâu, rầy lưng trắng, rầu nâu nhỏ, sâu cuốn lá nhỏ, sâu đục thân bướm hai chấm, bệnh lùn sọc đen, bệnh khô vằn, bệnh bạc lá, đốm sọc vi khuẩn, bệnh vàng lá….Sâu keo trên cây ngô; sâu đục quả trên các loại cây ăn quả khác…
Để quản lý tốt các đối tượng dịch hại cây trồng vụ Mùa, Hè Thu 2023 góp phần thực hiện thắng lợi mục tiêu phát triển của Ngành, Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật đề nghị: Phòng Nông nghiệp phát triển nông thôn các huyện, phòng Kinh tế thành phố, Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp các huyện, thành phố phối hợp theo dõi thời tiết trong thời gian tới, nắm bắt chắc chắn cơ cấu giống, thời vụ gieo trồng, phân vùng giống nhiễm các đối tượng dịch hại chủ yếu trên các nhóm cây trồng; dự báo chính xác các cao điểm gây hại của dịch hại, phấn đấu dự báo các cao điểm gây hại của từng đối tượng cụ thể ít nhất trước 10 ngày để giúp cơ sở và nông dân chủ động phòng trừ có hiệu quả. Tăng cường chỉ đạo việc chăm sóc, làm cỏ, bón phân cho lúa đã cấy và các cây màu. Bón cân đối giữa đạm, lân, kali và bổ sung thêm phân bón lá, giúp cây lúa sinh trưởng, phát triển tốt, tăng sức đề kháng, khắc phục hiện tượng vàng lá. Quản lý chặt chẽ các nguồn nước, hồ chứa nước để có đủ nước phục vụ sản xuất, đẩy mạnh việc hướng dẫn, khuyến cáo nông dân áp dụng chế độ tưới ẩm (khô - ướt xen kẽ từng tuần) để kích thích sự phát triển của bộ rễ lúa.
Tăng cường chỉ đạo theo công văn số 308/TTBVTV-NVCM ngày 19/7/2023 của Chi cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật V/v thực hiện công tác điều tra phát hiện sinh vật hại trên cây trồng. Hỗ trợ địa phương thực hiện quản lý dịch hại tổng hợp trên các loại cây trồng và tăng cường công tác phòng trừ chuột tổng hợp ngay từ đầu vụ. Hệ thống cung ứng thuốc bảo vệ thực vật cần theo dõi sát thông báo diễn biến tình hình sâu bệnh từ cơ quan chuyên ngành, chủ động cung cấp đầy đủ lượng thuốc đặc hiệu phù hợp với chủng loại dịch bệnh của từng địa phương.
Phối hợp chặt chẽ với các cơ quan thông tin đại chúng đẩy mạnh công tác tuyên truyền, tập huấn kỹ thuật cho nông dân. Tăng cường bám sát đồng ruộng, đảm bảo chất lượng công tác dự tính dự báo; kiên quyết không để dịch bệnh xảy ra trên diện rộng./.
