Quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng là một kỳ quan thiên nhiên nổi bật được khám phá vào năm 2011 bởi chính những người dân địa phương. Nằm ở phía đông nam của thị trấn Cao Phong, cách quốc lộ 6 khoảng 500m về phía đông. Dãy núi này dài hơn 1km, độ cao xấp xỉ 200m so với chân núi. Trong dãy núi có nhiều hang động đẹp liên kết với nhau tạo thành quần thể. Ông Nguyễn Văn Dân (Trưởng phòng Văn hóa - Thông tin huyện Cao Phong) cho biết: Quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng có một vẻ đẹp nguyên sơ, nhiều nơi còn chưa đặt dấu chân người. Các di tích được phân bố khá đều trong dãy núi, khoảng cách giữa các điểm chỉ vài trăm mét. Các khối nhũ đá trong hang đua nhau mọc, khối nọ nối tiếp khối kia tạo ra các đường quanh co. Các khối nhũ, cột đá, trụ đá còn được tạo hoá tô điểm thêm những hạt kim cương lấp lánh càng làm tăng thêm vẻ đẹp lung linh kỳ vĩ, vô cùng lộng lẫy.
Quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng có 6 điểm di tích, trong đó 4 điểm là di tích hang động khô, 2 điểm di tích là hang động nước. Các động như một khu vườn Thượng Uyển mà nơi đó các loài hoa rực rỡ đã được bàn tay khéo léo của tạo hóa tạo nên. Mỗi động mang một câu chuyện cổ tích kể về tình yêu vĩnh hằng của lứa đôi; động thì như một điểm gạch nối giữa Trời và Đất; động thì như một Thiền viện với vô số của vị Phật, Thánh đang tự tại trong thế giới thần linh. Cả quần thể là một công trình hoàn chỉnh, đẹp đến mê đắm lòng người. Những nét đặc sắc ở đây là những dải nhũ lớn từ vòm trần rủ xuống giữa cung phòng. Quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng mang vẻ đẹp thiên tạo, mỗi hang đều chứa đựng những sắc thái riêng của tự nhiên, nhưng tất cả tạo nên một quần thể độc đáo hiếm có. Đồng chí Phạm Văn Long (Chủ tịch UBND huyện Cao Phong) cho biết: Chúng tôi đã lên phương án quy hoạch chi tiết khu vực quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng trên diện tích khoảng 40 ha, gần 4 tỷ đồng. Trong 2 năm 2012 và 2013, chúng tôi đxa đầu tư gần 4 tỷ đồng xây dựng cơ sở hạ tầng thiết yếu bao gồm: nhà làm việc ban quản lý; hệ thống đường vào 5 hang chính với tổng chiều dài 1.000m; đường xây bằng đá hộc rộng 1m, thang vào hang được làm bằng sắt rộng khoảng 1m; xây dựng mới đường dây điện 0,4 KV có tổng chiều dài 580m; hệ thống đèn chiếu sáng trong hang động dài khoảng 1.400m. Việc hình thành hạ tầng sơ bộ sẽ là tiền đề cho việc thu hút đầu tư vào khu di tích cũng như cho việc khai thác những tiềm năng ở điểm du lịch độc đáo này. Trong thời gian tới, chúng tôi sẽ xây dựng đền thờ Đôi Cô Thượng Ngàn tại núi Đầu Rồng với kinh phí khoảng 30 tỷ đồng.
Ngay sau khi phát hiện quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng, Huyện ủy Cao Phong đã chỉ đạo các cơ quan chức năng trong huyện phối hợp với thị trấn Cao Phong xây dựng phương án bảo vệ, đồng thời chỉ đạo UBND huyện phối hợp với ngành văn hóa và các cơ quan chức năng của tỉnh khảo sát lập phương án bảo tồn, gìn giữ và đầu tư khai thác. Việc giữ gìn sự nguyên vẹn của quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng là trách nhiệm không của riêng ai. Ông Dương Ngọc Chiến (Cán bộ UBND thị trấn Cao Phong, huyện Cao Phong) tâm sự: Tôi cũng như nhiều người dân khác ở đây rất tự hào khi có 1 khu danh lam thắng cảnh đầy sức hấp dẫn như núi Đầu Rồng. Hình ảnh quê hương chúng tôi được biết đến không chỉ với sản phẩm cam, quýt hay mía tím mà giờ đây là cả một quần thể di tích hang động độc đáo này. Để đảm bảo sự nguyên vẹn bên trong mỗi hang động, chúng tôi thường xuyên tuyên truyền nhằn nâng cao ý thức cho người dân trong việc giữ gìn sự nguyên vẹn của hang động. Trước đây, khi chưa được công nhận là quần thể di tích cấp quốc gia, ở một vài hang có xảy ra tình trạng người dân tự ý vào lấy nhũ, lấy đá để làm thú chơi trong sinh vật cảnh của mình. Nhưng đến nay, tình trạng đã giảm đi rõ rệt, bởi người dân ý thức được rằng nếu làm như vậy sẽ làm mất đi hình ảnh của chính quê hương mình.
Quần thể di tích hang động núi Đầu Rồng là một “bảo tàng sống” chứa những bằng chứng của quá khứ về điều kiện khí hậu, địa chất, động thực vật và thậm chỉ là cả các dấu vết, các hoạt động của con người. Đến với quần thể di tích hang động Núi Đầu Rồng, du khách sẽ được hòa mình trong khung cảnh thơ mộng, ngắm cảnh thiên nhiên hoang sơ và hít thở không khí trong lành. Quần thể di tích núi Đầu Rồng hứa hẹn sẽ là một điểm du lịch kỳ thú thu hút nhiều du khách thập phương thăm quan.
