Theo Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Hòa Bình, toàn tỉnh có tổng diện tích đất nông nghiệp là 353.074,93 ha, chiếm 67,61% diện tích đất tự nhiên. Trong đó, đất trồng cây hàng năm là 53.833 ha, bao gồm đất trồng lúa gần 30 nghìn ha, đất cỏ dùng vào chăn nuôi 289 ha, đất trồng cây hàng năm khác 23,6 nghìn ha và đất trồng cây lâu năm 11.557 ha. Thực hiện Nghi định số 64/CP của Chính phủ, các huyện, thành phố trên địa bàn đã thực hiện giao khoảng 1.807.506 ha thửa đất nông nghiệp (chủ yếu là đất trồng cây hàng năm) với diện tích 46.012,2 ha cho các gia đình trực tiếp sản xuất nông nghiệp, diện tích còn lại do các tổ chức kinh tế, UBND xã quản lý (đất 5%, đất cộng đồng, đất khó giao) và đất trồng cây lâu năm. Có thể nói việc giao đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho hộ nông dân theo Nghị định 64 của Chính phủ đã thực sự là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế, xã hội ở nông thôn. Các hộ nông dân sau khi được giao đất đã tự chủ trong sản xuất, đầu tư, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật, sử dụng giống mới có năng suất cao, chất lượng tốt nên giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích đã không ngừng nâng lên góp phần chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi, xóa đói giảm nghèo từng bước nâng cao đời sống vật chất, tinh thần của bà con. Cũng từ việc giao đất nông nghiệp cho hộ gia đình, Nhà nước đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ, khuyến khích sản xuất nông nghiệp theo hướng hàng hóa đã làm cho nông dân tích cực áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, thâm canh tăng vụ và phát triển nhiều loại cây trồng, vật nuôi có giá trị kinh tế cao và khả năng hàng hóa, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp, đáp ứng nhu cầu lương thực tại chỗ cho nhân dân.
Từ những thuận lợi, khó khăn trong việc sử dụng đất sau khi được Nhà nước giao. Một số địa phương nông dân có nguyện vọng và yêu cầu tổ chức lại quỹ đất sản xuất thàng vùng, khoảnh lớn cho phù hợp với thời vụ sản xuất, điều kiện thổ nhưỡng, chuyển giao tiến bộ khoa học kỹ thuật. Qua khảo sát tại một số địa phương, đến nay công tác dồn điền đổi thửa đã thực hiện xong tại xã Dân Chủ thành phố Hòa Bình; xã Địch Giáo huyện Tân Lạc; hai xã Vĩnh Đồng, Sơn Thủy huyện Kim Bôi và một số xóm của xã Nam Thượng, xã Kim Bôi huyện Kim Bôi đang triển khai thực hiện. Trong đó xã Dân Chủ trước khi thực hiện dồn điền, đổi thửa thì tổng số hộ được giao và cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất là 465 hộ với 2.051 nhân khẩu, diện tích giao là 165,7 ha=6.345 thửa, bình quân mỗi hộ có từ 14 thửa (hộ nhiều nhất là 30 thửa, ít nhất là 1-3 thửa), bình quân diện tích là 261 m2/thửa. Tuy nhiên, sau khi dồn điền, đổi thửa thì mỗi hộ chỉ còn 5-6 thửa, diện tich 665m2/thửa. Cũng tại xã Sơn Thủy, trước khi dồn điền, đổi thửa tổng diện tích đất nông nghiệp là 117,3 ha=4.600 thửa, bình quân mỗi hộ có 6 thửa với diện tích 255m2/thửa. Sauk hi đôn điền, đổi thửa bình quân mỗi hộ có 2 thửa, diện tích 1.266m2/thửa…
