Trong bối cảnh tình hình trong nước và thế giới diễn biến phức tạp, ảnh hưởng của sau đại dịch Covid-19 đã tác động tiêu cực đến tình hình phục hồi sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, mức giá sinh hoạt tăng cao ảnh hưởng lớn đến đời sống, thu nhập của người dân; cùng với đó là những thay đổi về cơ chế, chính sách BHXH (tăng mức đóng BHXH tự nguyện từ 01/01/2022); BHXH tỉnh đã linh hoạt triển khai các giải pháp thích ứng với tình hình mới để phát triển, vận động người dân tham gia BHXH và đã đạt được kết quả nhất định, số người tham gia BHXH năm sau đều cao hơn năm trước, đặt ra tại Chương trình hành động số 24-CTr/TU ngày 25/10/2018 của Ban chấp hành Đảng bộ tỉnh thực hiện Nghị quyết số 28-NQ/TW, ngày 23/5/2018 của Hội nghị lần thứ bảy Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII về cải cách chính sách bảo hiểm xã hội là chưa đạt được, để đạt được mục tiêu đề ra cũng là một thách thức lớn đối với tỉnh Hòa Bình.
Ước thực hiện đến hết năm 2023, tỷ lệ lực lượng trong độ tuổi tham gia BHXH là 22,08% (so với mục tiêu giai đoạn đến năm 2025 tại Chương trình hành động số 24-CTr/TU còn thiếu 7,92%), tăng 5,88% so với năm 2018, so với tỷ lệ bao phủ BHXH bình quân toàn quốc, tỉnh Hòa Bình là địa phương có tỷ lệ bao phủ BHXH thấp (tỷ lệ bao phủ BHXH bình quân chung toàn quốc đến tháng 7/2023 là 36,8%); trong đó: nông dân và lao động khu vực phi chính thức tham gia BHXH tự nguyện chiếm 3,66% lực lượng lao động trong độ tuổi, vượt 1,66% so với mục tiêu giai đoạn đến năm 2025 tại Chương trình hành động số 24-CTr/TU nhưng cũng chưa xứng với tiềm năng; tỷ lệ lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHTN là 17,19%, (so với mục tiêu giai đoạn đến năm 2025 tại Chương trình hành động số 24-CTr/TU còn thiếu 8,81%), tăng 4,29% so với năm 2018.
Đẩy mạnh công tác cải cách thủ tục hành chính, ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý; tổ chức bộ máy BHXH tỉnh được sắp xếp, kiện toàn phù hợp; đội ngũ công chức, viên chức, người lao động tại BHXH tỉnh chuyển biến mạnh cả về ý thức và tinh thần trách nhiệm, có tinh thần, tác phong làm việc theo hướng phục vụ, luôn nỗ lực phấn đấu hoàn thành các nhiệm vụ được giao.
Công tác chi trả các chế độ BHXH, BHYT bảo đảm thuận lợi cho người hưởng, đúng thời gian, chế độ quy định và thời hạn giải quyết, không xảy ra mất mát hoặc xâm tiêu tiền chi trả. Ngành BHXH đang tích cực ứng dụng công nghệ thông tin, sử dụng giao dịch điện tử nhằm hướng đến sự hài lòng của người dân và doanh nghiệp khi giao dịch với cơ quan BHXH. Tỷ lệ giao dịch điện tử trong thực hiện chính sách BHXH đạt gần 81%, mức độ thực hiện dịch vụ công trực tuyến đạt mức độ 4, số giờ giao dịch và chỉ số đánh giá mức độ hài lòng của người tham gia BHXH là 91%.
