Đến tháng 6/2020, trên địa bàn tỉnh có 88 dự án khai thác khoáng sản (chiếm khoảng 15% tổng số dự án đầu tư toàn tỉnh), với tổng vốn đăng ký khoảng 3.253 tỷ đồng. Đây là con số khiêm tốn so với tiềm năng khai thác khoáng sản của tỉnh - vốn được đánh giá là rất lớn. Mặt khác, vì chủ yếu là các dự án khai thác thô, chưa gắn với chế biến sâu, chưa sử dụng công nghệ sản xuất tiên tiến, nên hiệu quả KT-XH chưa cao. Đáng lưu ý, có những dự án không đảm bảo yêu cầu đặt ra nên phải tạm dừng hoạt động. Hiện, có 11 dự án đang dừng hoạt động, 8 dự án không triển khai thực hiện.
Theo chỉ đạo mới nhất của Chính phủ khi ban hành Nghị định số 95/2019/NĐ-CP, bắt đầu từ ngày 10/2/2020, các dự án đầu tư sản xuất vật liệu xây dựng phải được thẩm định công nghệ. Cụ thể, phải lựa chọn công nghệ thiết bị tiên tiến, hiện đại, đáp ứng các tiêu chí về tiêu hao nguyên liệu, nhiên liệu, năng lượng, đáp ứng các yêu cầu về bảo vệ môi trường và được thẩm định công nghệ theo quy định pháp luật về chuyển giao công nghệ. Nội dung chỉ đạo này sẽ tiếp tục là “kim chỉ nam” để Hòa Bình lựa chọn được các dự án đầu tư phù hợp, chất lượng, từng bước hiện thực hóa quyết tâm đồng hành cùng doanh nghiệp hướng tới khai thác bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Khoáng sản là nguồn tài nguyên không tái tạo, thuộc tài sản quan trọng của quốc gia. Do đó, phải được quản lý, bảo vệ, khai thác, sử dụng hợp lý, tiết kiệm, có hiệu quả và mang tính bền vững. Tuy là địa phương sở hữu nguồn khoáng sản dồi dào nhưng cũng chính vì thế, Hòa Bình đang đứng trước nhiều thách thức để có thể biến tài nguyên thành sức mạnh. Bám sát định hướng phải khai thác hiệu quả và bền vững nguồn tài nguyên quan trọng này, tỉnh cần cân đối giữa khai thác với dự trữ, giải quyết hài hòa mâu thuẫn giữa khai khoáng và bảo vệ môi trường, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với các dự án khai thác khoáng sản.
Riêng đối với việc đón nhận các dự án khai thác khoáng sản, tỉnh xác định lựa chọn đúng dự án đầu tư góp phần quan trọng nâng cao hiệu quả khai thác khoáng sản. Nhằm tham mưu cho tỉnh lựa chọn được các dự án đầu tư phù hợp, mới đây, Sở KH&ĐT đã có Tờ trình số 149/TTr-SKHĐT, ngày 5/8/2020 gửi UBND tỉnh về việc phê duyệt Quyết định ban hành tiêu chí lựa chọn nhà đầu tư, dự án đầu tư và danh mục các dự án thuộc lĩnh vực ưu tiên thu hút đầu tư, thu hút đầu tư có điều kiện và tạm dừng thu hút đầu tư trên địa bàn tỉnh. Theo Sở KH&ĐT, các dự án khai thác khoáng sản được xếp vào danh mục dự án thu hút đầu tư có điều kiện.
Cụ thể, để được cấp phép khai thác khoáng sản trên địa bàn tỉnh, các NĐT phải chấp hành nghiêm các quy định về bảo vệ môi trường, thực hiện đầy đủ theo các nội dung bảo vệ môi trường và triển khai thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường của dự án; thực hiện đúng theo Giấy phép khai thác được các cấp có thẩm quyền cấp. Tỉnh kiên quyết không thu hút các dự án sử dụng công nghệ cũ, lạc hậu; các dự án sử dụng máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ nhập khẩu đã qua sử dụng mà không đáp ứng các yêu cầu về chất lượng, an toàn, tiết kiệm năng lượng và bảo vệ môi trường; các dự án sử dụng máy móc, thiết bị, dây chuyền công nghệ mà các nước đã loại bỏ vì lạc hậu, chất lượng kém, gây ô nhiễm môi trường. Riêng đối với các dự án mới, tỉnh kiên quyết không cho hoạt động khi chưa xây dựng, chưa đủ điều kiện vận hành công trình bảo vệ môi trường theo báo cáo đánh giá tác động môi trường đã được phê duyệt, chậm hoàn thành thủ tục về môi trường theo quy định của pháp luật. Đặc biệt, các dự án đầu tư sản xuất phải đảm bảo điều kiện thẩm tra công nghệ theo quy định. Bám sát định hướng này, tỉnh mong muốn trong thời gian tới sẽ tìm kiếm được các nhà đầu tư có cùng tư duy và tầm nhìn để đồng hành thực hiện chiến lược khai thác hiệu quả, bền vững nguồn tài nguyên khoáng sản trên địa bàn tỉnh.
Về nội dung này, trong buổi làm việc với các NĐT dự án xi măng tại địa bàn các huyện Lạc Thủy, Yên Thủy, Lương Sơn, đồng chí Bùi Văn Tỉnh, UV TƯ Đảng, Bí thư Tỉnh ủy nhấn mạnh: Định hướng của tỉnh khi thu hút các dự án khai thác, chế biến khoáng sản nói chung trong đó có các dự án sản xuất xi măng là các dự án phải phù hợp với định hướng thu hút đầu tư của tỉnh, quy hoạch ngành, lĩnh vực, quy hoạch phát triển KT-XH của địa phương, đáp ứng đầy đủ các tiêu chí về lựa chọn dự án đầu tư có điều kiện trên địa bàn tỉnh. Đặc biệt, phải giải quyết được mâu thuẫn giữa phát triển sản xuất với các vấn đề về xã hội và môi trường, nhất định không được đánh đổi tài nguyên môi trường để phát triển đơn thuần về kinh tế./.