Điều đáng nói là tại các địa phương sau khi thực hiện thành công việc dồn điền, đổi thửa đã xóa bỏ được tình trạng ruộng đất manh mún đang tồn tại, tiết kiệm chi phí sản xuất, chuyển dịch cơ cấu cây trồng, vật nuôi. Quá trình triển khai thực hiện được việc kết hợp với quy hoạch và xây dựng hệ thống giao thông, thủy lợi nội đồng. Từ đó, tạo điều kiện cho nông dân áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật, cơ giới hóa trong sản xuất, làm tiền đề cho công nghiệp hóa, hiện đại hóa nông nghiệp, nông thôn. Từ việc dồn điền, đổi thửa đã tạo sự chuyển đổi ruộng đất cho liền vùng, liền thửa quy hoạch thành vùng sản xuất tập trung có sự quản lý, không phải giao lại ruộng đất cho nông dân. Vì vậy quá trình thực hiện phương án phải tùy theo từng vùng, địa hình có điều kiện cụ thể mà chọn cách làm thích hợp. Việc dồn điền, đổi thửa tại các địa phương cũng được tiến hành chuyển đổi bảo đảm dân chủ, tự nguyện, công khai cùng có lợi, phù hợp với lợi ích chung, bảo đảm đoàn kết cộng đồng, thúc đẩy sản xuất phát triển; bảo đảm an ninh chính trị, quốc phòng tại địa phương, không gây xáo trộn…
Việc dồn điền, đổi thửa đã được đa số người dân đồng tình ủng hộ, có một số nơi một số nhóm hộ thực hiện tự phát, tự thống nhất và trao đổi ruộng đất cho nhau. Ruộng đất của các hộ sau khi dồn điền, đổi thửa sẽ tập trung thành khu vực thuận lợi cho việc đầu tư thâm canh, chăm sóc, bảo vệ, cải tạo đất, tăng vụ, hạn chế tình trạng manh mún, nhỏ lẻ và rải rác, tiết kiệm thời gian (chăm sóc, thu hoạch, vận chuyển…). Từ đó năng suất, sản lượng cây trồng tăng, hiệu quả kinh tế được nâng cao. Sauk hi dồn điền, đổi thửa, các tuyến giao thông nội đồng được mở rộng và làm mới, thuận lợi cho việc thực hiện cơ giới hóa nông nghiệp, đầu tư, áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật và xây dựng các mô hình sản xuất gắn với vùng sản xuất kinh tế tập trung. Sau quy hoạch, việc điều tiết nước tưới, tiêu thuận lợi và chủ động, không còn tình trạng tranh chấp nước tưới, kể cả vùng gần và xa. Sau khi dồn điền, đổi thửa nhân dân tại các địa phương đã yên tâm sản xuất, tích cực đầu tư thâm canh. Các mô hình kinh tế lồng ghép được xây dựng và hình thành phương thức chuyển đổi cơ cấu kinh tế nông nghiệp được nhân rộng. Nhân dân thi đua lao động sản xuất, đầu tư thâm canh và áp dụng các tiến bộ khoa học kỹ thuật hợp lý, năng suất cây trồng vụ đầu được nâng lên.
Để có được những thành công đó, là do sự quan tâm chỉ đạo của lãnh đạo các địa phương nhằm kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong quá trình thực hiện. Lãnh đạo các cấp ủy, chính quyền đã quán triệt, tuyên truyền và tổ chức thực hiện để từ đó làm cho cán bộ, đảng viên nâng cao nhận thức về chủ trương chuyển đổi ruộng đất từ ô thửa nhỏ thành ô thửa lớn; nhân dân nhận thức đúng tình hình, thực trạng những yêu cầu bức xúc phải thực hiện chuyển đổi đất nông nghiệp. Các địa phương đã xây dựng đề án, phương án kế hoạch bước đi cụ thể, thực hiện công khai, dân chủ trong xây dựng kế hoạch để nhân dân bàn bạc, thống nhất và tự giác thực hiện; thực sự phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện nghiêm túc quy chế dân chủ ở cơ sở, dân chủ bàn bạc, tự nguyện, bình đẳng, phù hợp với lợi ích chung.