Từ năm 2018 đến năm 2023, BHXH tỉnh chủ trì tổ chức thực hiện thanh tra, kiểm tra tại 839 đơn vị, trong đó thực hiện thanh tra chuyên ngành về đóng BHXH tại 591 đơn vị, kiểm tra tại 248 đơn vị, phối hợp thanh tra, kiểm tra liên ngành tại 06 đơn vị. Qua công tác thanh tra chuyên ngành (TTCN), đã phát hiện và yêu cầu đơn vị lập hồ sơ đăng ký tham gia, đóng bổ sung thời gian cho 989 lao động chưa đóng BHXH, BHTN, đóng thiếu thời gian với số tiền truy thu BHXH, BHTN là trên 8.211 triêu đồng; đóng bổ sung mức đóng cho 621 lao động với số tiền truy thu BHXH, BHTN là trên 1.224 triệu đồng; số tiền phải hoàn trả hoặc điều chỉnh giảm là 160 lao động, số tiền truy giảm là 1.306 triệu đồng, yêu cầu khắc phục số tiền chậm đóng BHXH, BHTN là 65.753 triệu đồng; đã phát hiện vi phạm, ban hành 28 quyết định xử phạt vi phạm hành chính với số tiền xử phạt là 484 triệu đồng, số đã thu hồi thông qua việc các đơn vị chấp hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính là trên 238 triệu đồng. Phối hợp chuyển hồ sơ sang cơ quan Cảnh sát điều tra đối với 02 đơn vị doanh nghiệp và nhận 02 kiến nghị từ cơ quan Công an để tiến hành thanh tra dấu hiệu vi phạm.
Trong những năm tiếp theo, để tiếp tục thực hiện có hiệu quả cải cách chính sách BHXH, cần tăng cường vai trò của cơ quan truyền thông, tiếp tục thực hiện tốt công tác tuyên truyền, giáo dục, phổ biến chế độ, chính sách pháp luật về BHXH bằng nhiều hình thức khác nhau, phù hợp với tình hình cụ thể ở từng địa phương. Nội dung truyền thông cần ngắn gọn, cụ thể, dễ hiểu, phù hợp với đông đảo người dân, góp phần thay đổi nhận thức đối với hoạt động tham gia các hình thức bảo hiểm. Đa dạng hóa các hình thức, nội dung tuyên truyền, đặc biệt là các hình thức tuyên truyền ứng dụng công nghệ kỹ thuật số, đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới. Tập trung đổi mới toàn diện nội dung, đa dạng, linh hoạt các hình thức, phương pháp truyền thông BHXH, BHTN phù hợp với đặc điểm vùng miền, phong tục tập quán, truyền thống văn hóa, tâm lý từng nhóm dân cư; kết hợp hiệu quả giữa các hình thức truyền thông truyền thống với các hình thức truyền thông mới; nội dung đi vào chiều sâu, tập trung truyền thông về lợi ích, vai trò, ý nghĩa, tính nhân văn, ưu việt của chính sách BHXH để người lao động và Nhân dân thấy được giá trị thiết thực, lợi ích của chính sách đối với bản thân và gia đình, từ đó tích cực, chủ động tham gia BHXH, BHTN.
Phát triển người tham gia BHXH tự nguyện là nhiệm vụ trọng tâm; mở rộng hệ thống đại lý thu BHXH (bố trí các điểm thu, nhân viên đại lý thu đến từng thôn, bản, tổ dân phố); phối hợp chặt chẽ với ngành Thuế và các ngành chức năng xác định số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, nhưng chưa tham gia để đôn đốc, yêu cầu đơn vị tham gia đầy đủ theo quy định. Tiến hành rà soát, phân loại nhóm người lao động chưa tham gia BHXH, BHTN để tập trung khai thác, trong đó chú trọng vào nhóm người tiềm năng, có thu nhập, khả năng tham gia BHXH tự nguyện; tăng cường thanh tra chuyên ngành đột xuất đối với đơn vị nợ BHXH, BHTN; kiên quyết chuyển hồ sơ sang cơ quan điều tra để xử lý đối với đơn vị cố tình vi phạm;
Tăng cường phối hợp giữa các cơ quan quản lý Nhà nước với cơ quan BHXH để quản lý người tham gia và hưởng các chế độ BHXH, BHTN từ cơ sở, giải quyết kịp thời các chế độ BHXH, BHTN cho người lao động; đẩy mạnh công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc chấp hành pháp luật về BHXH, BHTN để bảo vệ quyền lợi cho người lao động; trong đó, tập trung kiểm tra, giám sát các doanh nghiệp đang cố tình trốn, nợ đóng BHXH, chưa tham gia đầy đủ cho số lao động thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc, kịp thời phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, gian lận, trục lợi quỹ BHXH, BHTN…/.
