Theo kế hoạch, vụ đông xuân 2011 - 2012, tỉnh Hòa Bình phấn đấu gieo trồng 71.520 ha, trong đó cây lương thực có hạt khoảng 37.300 ha, sản lượng đạt 175.115 tấn; cây lúa diện tích 15.800 ha, năng suất bình quân 53 tạ/ha, sản lượng thóc phấn đấu đạt 83.740 tấn. Tuy nhiên, theo thống kê của Trung tâm Dự báo khí tượng thủy văn Hòa Bình, tổng lượng mưa trên địa bàn tỉnh từ đầu năm đến nay đo được khoảng 1.600 mm, đạt gần 80% tổng lượng mưa trung bình cùng kỳ nhiều năm, lượng mưa còn lại các tháng cuối năm khoảng 400 mm. Hơn nữa, năm 2012 là năm nhuận hai tháng 4 (âm lịch) nên cuối vụ có thể vẫn xảy ra gió mùa đông bắc. Ðây là những điều kiện thời tiết có nhiều khả năng sẽ gây bất lợi cho sản xuất nông nghiệp trên địa bàn.
Ðể chủ động đối phó với khả năng xảy ra hạn hán trên diện rộng, Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh đề nghị các huyện, thành phố và Công ty Khai thác công trình thủy lợi triển khai chiến dịch toàn dân làm thủy lợi đợt II và chủ động điều tiết nước phục vụ sản xuất vụ đông xuân 2011 - 2012. Ðồng thời sử dụng tiết kiệm nước, đánh giá khả năng cung cấp nước và xây dựng phương án chống hạn. Ðánh giá khả năng cung cấp nước phục vụ sản xuất của hệ thống hồ chứa nước hiện nay, Chi cục trưởng Chi cục Thủy lợi Trần Kim Phàn cho biết, lượng mưa năm nay tuy thấp hơn trung bình nhiều năm nhưng rải đều trên địa bàn tỉnh, khá thuận lợi cho việc tích nước phục vụ sản xuất. Hiện, các công trình hồ chứa về cơ bản đã tích nước đạt xấp xỉ dung tích thiết kế. Tuy nhiên, có vài chục công trình đang sửa chữa (với khả năng cung ứng nước cho 1.000 - 1.200 ha) nên chưa thể tích nước hoặc chưa tích đủ nước. Hiện trạng này sẽ gây khó khăn trong việc cung cấp nước tưới cho sản xuất vụ đông xuân.
Theo Chi cục Thủy lợi tỉnh, toàn tỉnh hiện có 1.770 công trình thủy lợi, trong đó 1.285 công trình đã được xây dựng kiên cố, bao gồm 521 hồ chứa nước, 643 đập dâng, 43 trạm thủy luân, 59 trạm bơm điện và 19 trạm thủy điện. Hệ thống này có khả năng cung ứng nước cho khoảng 60-70% diện tích gieo cấy toàn tỉnh. Tuy nhiên, vấn đề là nhiều công trình đã bị xuống cấp nghiêm trọng, không ít công trình không còn khả năng phục vụ tưới. Trong điều kiện thời tiết tốt, có khoảng 1.200 công trình có khả năng vận hành bình thường. Ðặc biệt, trong hơn 500 hồ chứa nước thì chỉ một số là có nguồn sinh thủy do rừng đầu nguồn được bảo vệ, còn lại hầu như nguồn nước phụ thuộc vào trời mưa. Nhìn chung, các hồ chứa phần lớn là hồ nhỏ, dung tích khoảng 5-30 vạn m3 nước, khả năng tưới nội vùng khá tốt nhưng hầu hết được xây dựng từ quá lâu, đến nay đã xuất hiện nhiều dấu hiệu xuống cấp.
Vụ đông xuân 2011 - 2012, trên địa bàn tỉnh Hòa Bình đang có những khởi đầu khá chật vật khi tiến độ sản xuất vụ đông 2011 bị "hụt" khá dài so với mọi năm. Ðến nay, tranh thủ thời tiết thuận lợi, bà con nông dân trên địa bàn đã làm đất được hơn 6.000 ha, gieo mạ được 181 tấn, cấy được gần 100 ha. Hiện nay, cùng với áp lực về thời vụ gieo trồng, vấn đề điều tiết nước và khai thác hiệu quả hệ thống công trình thủy lợi càng trở nên cấp bách. Qua phản ánh của các địa phương, do thu hoạch vụ mùa muộn nên Chiến dịch toàn dân làm thủy lợi đợt II năm nay cũng phải triển khai muộn hơn so với mọi năm. Hầu hết các huyện, thành phố đều phải đến cuối tháng 11, đầu tháng 12 mới xong trong khi mọi năm thường thực hiện từ cuối tháng 10, đầu tháng 11. Ðược biết, theo kế hoạch, trong chiến dịch đợt này toàn tỉnh sẽ thực hiện đào đắp 307.000m3 đất, xây kè 10.500 m3 đá, phát dọn 1.400.000 m2 kênh mương, mái đập, huy động khoảng 335.000 ngày công, tổng kinh phí thực hiện khoảng 15,075 tỷ đồng.
Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tỉnh Trần Bảo Toàn cho rằng, sản xuất vụ đông xuân năm nay sẽ có nhiều khó khăn, nhưng là khó khăn chung của các tỉnh trong khu vực Bắc Bộ chứ không riêng tại tỉnh Hòa Bình. Do đó, các địa phương cần xác định rõ thách thức để chủ động triển khai kế hoạch đề ra. Trước mắt, cần chú trọng quản lý tốt vấn đề nước tưới, trên cơ sở điều tiết nước hợp lý, hiệu quả. Giải quyết tốt vấn đề nước tưới sẽ góp một phần thắng lợi vụ đông xuân 2011 - 2012.
