Đà Bắc là huyện vùng cao và đặc biệt khó khăn của tỉnh Hòa Bình cộng với diện tích rộng, địa hình phức tạp, chia cắt bởi sông suối và đồi núi cao. Trong khi đó dân cư thưa, không tập trung nên việc đi lại, quy hoạch trường lớp, duy trì sỹ số học sinh, nâng cao chất lượng dạy và học gặp nhiều trở ngại. Tuy nhiên, những năm qua huyện đã có nhiều giải pháp để từng bước nâng cao chất lượng giáo dục dân tộc trên địa bàn.
Theo Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đà Bắc, năm học 2011-2012 Phòng quản lý 65 trường, trong đó 20 trường mầm non, 24 trường tiểu học, 17 trường THCS và 4 trường PTCS với 10.583 học sinh theo học (học sinh dân tộc chiếm tỷ lệ 89%). Mặc dù còn gặp nhiều khó khăn nhưng huyện vùng cao Đà Bắc đang từng bước triển khai có hiệu quả công tác giáo dục dân tộc để từ đó giúp các em học sinh dân tộc thiểu số có nhiều cơ hội học tập tốt hơn. Trao đổi với chúng tôi về vấn đề này, Phó phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Phạm Quốc Vinh cho biết, để nâng cao chất lượng học tập cho học sinh vùng dân tộc ngành giáo dục huyện đã tiến hành khảo sát chất lượng đầu năm để phân loại học sinh, có kế hoạch phân công giáo viên phụ đạo, bồi dưỡng học sinh yếu kém. Đồng thời triển khai công tác giáo dục ngoài giờ lên lớp cho học sinh; tăng cường công tác tư vấn hướng nghiệp cho học sinh THCS. Bên cạnh đó, huyện cũng luôn quan tâm việc đánh giá những ưu điểm, mặt tồn tại để xác định nguyên nhân và đề ra các giải pháp mang tính khả thi để không ngừng nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo; giáo viên các trường chú trọng dạy kỹ năng và phương pháp học cho học sinh.
Ngoài ra, các trường học cũng thực hiện việc lấy chuẩn kiến thức, kỹ năng của chương trình giáo dục phổ thông làm cơ sở để kiểm tra, đánh giá kết quả học tập của học sinh, bảo đảm khách quan, thống nhất; tăng cường chỉ đạo đổi mới phương pháp dạy học, áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, phát huy tính tích cực, sáng tạo chủ động của học sinh, khắc phục kiểu truyền thụ kiến thức một chiều, theo lối thày đọc, trò chép. Việc áp dụng phương pháp dạy học tích cực gắn với sử dụng thiết bị dạy học, bảo đảm yêu cầu thực hành, bám sát chuẩn kiến thức, kỹ năng và yêu cầu về thái độ đối với người học. Đặc biệt coi trọng đổi mới, kiểm tra, đánh giá kết quả học tập, rèn luyện của học sinh tạo động lực thúc đẩy dạy và học. Huyện cũng triển khai các hoạt động thiết thực để giáo dục tư tưởng, đạo đức, giáo dục truyền thống tốt đẹp, giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc; giáo dục tinh thần tập thể, tình đoàn kết, ý thức chấp hành kỷ luật và sẵn sàng trở về địa phương công tác sau khi tốt nghiệp…Chính vì vậy nên tỷ lệ trẻ em là người dân tộc thiểu số của huyện được huy động đến trường, lớp cao, bảo đảm chất lượng hơn.
Đặc biệt, Đà Bắc cũng triển khai có hiệu quả nội dung chuẩn bị tiếng Việt và tăng cường tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số mầm non, tiểu học phù hợp với địa phương, nhất là học sinh dân tộc thiểu số mới vào lớp 1; thực hiện tốt việc dạy học tiếng Việt cho học sinh dân tộc thiểu số theo hướng điều chỉnh tăng thời lượng học tiếng Việt bằng cách học 2 buổi trên ngày hoặc học thêm buổi trên tuần; huy động tối đa trẻ trong độ tuổi ra lớp, ưu tiên cho trẻ 5 tuổi, đồng thời quan tâm đến vùng khó khăn, vùng đồng bào dân tộc để tất cả trẻ em 5 tuổi được đi học mẫu giáo một năm trước khi vào lớp 1. Vì vậy, năm học 2011-2012, toàn huyện đã huy động được 885/885 trẻ 5 tuổi ra lớp đạt tỷ lệ 100%.
Do đặc điểm địa hình phức tạp, đời sống của nhân dân các xã còn gặp nhiều khó khăn, trình độ dân trí có sự khác biệt lớn giữa các vùng đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác giáo dục dân tộc. Tuy nhiên nhờ sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền và nhất là đội ngũ cán bộ, giáo viên làm công tác giáo dục của huyện đã phát huy được tình thần trách nhiệm, sự tận tụy với nghề đã đưa công tác giáo dục dân tộc của huyện đạt được những kết quả nhất định. Từ quan điểm “thầy giỏi mới có trò giỏi”, Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện đã chú trọng đến công tác bồi dưỡng đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên, nhất là đội ngũ giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục là người dân tộc thiểu số. Hằng năm tổ chức các lớp tập huấn chuyên đề theo bậc học, ngành học và theo cụm trường, giúp giáo viên có điều kiện học hỏi, trao đổi kinh nghiệm và tiếp cận với phương pháp, kiến thức mới nhằm nâng cao chất lượng giảng dạy.
Trưởng Phòng Giáo dục và Đào tạo huyện Đà Bắc Đoàn Thị Hải cho biết để tiếp tục nâng cao chất lượng dạy và học cho học sinh vùng đồng bào dân tộc, trong thời gian tới huyện sẽ tiếp tục duy trì ổn định sỹ số học sinh các ngành học, cấp học; tập trung chỉ đạo ổn định, củng cố các nền nếp trong nhà trường và chỉ đạo nâng cao chất lượng dạy học, trong đó chú trọng đến công tác giáo dục dân tộc. Đồng thời tiếp tục quan triệt và thực hiện tốt cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”; cuộc vận động “Nói không với tiêu cực trong thi cử và bệnh thành tích trong giáo dục” và phong trào “Xây dựng trường học than thiện, học sinh tích cực”; đẩy mạnh và tăng cường công tác quản lý đầu tư xây dựng cơ sở vật chất trường, lớp học, đặc biệt là đề án kiên cố hóa trường lớp học và các nguồn đầu tư từ ngân sách Nhà nước cho giáo dục kế hoạch năm 2012, trong đó tập trung ưu tiên cho các trường xây dựng trường chuẩn quốc gia.
